Aktuale
G7 ka të drejtë të shqetësohet për kushtet e kreditit kinez
Duke njoftuar një strukturë të propozuar huazimi për të rivalizuar Nismën e Rripave dhe Rrugëve të Kinës, udhëheqësit e G7 që u takuan në Cornwall fundjavën e kaluar dërguan një mesazh të qartë: ata janë të shqetësuar për rritjen e ndikimit gjeoekonomik të Kinës si kreditori më i madh zyrtar në botë. Ka arsye për shqetësim.
Bota e huazimit të borxhit sovran është Perëndimi i egër. Ekziston pak zbatueshmëri e kontratave të borxhit sovran (nuk është e lehtë të kapësh pasuritë e një vendi), kushtet e kontratave ndryshojnë shumë midis kreditorëve dhe nuk ka asnjë procedurë falimentimi për vendet. Shqetësimi për Kinën si një huadhënës nuk është se po thyen standardet ndërkombëtare, sepse nuk ka shumë prej tyre. Shqetësimi është se huatë kineze do t’i lënë huamarrësit më keq dhe subjekt i presionit politik nga Kina.
Një studim nga kryekonomisti i Bankës Botërore Carmen Reinhart dhe të tjerët zbuluan se që nga viti 2019, 50 vendet me borxh ndaj Kinës i detyroheshin Pekinit afër 40 për qind të totalit të borxhit të tyre të jashtëm të raportuar. Kina do të argumentonte se po plotëson një boshllëk në treg, duke marrë hua të rrezikshme, në mënyrë që vendet e varfëra të mund të financojnë zhvillimin e tyre, siç bëri. Do të nënvizonte gjithashtu se ai vullnetarisht regjistroi në Nismën e Pezullimit të Shërbimit të Borxhit G20 (DSSI) dhe Kuadrin e Përbashkët për borxhin në 2020.
DSSI lejon 73 vendet më të varfra të botës të pezullojnë ripagimet e borxhit deri në fund të këtij viti. Kuadri i Përbashkët zbatohet për të njëjtat vende dhe lejon një debitor të kërkojë një ristrukturim të borxhit nëse është në një program huazimi të FMN dhe nxjerr të njëjtat kushte ristrukturimi nga të gjithë kreditorët. Kjo është krijuar për të shmangur një problem të veprimit kolektiv, ku disa kreditorë mbajnë gjatë sepse janë të shqetësuar se debitori do të përdorë kursimet në huatë e tyre për të shlyer kreditorët e tjerë.
Kritikët argumentojnë se pjesëmarrja e Kinës është realpolitik. Kur Kina ishte një huadhënës i sapolindur në vitet 2000, ajo mund të ngarkohej falas në një ristrukturim të borxhit dhe shpresonte të shmangte marrjen e një rekord të madh vetë. Tani që është huamarrësi më i madh zyrtar, Kina dëshiron krahasueshmërinë e trajtimit në mënyrë që të ndajë humbjet sa më shumë që të jetë e mundur.
Karakteristikat e kredive dypalëshe të Kinës sugjerojnë gjithashtu se nuk po ndryshon duke marrë pjesë në DSSI dhe kornizën e përbashkët. Dy banka zhvillimi në pronësi të shtetit mbikëqyrin shumicën e huazimit BRI. Ato janë njësi publike, që veprojnë më shumë si organizata shumëpalëshe, të cilat në fund të fundit i përgjigjen Këshillit të Shtetit në Pekin dhe nuk mund të pranojnë humbje për një periudhë kohe. Bazuar në një studim të 100 kredive dypalëshe nga subjektet kineze, të gjitha kontratat që nga viti 2015 kanë përfshirë një klauzolë konfidencialiteti që u bën të pamundur kreditorëve të tjerë, investitorëve, bankave ose tatimpaguesve të përcaktojnë pozicionin financiar të vendit.
Pothuajse një e treta e kontratave bilaterale të huadhënësve në pronësi të shtetit kinez gjithashtu kërkojnë nga debitori që të mbajë një llogari ruajtjeje që të përdoret si siguri për ripagimin e borxhit. Llogaritë financohen nga të ardhurat e qeverisë ose nga paratë e gjeneruara nga projekti i financuar nga kredia. Kjo do të thotë që një fluks i konsiderueshëm i të ardhurave mund të kontrollohet nga një huadhënës i huaj.
Mbi 90 përqind e kontratave bilaterale kineze përfshijnë klauzola që lejojnë njësinë shtetërore të ndërpresë kontratën dhe të kërkojë ripagimin nëse vendi debitor zbaton një ndryshim të rëndësishëm ligjor ose politik. Të gjitha kontratat me bankat e politikës kineze përfshijnë klauzola të paracaktuara, duke lejuar kreditorin të kërkojë shlyerje të menjëhershme nëse huamarrësi nuk paguan hua të tjerë. Këto klauzola lejojnë që kreditori të ndikojë në politikën e jashtme ose të brendshme të huamarrësit, duke i lidhur duart në rast të shqetësimit të borxhit.
Deri më tani, kemi pak të dhëna për të na udhëzuar se si të mendojmë për Kinën si një kreditor kur një huamarrës shkon në ankth. Vetëm komiteti i kreditorëve të Çadit ka pasur një numër takimesh nën Kornizën e Përbashkët për të fituar siguri nga kreditorët zyrtarë se ata do të ristrukturojnë borxhin. Meqenëse bankat e politikës kineze i përgjigjen Këshillit të Shtetit, ata janë tepër të kujdesshëm për të vendosur pikat e tyre përpara se të japin garanci të tilla. Mund të mos ketë qëllime të këqija në ritmin e ngadaltë të negociatave, por sa më shumë që një debitor pret ndihmën, aq më shumë ndihmë do të duhet.
Në përgjithësi, nuk ka pasur më shumë shqetësime borxhi gjatë 20 viteve të fundit, ndërsa huadhënia e Kinës u rrit. Por kjo gjithashtu përkoi me një periudhë të politikës monetare jashtëzakonisht të lehtë dhe likuiditetit të bollshëm. As ka shumë prova që Kina ka ushtruar presion politik në lidhje me huatë. Por në një botë të re ku Kina shihet si një konkurrencë strategjike dhe për sa kohë që praktikat e saj të huazimit janë të errëta dhe huamarrësit mund t’i nënshtrohen ndikimit politik të Pekinit, udhëheqësit e G7 kanë arsye të shqetësohen./Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Financial Times
Aktuale
Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?
Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.
Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.
Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.
Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.
Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.
Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…
Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi
Aktuale
Themelohet Oda e Minierave të Kosovës
Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.
Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.
Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.
“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.
Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.
“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.
Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.
“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi
Aktuale
Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë
Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.
Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.
Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.
Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.
Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.
Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.
Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.
Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.
Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.
Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.
Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.
“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi
“Kulla s’asht cool”-qytetarët e Shkodrës po protestojnë kundër ndërtimit të objektit 35 katesh
Si Vladimir Putin krijoi një ‘flluskë’ të pasurive të paluajtshme
Kinezët dhe turqit “gëzojnë” koncesionin e bakrit në Shqipëri
Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?
Një autostradë dixhitale do të ndërtohet mes Tokës dhe Hënës
Develon prezanton ekskavatorin tunelues DX235RTF-7
Liebherr blen 119 hektarë në SHBA për të ndërtuar një qendër logjistike
Epiroc përballet me sfida në tregun e ndërtimit
India do të shpenzojë 132 miliardë dollarë në infrastrukturë
Bulevardi i palmave dhe agrumeve në Vlorë, 3.4 milion euro për projektin
Ndërtuesi thotë se i përfundoi punët sipas kontratës te ‘Prishtina e Re’, 40 familje të një kompleksi mohojnë këtë, mbesin pa kushte jetese
Në Kosovë po prodhohen shtëpi të gatshme me beton të parafabrikuar [video]
Agroturizmi më i madh në Ballkan ndërtohet në Suharekë
Këto janë 5 kompanitë ndërtimore më të mëdha në Prishtinë, prinë Marigona Hill
Kush po i pengon hetimet në rastin “Brezovica” ku u sekuestruan 75 villa
Pa e shkatërruar natyrën, lagjja Area34 vjen me shumë kasolla në liqenin e Batllavës
Lëndohen dy punëtor të ndërtimit pas rrëzimit të një plloçe në Kaçanik
Rruga A del këtë javë në tenderim, do të ketë gjashtë korsi
Kompania kosovare “FORMON” krijon ventilatorë të frymëmarrjes
