Connect with us

Infrastrukturë

Ferizaj rajoni me numrin më të ulët të huamarrjeve të kredive

Published

on

Banka Qendrore e Republikës së Kosovës (BQK) publikon studimin e dytë me radhë për vlerësimin e ngarkesës me borxh të huamarrësve në sektorin financiar të Kosovës.

Gjysma e kontratave aktive kreditore të huamarrësve ishin hua (50.4 përqind), pasuar nga mbitërheqjet dhe kreditkartelat të cilat përfaqësuan 19 përqind, respektivisht 30 përqind të kontratave aktive.

Llojet e tjera të kontratave kreditore përbënin vetëm 0.6 përqind të gjithsej portofolit kreditor.

Shpërndarja e lartcekur e kontratave kreditore me dominim të huave ndikohet nga sektori mikrofinanciar, i cili operon pothuajse vetëm me hua (99.6 përqind të kontratave aktive në sektorin mikrofinanciar janë kredi dhe vetëm 0.6 përqind lizing financiar). Ndërsa, në kuadër të sektorit bankar shpërndarja e kontratave kreditore sipas produktit kreditor është më e barabartë.

Kjo shpërndarje ka dallime të theksueshme brenda institucioneve të sektorit bankar, gjë që reflekton strategjitë e ndryshme të bankave për fokusim në produkte të caktuara kreditore. Përdorimi i produkteve të ndryshme kreditore rezulton me dallime statistikisht të rëndësishme sipas karakteristikave socio-demografike.

Kreditkartelat përdoren në përqindje më të lartë në vendbanime urbane, ku 71.6 përqind e huamarrësve urban janë përdorues të tyre kundrejt 50.7 përqind të huamarrësve në vende rurale.

Pjesëmarrje më të lartë të përdoruesve të kreditkartelave kishte rajoni i Prishtinës, 73 përqind të huamarrësve për dallim nga mesatarja prej 63.6 përqind e të gjitha rajoneve.

Ferizaj ishte rajoni me numrin më të ulët të përdoruesve. Huamarrësit në grup moshën 31-40 vjet ishin përdorues më të shpeshtë të kreditkartelës, ndërsa përdoruesit më të rrallë ishin grup-mosha mbi 60 vjet si dhe deri në 30 vjet.

Gratë rezultuan përdoruese më të mëdha të kreditkartelave, ku 49.9 përqind e grave kishin bilanc pozitiv në kreditkartelë krahasuar me 44.8 përqind të burrave.

Sipas profesionit, përdorues më të shpeshtë kryesisht ishin profesionet me kualifikime më të larta si profesionistët, teknikët dhe bashkëpunëtorët profesional, por edhe profesionet e forcave të armatosura dhe studentët.

Kreditkartelat përdoreshin më shumë në ekonomitë familjare me dy të punësuar, ndërsa më pak në ato me vetëm një të punësuar dhe me më shumë se katër të punësuar. Huamarrësit me kontrata kreditore në më shumë se një institucion financiar ishin përdorues më të mëdhenj të kreditkartelave.

Tendenca pak më të mëdha të përdorimit të kreditkartelave kishin huamarrësit që nuk posedonin hua aktive. Ndërsa, tendencat e përdorimit të kreditkartelave ishin shumë më të mëdha te huamarrësit që përdornin mbitërheqje.

Përdorues më të shpeshtë të kreditkartelave ishin huamarrësit që kishin hua aktive të ristrukturuar (74.3 përqind në krahasim me 62.1 përqind të huamarrësve pa kredi të ristrukturuara).

Mbitërheqjet rezultuan të kenë tendencë të përdorimit më të shpeshtë nga huamarrësit që kanë edhe hua, nga të cilët 49.0 përqind përdorin po ashtu mbitërheqje për dallim nga 39.2 përqind e përdoruesve të mbitërheqjve që nuk posedojnë hua.

Tendencë shumë më të lartë të përdorimit të mbitërheqjeve kanë shfaqur huamarrësit që kishin edhe kreditkartelë (69.0 përqind krahasuar me 11.9 përqind jo-përdorues të kreditkartelave). Rrjedhimisht, huamarrësit me më shumë se një kontratë kreditore, përkatësisht tri e më shumë, ishin përdorues më të mëdhenj të mbitërheqjeve.

Tendencat e përdorimit të mbitërheqjeve ishin më të larta për klientët me kontrata aktive nga një institucion i vetëm (50.2 përqind krahasuar me 44.1 përqind për klientët me kontrata aktive nga institucione të ndryshme), gjë që sugjeron se klientët preferojnë të përdorin mbitërheqje në të njëjtën bankë ku kanë kontratë tjetër kreditore (përkatësisht hua apo kreditkartelë).

Edhe tek mbitërheqjet, përdoruesit më të shpeshtë, me borxh aktiv në mbitërheqje, ishin ata me kredi aktive të ristrukturuara (25.7 përqind në krahasim me 16.2 përqind të huamarrësve pa kredi të ristrukturuara)./Media Ndërtimi.

 

Infrastrukturë

“Kulla s’asht cool”-qytetarët e Shkodrës po protestojnë kundër ndërtimit të objektit 35 katesh

Published

on

Ndërtimi i kullës 35 katëshe ‘Hotel Rozafa Tower’ në Shkodër mblodhi në protestë dhjetra qytetarë dhe aktivistë.

Kulla është një investim privat që do të ndërtohet përbri pallatit ekzistues Rozafa, nga “Uldedaj Group”, i zbatuar nga një studio spanjolle.

“Të vendosur përpara një fakti të kryer në një kohë kur për projekte kaq të mëdha duhen dëgjesa publike; të shqetësuar për dëmin urban dhe arkitekturor që kjo kullë paralajmëron ti kanosë Shkodrës; të indinjuar nga mosrespektimi nga ana e institucioneve i të drejtës sonë për qytetin dhe hapësirës që jetojmë vendosëm të marshojmë sot bashkë me ju kundër betonizimit të qytetit për të thënë: Jo kullave!“ – u shpreh aktivisti Amel Pervizi.

Sipas qytetarëve, zhvillimi i qytetit nuk vjen përmes kullave, ndërsa ky investim bie në kundërshtim me planin e përgjithshëm vendor të qytetit.

„Projekti i ri ka jo më pak se 43 mijë metër ndërtim të ri. Intensiteti I ndërtimit nga 4 që është i lejuar në planin e përgjithshëm vendor, shkon në 8.2, pra dyfishohet. Numri I lejuar i kateve nga 7 kate të lejuara shkon në 35, pra pesëfishohet. Lartësia në metra nga 29.8 metra e lejuar shkon deri në 100 metra lartësi. Parametër i cili trefishohet. Sa I përket distancave, kjo godinë me këtë lartësi duhet të mbajë jo më pak se 36 metër distancë nga kufiri i saj i pronës. Gjë që nuk mund ta realizojë dot”,-u shpreh urbanisti Imeldi Sokoli.

Ata theksuan se Shkodra ka nevojë për hapësira dhe investime publike dhe jo shëmbëlltyrë e “kryeqytetit rilindas”.

“Sot ne jemi të thirrur për ti dalë zot qytetit tonë, bukurisë së qytetit tonë, kulturës së qytetit tonë, historisë dhe trashëgimisë kulturore. Në 11 vite, kjo qeveri nuk solli asnjë investim për Shkodrën. Shkodra ka nevoja të mëdha, Shkodra ka objekte, monumente kulture që po bien brenda. Shkodra nuk ka nevojë për kulla, Shkodra ka nevojë për zhvillim dhe nëse flitet për inovacion, inovacioni nuk është një kullë e ndërtuar dhe e sjellë këtu jashtë të gjitha kritereve dhe jashtë të gjitha ligjeve. Ne nuk duam dhe nuk pranojmë betonizimin e Shkodrës“, -u shpreh Eliona Shkreli, anëtare e këshillit bashkiak Shkodër.

Mes thirrjeve „Stop betonizimit“ dhe “Kullat janë pastrim parash” qytetarët marshuan nga busti i Luigj Gurakuqit drejt godinës së bashkisë Shkodër, ku kërkuan realizimin e dëgjesave publike dhe konsultimeve me grupet e interesit.

“Një nga kompanitë, pjesë e Rozafa Group që do të investojë për kullë, sinjalizohet me shkresë për mos shlyerje të detyrimeve tatimore me vlerën 970 mijë euro. Nëse mbledhim fitime te deklaruara të këtij grupimi nuk arrijnë të shlyejnë as taksën e ndërtimit prej 8% ndaj bashkisë Shkodër, nëse ky investim prej 30 milionë eurosh realizohet. Si thoni ju a është me të vërtetë kjo kompani pas këtij ndërtimi? Zhvillimi duhet bërë duke ndjekur planin urbanistik të qytetit, duke bërë transparencë dhe duke u konsultuar”, – u shpreh Amel Pervizi./Media Ndërtimi

Continue Reading

Infrastrukturë

Si Vladimir Putin krijoi një ‘flluskë’ të pasurive të paluajtshme

Published

on

Çmimet janë rritur me 172% në qytetet më të mëdha të Rusisë gjatë tre viteve të fundit.

Hipotekat dikur ishin të papranueshme në Rusi. Dekada të propagandës sovjetike, e cila e denoncoi kredinë si një barrë të padurueshme, patën efekt.

Edhe pas përfundimit të komunizmit, rusët ende i referoheshin hipotekave si “skllavëri borxhi”, duke preferuar të kursenin derisa të mund të blinin shtëpitë e tyre. Vladimir Putin, presidenti i vendit, ka kaluar dy dekada duke u përpjekur të bindë qytetarët e tij, që të kenë një tjetër pikëpamje.

Në vitin 2003, gjatë mandatit të tij të parë, ai shpjegoi se hipotekat mund të ndihmojnë në zgjidhjen e “problemit akut të strehimit”, me të cilin përballen rusët. Lutja e tij ra në vesh të shurdhër.

Ai tani duket se ka më shumë sukses. Gjatë viteve të fundit, numri i rusëve që marrin hipoteka është rritur, për shkak të një programi bujar të subvencioneve shtetërore për blerësit e apartamenteve të reja. Por, shpërndarja e subvencioneve të shtetit ka nxitur një treg shumë ‘të nxehtë’ të pronave, duke i rritur çmimet e banesave.

Në vitin 2020, kur Rusia u mbërthye nga Covid-19, zyrtarët rritën ndihmat për ata, që blinin prona të sapondërtuara në një përpjekje për të forcuar ekonominë. Në fillim, bankat u ofruan aplikantëve për hipotekë një normë preferenciale prej rreth 6%, afërsisht dy pikë përqindje nën normën e tregut, dhe shteti paguante diferencën.

Zbritje të ngjashme, të cilat më parë ishin në dispozicion vetëm për familjet, iu ofruan më pas punëtorëve dhe njerëzve, që zhvendoseshin në vende duke përfshirë Arktikun, Siberinë dhe Ukrainën e pushtuar.

Megjithatë, vëllimet e hipotekave nuk filluan të rriteshin vërtet, derisa ekonomia e Rusisë shkoi në gjendje lufte. Bankat lëshuan kredi hipotekore me vlerë 7.7 trilion rubla (88 miliardë dollarë, ose 4% e PBB-së) vitin e kaluar, nga një total prej 4.3 trilionësh në vitin 2020. Shumica u mbështetën nga subvencione.

Kjo pasqyron faktin se rusët nuk kanë mundësi investimi: sanksionet rëndojnë mbi bursën dhe kontrollet e monedhës e bëjnë të vështirë lëvizjen e parave jashtë vendit. Inflacioni, i cili u ngrit përsëri në mesin e vitit 2023, ka luajtur gjithashtu një rol.

Kur Banka Qendrore e Rusisë (CBR) filloi të rriste normat e interesit, interesi për skemën u rrit. Ndërsa CBR ngriti normën e saj bazë në 16%, qeveria e mbajti normën e saj preferenciale të ulët, duke e rritur atë në vetëm 8%. Në qershor kishte një hendek prej më shumë se dhjetë pikë përqindjeje midis normës së qeverisë dhe normës së tregut për një hipotekë.

Në fillim të këtij muaji ajo i dha fund skemës së saj më të njohur, e cila ishte për blerësit e ndërtesave të reja. Numri i hipotekave të reja mund të bjerë me rreth 50% në gjysmën e dytë të vitit.

Industria e ndërtimit të Rusisë do të vuajë si rezultat. Kështu do të bëjnë bankat, të cilat kanë gëzuar fitime rekord të nxitura nga rritja e shpejtë e portofolit të hipotekave. Për momentin, megjithatë, tregu i banesave duket se do të arrijë të shmangë një kolaps.

Vasily Astrov i Institutit të Vjenës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare, thotë se “ngadalësimi dhe ndoshta stanjacioni” ka më shumë gjasa sesa një rënie e madhe e çmimeve.

Ekonomia e luftës e Rusisë, e cila ka parë rritje të shpejtë të pagave këtë vit, mund të jetë ende në gjendje të mbajë një treg të fortë pronash, edhe kundrejt normave më të larta dhe mbështetjes së pakësuar të shtetit./Media Ndërtimi

Continue Reading

Infrastrukturë

Kinezët dhe turqit “gëzojnë” koncesionin e bakrit në Shqipëri

Published

on

Fabrika e përpunimit të bakrit në Fushë Arrëz iu dha me koncesion për 30 vite një kompanie turke. Ishte viti 2001 kur shteti shqiptar firmosi marrëveshjen koncesionare. Shumë shpejt në lojë hynë edhe partnerët kinezë. Periudha e artë e marrëdhënieve të Shqipërisë me Kinën u ndërpre rreth viteve 80-të, për t’u rivendosur sërish me ardhjen e demokracisë.

Përmes një operacioni financiar të zhvilluar në Turqi, ata morën nën zotërim pjesën më të madhe të rezervave shqiptare të bakrit, të cilat kaluan në pronësi të gjigantit botëror të minierave, kompanisë kineze “Jiangxi Koper”, shkruan citizens.al.

Ata blenë 48% të aksioneve të kompanisë “BerAlb” e cila zotëronte për 30 vite koncesionin e bakrit në vendin tonë, duke përfituar të drejtën për të administruar dhe shfrytëzuar minierën e bakrit Munellë, minierën e bakrit Lak-Rosh, minierën e bakrit Karmë, fabrikën e pasurimit të bakrit Fushë-Arrëz dhe të Mjedës si dhe impiantin e fraksionimit të skorieve të bakrit në Shëngjin.

Me një kapital fillestar prej vetëm 30 mijë USD ose 47 Milionë lekë, kjo kompani e ka zgjeruar kapitalin e saj çdo vit, ndërsa aktualisht deklaron një kapital prej 7.7 miliardë lekësh.

Pavarësisht rritjes së kapitalit, kompania deklaron se del vazhdimisht me humbje.

Megjithëse deklaron bilance negative, në vitin 2017 kompania nënshkroi një tjetër marrëveshje me shtetin shqiptar duke e shtyrë koncesionin edhe me 10 vite . Pra koncesioni i bakrit dhënë Turqisë dhe Kinës do të jetë në fuqi deri në vitin 2043. Ekspertët sugjerojnë se zgjatja e afatit duhet të ishte ballafaquar me performancën ekonomike, rritjen e niveli të mirëqënies së zonës si dhe ruajtjen e mjedisit./Meda Ndërtimi

Continue Reading

Trending