Arkitektura islame shpesh lidhet me botën arabe, me ndërlikimin e saj, modelet gjeometrike, siluetat simetrike dhe ngjyrat rrezatuese. Sidoqoftë, ndikimi i tij rrjedh nga shumë vende evropiane me rrënjë arabe, si Gadishulli Iberik, i përbërë nga Spanja, Franca Jugore, Gjibraltari dhe Portugalia, e cila u sundua nga arabët nga 711 deri në 1492.

Pavarësisht se Spanja ishte në Evropën Jugperëndimore, ajo kishte një karakter autonom që e bënte të lidhur në mënyrë ironike, por të shkëputur nga identiteti i njohur i rajonit (për shkak të historisë së saj arabe dhe islame). Kjo pjesë e kontinentit evropian ka një të kaluar të pasur historike që kaloi kaq shumë nën sunduesit islamikë në një epokë të njohur si Epoka e Artë Islame. Nisur nga emri i saj, epoka e artë islame shënoi fillimin e iluminizmit në botën e artit, arkitekturës, shkencës, matematikës dhe mjekësisë në Spanjë dhe më gjerë.

Nisur nga emri i saj, epoka e artë islame shënoi fillimin e iluminizmit në botën e artit, arkitekturës, shkencës, matematikës dhe mjekësisë në Spanjë dhe më gjerë. Përgjatë shumë dekadave, arabët pushtuan rajonin dhe shumë kohë pasi u larguan, traditat dhe monumentet e tyre kulturore mbeten. Harqet, kupolat, kolonat, oborret, të njohura edhe si ‘sahn’, qemeret, modelet e ndërlikuara gjeometrike dhe elementët e ujit ishin elementët kryesorë artistikë dhe arkitekturorë që gjenden në pallate, xhami dhe vende të tjera kulti.

Një shembull i gjithçkaje që maurët besonin dhe donin është kalaja e famshme e Alhambra dhe xhamia e Kordobës në Granada, Spanjë, të cilat të dyja janë monumente të jashtëzakonshme arkitekturore deri më tani. Arkitektët, urbanistët dhe artistët e kohëve moderne marrin frymëzim nga këto ndërtesa për shkak të elementeve të tyre origjinale dhe të ndërlikuara arabe dhe islamike që dëshmojnë për krijimtarinë dhe inteligjencën e maurëve, të cilët kishin aq shumë për të sjellë në botën e artit.

Tani, le të gërmojmë thellë në Alhambra dhe rëndësinë e saj!

Alhambra në arabisht përkthehet fjalë për fjalë në “I kuq”. Ai u emërua për shkak të mureve të kuqe unike dhe tradicionale të kështjellës. Alhambra është një nga monumentet e vjetra që ka mbetur sot, duke e bërë atë një vend të Trashëgimisë Botërore të UNESCO-s që nga viti 1984. Është gjurma dhe kujtesa e fundit që është e gjallë dhe e mirë e epokës së artë islame, e arkitekturës në format e saj më të pastra, e detajeve që modelet e sotme bashkëkohore humbasin gjeometrinë, artin dhe bukurinë popullore, të kohërave të vjetra që lindën kaq shumë dhe na mësuan kuptimin e vërtetë të arkitekturës.

Stili arkitektonik i Alhambrës bie nën arkitekturën islame dhe Rilindjen Spanjolle; veçoritë e tij dalluese përfshijnë harqet dhe kolonat, të cilat janë elemente të zakonshme në arkitekturën islame. Shihen gjithashtu afreske, piktura në suva të lagur që shpesh përshkruajnë skena nga natyra, mitologjia dhe feja.

Pllakat e mozaikut gjenden në të gjithë kalanë me ndërlikimin e tyre në detaje dhe tjegullat gjeometrike së bashku me llaçet e skalitura, të cilat janë lloje suvash të përdorura për formacionet dekorative në mure, duke krijuar një dizajn me efekt tredimensional në mur. Muret dekorative të Alhambra përfshinin llaç, pllaka, gdhendje druri, motive dhe mbishkrime që zbukurojnë muret, duke shfaqur mjeshtërinë, mendjet artistike dhe inteligjente të ndërtuesve në atë kohë. Përveç dashurisë së tyre për modelet dhe detajet gjeometrike, ata kishin një pasion ekstrem për poezinë, e cila është e gdhendur nëpër muret e Alhambra. Vargjet poetike në arabisht simbolizojnë kulturën dhe fenë, duke i shtuar një shtresë rëndësie bukurisë arkitekturore të kalasë.

Për shkak se bukuria është e padobishme nëse nuk është funksionale, projektuesit dhe arkitektët e Alhambra zgjodhën materialet e ndërtesës me shumë kujdes për të siguruar rehati gjatë gjithë vitit. Së fundi, një nga tiparet më të rëndësishme dhe më domethënëse të Alhambras dhe arkitekturës islame është shatërvani në një oborr qendror, i ashtuquajturi ‘Sahn’.

Elementi qendror i ujit i shton një tërheqje estetike kompleksit të pallatit dhe është një nga tiparet më funksionale të tij. Ofron ajrim natyral gjatë motit të nxehtë dhe shton një prekje paqeje.

Stili arkitektonik i Alhambra është një testament i shkrirjes së artit, kulturës dhe fesë, duke rezultuar në një strukturë madhështore dhe të bukur që qëndron si një nga simbolet më të njohura të historisë së Spanjës.

Një shembull tjetër madhështor i Epokës së Artë të Islamit në Perëndim është Xhamia e Madhe e Kordobës, e cila është monumenti i dytë më i madh islamik pas Xhamisë së Shenjtë në Mekë, Arabi Saudite, por më i madhi në artin islam perëndimor. Xhamia e madhe zotëroi risitë arkitekturore duke qenë pioniere në përzierjen e elementeve nga Lindja dhe Perëndimi. Kjo përfshin harqe të dyfishta për mbështetjen e çatisë të ndikuar nga struktura si Ujësjellësi Los Milagros në Merida dhe integrimi i metodave të ndërtimit romake dhe vizigot.

Xhamia e madhe e Kordobës përshkruhet si një hibrid arkitektonik që kombinonte vlerat artistike si nga Islami ashtu edhe nga Krishterimi, madje edhe për sa i përket materialit, si kapitelet me huall mjalti dhe sistemet novatore të kasafortës me brinjë.

Ashtu si Alhambra, ajo përfshinte një oborr ose një “sahn” që shërbente për qëllime estetike dhe funksionale në Islam.

Si përfundim, ndikimi i qëndrueshëm i Islamit në arkitekturën spanjolle mishërohet nga trashëgimia e jashtëzakonshme e lënë pas nga kalifatët, studiuesit, matematikanët, shkencëtarët, projektuesit, mjekët dhe shumë mendje të tjera të mëdha. Përtej bukurisë së plotë të krijimeve të tyre artistike, aftësia e tyre për të integruar pa probleme funksionalitetin me kontekstin dhe kohën është ajo që bie në sy. Arsyet prapa risive të tyre dhe metodologjitë që ata përdorën vazhdojnë të jenë lëndë studimi dhe edukimi sot, duke treguar ndikimin e thellë dhe unik të Epokës së Artë Islame dhe Islamit./Media Ndërtimi

Bashkia e Tiranës e ka kaluar Piramidën nën administrimin e një organizata jo fitimprurëse. Në mungesë të garës dhe transparencës, bashkia i ka dhënë administrimin e objektit dhe territorit rreth Piramidës një organi që nuk është subjekt i ligjit për të drejtën e informimit. “Krijimin e Qendrës “Tech Piramida”, si person juridik që bashkëthemelohet me Fondacionin Shqiptaro – Amerikan për Zhvillim dhe Bashkisë Tiranë” si dhe “dhënien në përdorim pa kundërshpërblim në favor të Qendrës “Piramida”, të pronës me me sipërfaqe trualli dhe ndërtese 4294 m²”.

Bëhet fjalë për vendimin e Këshillit Bashkiak të datës 07.06.2019 për miratimin e memorandumit të mirëkuptimit ndërmjet Bashkisë Tiranë dhe fondacionit Shqiptaro-Amerikan për zhvillim për projektin e restaurimit dhe rijetëzimin e piramidës, krijimin dhe pjesëmarrjen e Bashkisë Tiranë në organizatën jo-fitimiprurëse qendra “Tech Piramida”, shkruan Citizens.al.

“Ngarkohet kryetari i bashkisë për caktimin e përfaqësuesve të bashkisë Tiranë në bordin drejtues të qendrës “Tech Piramida”- citohet në vendim.

Ndërsa tre muaj më vonë, më datë 25.10.2019 Këshillit Bashkiak publikoi vendimin për miratimin e marrëveshjeve së bashkëpunimit “Për themelimin dhe funksionimin e Qendrës “Piramida”, është themeluar Qendra “Piramida”, një organizatë jo-fitimprurëse, pa anëtarësi në formën e një Qendre, e regjistruar pranë Gjykatës së Rrethit Gjyqësor Tiranë.

“Kryetari i Bashkisë të ngrejë grupin e punës për dorëzimin e pasurisë dhe transferimin kapital të aktiveve në regjistrat kontabël të Qendrës “Piramida” – citohet në vendim.

Bashkia Tiranë nuk specifikoi në përgjigjen e dhënë për Citizens.al nëse aktualisht objekti i Piramidës po administrohet nga qendra “Tech Piramida” apo qendra “Piramida”. Citizens.al është në pritje të një përgjigje nga institucioni në fjalë për ta vërtetuar se cilës organizatë jo fitimprurëse i është deleguar menaxhimi.

Në një konferencë për mediat, në 15 vjetorin e AADF – së (Fondacioni Shqiptaro-Amerikan për Zhvillim ) në Shqipëri, kryetari i bordit i këtij fondacioni Michael Granoff i tha Citizens.al se kjo organizatë jo fitimprurëse shërben si mjet për të menaxhuar në formë sa më eficente paratë që qarkullon ky objekt.

Sipas Granoff, fakti që kjo organizatë është jo fitimprurëse, tregon se nuk ka qëllim tjetër përveçse sigurimin që “paratë të kalojnë nga dera e përparme dhe jo e pasme”.

“Organizata sapo ka nisur punën dhe sigurisht si çdo projekt tjetër që AADF mbështet në fund të vitit do bëhet auditimi, është një nga rregullat kryesore që ne përdorim në bashkëpunim, publik apo privat dhe çdo veprim do jetë transparent në fund të vitit” – tha për Citizens Martin Mata, bashkëdrejtori dhe përfaqësuesi i këtij fondacioni në Shqipëri.

Ai shton se AADF e konsideron veten si partner momental dhe se nuk duan që të japim para përgjithmonë nëse projekti nuk e siguron dot qëndrueshmërinë vetë.

Gjatë konferencës Granoff analizoi se lëshimi i hapësirave me qira te Piramida është i nevojshëm si burim të ardhurash për të sponsorizuar financimin e edukimit teknologjik të mbi dy mijë të rinjve çdo javë në qendrën Tumo.

Në lidhje me transparencën e kostove të këtyre bizneseve me qira dhe fitimeve Granoff tha se duhet t’i drejtohemi Bashkisë Tiranë, pasi ai është institucioni përgjegjës për transparencën.

Mirëpo kur Citizens ju drejtua Bashkisë Tiranë për tu njohur me ofertat dhe shërbimet e biznesit që operojnë aktualisht te Piramida, Bashkia na u përgjigj se duhet ti delegojmë pyetjet te Piramida.

“Qendra “Piramida”, nuk është një autoritet publik, për këtë arsye çdo subjekt i interesuar duhet t’i drejtohet drejtpërdrejti qendrës për t’u informuar në detaje mbi çështje, që është i interesuar në lidhje me të” – theksohet në përgjigje.

Kujtojmë se AADF ka pasur kritika të vazhdueshme për menaxhimin në bashkëpunim edhe për Parkun e Butrintit, çështje e cila u mbyll përpara ca ditësh nga Gjykata Kushtetuese, e cila i hapi rrugë zbatimit të këtij bashkëpunimi, pavarësisht kritikave nga raporti i Unescos./Media Ndërtimi

Porta e Ballkanit hapet me edicionin e 23-të të Panairit Ndërkombëtar EXPOKOS nga sot me 15 dhe nesër 16 maj 2024 në Sallën 1 tetori në Prishtinë. Ky panair mbulon sektorit e Ndërtimit, Energjisë, Makinerisë, Mbrojtjes e Sigurisë.

Për 23 vite me radhë EXPOKOS ka shërbyer si urë lidhëse ndërmjet bizneseve vendore dhe atyre ndërkombëtare, që ka mundësuar krijimin e bashkëpunimeve dhe partneriteteve të reja duke ju mundësuar kompanive vendore të zgjerojnë tregun e tyre ndërkombëtarë. Fokusi i këtij edicioni vazhdon të mbetët tek promovimi i kompanive vendore duke shfrytëzuar kredibilitetin dhe reputacionin që panairi gëzon në tregjet evropiane dhe më gjerë.

Si vlerë e shtuar e panairit kësaj radhe, janë prezantimet e ndryshme që do të mbahen në kuadër të aktiviteteve paralele nga institucione dhe shoqata që vazhdimisht kontribuojnë në ekonominë e vendit. Oda Ekonomike Gjermano-Kosovare do të mbajë një prezantim mbi të bërit biznes me Gjermaninë, ku do të shtjellohen mes tjerash temat se si te gjinden partnerët në Gjermani dhe si të eksportohet atje, marrëdhëniet ekonomike Gjermano-Kosovare dhe si të bëhet biznes me gjermanët. Në të njëjtën formë do të vazhdojë Oda Sllovene e Bizneseve ku do të mbulojë këto tema për shtetin e Sllovenisë.

Krahas këtyre dy odave, Dhoma e Tregtisë dhe Industrisë së Kosovës do ti shtjellojnë mundësitë e bashkëpunimit ndërmjet anëtarëve të vet, bizneseve nga odat tjera si dhe pjesëmarrësit në Panairin EXPOKOS.

Pjesëmarrja kompanive vendore të ndryshme që kryesisht janë prodhues dhe atyre ndërkombëtare, që mbulojnë sektorë të ndryshëm duke përfshirë sektorin e energjisë, sektor ky i rëndësisë se veçantë për vendin, e bën panairin EXPOKOS ngjarjen më të rëndësishme në vend për zhvillimin e ekonomisë në përgjithësi, thuhet në komunikatën për media e CEO shpk – Congress and Event Organization./Media Ndërtimi