Infrastrukturë
Çimentoja mund të jetë një material më shumë i qëndrueshëm
Published
11 months agoon
“Nëse industria e çimentos do të ishte një vend, ajo do të ishte emetuesi i tretë më i madh i dioksidit të karbonit në botë, me rreth 2.8 miliardë tonë, duke kaluar vetëm nga Kina dhe Shtetet e Bashkuara.” Kjo deklaratë në raportin e BBC të Lucy Rodgers mbi gjurmën ekologjike të betonit bie në sy si mjaft tronditëse.
Me më shumë se 4 miliardë tonë të prodhuar çdo vit, çimentoja përbën rreth 8 për qind të emetimeve globale të CO2 dhe është një element kyç në prodhimin e betonit, produktit më të prodhuar në botë. Për t’ju dhënë një ide, rreth gjysmë ton beton prodhohet për person në botë çdo vit, mjaftueshëm për të ndërtuar 11,000 ndërtesa Empire State. Me këto shifra të mëdha, a ka ndonjë mënyrë për të reduktuar këtë ndikim?
Për prodhimin e çimentos, guri gëlqeror, argjila dhe rëra nxehen në furra jashtëzakonisht të nxehta, të cilat arrijnë 1450°C. Kjo formon klinkerin, i cili më pas përzihet me gips dhe aditivë të tjerë si pozzolan, gur gëlqeror dhe të tjerë.
Çimentoja korrespondon me rreth 10% të përzierjes së betonit. Komponentët e tjerë bazë janë rëra, zhavorri (agregat i trashë dhe i imët) dhe uji. Në prodhimin e çimentos, ekzistojnë dy procese kryesore që rezultojnë në emetimet e dioksidit të karbonit. Sipas këtij artikulli nga Robbie M. Andrew, i pari është reaksioni kimik i përfshirë në prodhimin e komponentit kryesor të çimentos, klinkerit, pasi karbonatet (kryesisht CaCO3, që gjenden në gur gëlqeror) zbërthehen në okside (kryesisht gëlqere, CaO) dhe CO2 kur ngrohur.
Burimi i dytë i emetimeve është përdorimi i lëndëve djegëse fosile për të gjeneruar energji të konsiderueshme të nevojshme për të ngrohur përbërësit e papërpunuar në mbi 1000°C. Me fjalë të tjera, gjatë prodhimit të betonit, konsumohen sasi të mëdha karburanti (përgjithësisht nga burime jo të rinovueshme si koksi i naftës, benzina ose gazi natyror) dhe emetohen gazra të ndryshëm ndotës, duke përfshirë monoksidin e karbonit dhe dioksidin.
Sipas këtij studimi, “reaksioni kimik i kalcinimit është përgjegjës për afërsisht 52% të emetimeve të CO2 në procesin e prodhimit të klinkerit, ndërsa konsumi i energjisë përbën pjesën tjetër. (…) Duke marrë parasysh konsumin e energjisë, për çdo 1000 kg klinker të prodhuar, gjenerohet mesatarisht rreth 815 kg CO2 në procesin e prodhimit të klinkerit.”
Është e mundur të zvogëlohet një pjesë e këtij ndikimi. Nëse shumica e emetimeve ndodhin në prodhimin e klinkerit, zëvendësimi i tij me materiale të tjera mund të bëjë një ndryshim të madh. Materialet shtesë të çimentimit (SCM) janë përgjithësisht nënprodukte nga industri të tjera, të tilla si skorja nga prodhimi i çelikut dhe bakrit, rëra e shkritores nga operacionet e shkrirjes së metaleve dhe hiri fluturues, hiri i poshtëm dhe gipsi sintetik nga shërbimet elektrike.
Duke zëvendësuar një pjesë të klinkerit me këto materiale, betoni fiton karakteristika të reja, të cilat mund të jenë të dëshirueshme në disa raste, por kryesisht tregojnë një aftësi të jashtëzakonshme për të reduktuar emetimet e CO2.
Një mundësi tjetër është hiri vullkanik, një alternativë ndaj çimentos, e njohur prej mijëra vitesh, e cila i lejoi grekët dhe romakët të ngrinin ndërtesa aq rezistente saqë kanë qëndruar në vend që atëherë. Duke ngrohur gëlqeren dhe hirin vullkanik në rreth 900°C dhe më pas duke e përzier me ujin e detit, mund të arrihet një material jashtëzakonisht i fortë dhe i qëndrueshëm.
Por risitë mund të shkojnë edhe më tej. CarbonCure, për shembull, kërkon të reduktojë emetimet e dioksidit të karbonit në një mënyrë shumë të ndryshme. Startup-i kanadez ka zhvilluar një proces të quajtur Mineralizimi i CO2, i cili konsiston në injektimin e dioksidit të karbonit në përzierjen e betonit dhe duke e bërë atë të reagojë me jonet e kalciumit në çimento për të formuar një mineral me madhësi nano, karbonat kalciumi, i cili është i ngulitur në beton, duke e bërë atë. më rezistente.
Është e mundur të zvogëlohet një pjesë e këtij ndikimi. Nëse shumica e emetimeve ndodhin në prodhimin e klinkerit, zëvendësimi i tij me materiale të tjera mund të bëjë një ndryshim të madh. Materialet shtesë të çimentimit (SCM) janë përgjithësisht nënprodukte nga industri të tjera, të tilla si skorja nga prodhimi i çelikut dhe bakrit, rëra e shkritores nga operacionet e shkrirjes së metaleve dhe hiri fluturues, hiri i poshtëm dhe gipsi sintetik nga shërbimet elektrike. Duke zëvendësuar një pjesë të klinkerit me këto materiale, betoni fiton karakteristika të reja, të cilat mund të jenë të dëshirueshme në disa raste, por kryesisht tregojnë një aftësi të jashtëzakonshme për të reduktuar emetimet e CO2.
Një mundësi tjetër është hiri vullkanik, një alternativë ndaj çimentos, e njohur prej mijëra vitesh, e cila i lejoi grekët dhe romakët të ngrinin ndërtesa aq rezistente saqë kanë qëndruar në vend që atëherë. Duke ngrohur gëlqeren dhe hirin vullkanik në rreth 900°C dhe më pas duke e përzier me ujin e detit, mund të arrihet një material jashtëzakonisht i fortë dhe i qëndrueshëm./Media Ndërtimi
You may like
Infrastrukturë
“Kulla s’asht cool”-qytetarët e Shkodrës po protestojnë kundër ndërtimit të objektit 35 katesh
Published
5 months agoon
July 25, 2024Ndërtimi i kullës 35 katëshe ‘Hotel Rozafa Tower’ në Shkodër mblodhi në protestë dhjetra qytetarë dhe aktivistë.
Kulla është një investim privat që do të ndërtohet përbri pallatit ekzistues Rozafa, nga “Uldedaj Group”, i zbatuar nga një studio spanjolle.
“Të vendosur përpara një fakti të kryer në një kohë kur për projekte kaq të mëdha duhen dëgjesa publike; të shqetësuar për dëmin urban dhe arkitekturor që kjo kullë paralajmëron ti kanosë Shkodrës; të indinjuar nga mosrespektimi nga ana e institucioneve i të drejtës sonë për qytetin dhe hapësirës që jetojmë vendosëm të marshojmë sot bashkë me ju kundër betonizimit të qytetit për të thënë: Jo kullave!“ – u shpreh aktivisti Amel Pervizi.
Sipas qytetarëve, zhvillimi i qytetit nuk vjen përmes kullave, ndërsa ky investim bie në kundërshtim me planin e përgjithshëm vendor të qytetit.
„Projekti i ri ka jo më pak se 43 mijë metër ndërtim të ri. Intensiteti I ndërtimit nga 4 që është i lejuar në planin e përgjithshëm vendor, shkon në 8.2, pra dyfishohet. Numri I lejuar i kateve nga 7 kate të lejuara shkon në 35, pra pesëfishohet. Lartësia në metra nga 29.8 metra e lejuar shkon deri në 100 metra lartësi. Parametër i cili trefishohet. Sa I përket distancave, kjo godinë me këtë lartësi duhet të mbajë jo më pak se 36 metër distancë nga kufiri i saj i pronës. Gjë që nuk mund ta realizojë dot”,-u shpreh urbanisti Imeldi Sokoli.
Ata theksuan se Shkodra ka nevojë për hapësira dhe investime publike dhe jo shëmbëlltyrë e “kryeqytetit rilindas”.
“Sot ne jemi të thirrur për ti dalë zot qytetit tonë, bukurisë së qytetit tonë, kulturës së qytetit tonë, historisë dhe trashëgimisë kulturore. Në 11 vite, kjo qeveri nuk solli asnjë investim për Shkodrën. Shkodra ka nevoja të mëdha, Shkodra ka objekte, monumente kulture që po bien brenda. Shkodra nuk ka nevojë për kulla, Shkodra ka nevojë për zhvillim dhe nëse flitet për inovacion, inovacioni nuk është një kullë e ndërtuar dhe e sjellë këtu jashtë të gjitha kritereve dhe jashtë të gjitha ligjeve. Ne nuk duam dhe nuk pranojmë betonizimin e Shkodrës“, -u shpreh Eliona Shkreli, anëtare e këshillit bashkiak Shkodër.
Mes thirrjeve „Stop betonizimit“ dhe “Kullat janë pastrim parash” qytetarët marshuan nga busti i Luigj Gurakuqit drejt godinës së bashkisë Shkodër, ku kërkuan realizimin e dëgjesave publike dhe konsultimeve me grupet e interesit.
“Një nga kompanitë, pjesë e Rozafa Group që do të investojë për kullë, sinjalizohet me shkresë për mos shlyerje të detyrimeve tatimore me vlerën 970 mijë euro. Nëse mbledhim fitime te deklaruara të këtij grupimi nuk arrijnë të shlyejnë as taksën e ndërtimit prej 8% ndaj bashkisë Shkodër, nëse ky investim prej 30 milionë eurosh realizohet. Si thoni ju a është me të vërtetë kjo kompani pas këtij ndërtimi? Zhvillimi duhet bërë duke ndjekur planin urbanistik të qytetit, duke bërë transparencë dhe duke u konsultuar”, – u shpreh Amel Pervizi./Media Ndërtimi
Infrastrukturë
Si Vladimir Putin krijoi një ‘flluskë’ të pasurive të paluajtshme
Published
5 months agoon
July 25, 2024Çmimet janë rritur me 172% në qytetet më të mëdha të Rusisë gjatë tre viteve të fundit.
Hipotekat dikur ishin të papranueshme në Rusi. Dekada të propagandës sovjetike, e cila e denoncoi kredinë si një barrë të padurueshme, patën efekt.
Edhe pas përfundimit të komunizmit, rusët ende i referoheshin hipotekave si “skllavëri borxhi”, duke preferuar të kursenin derisa të mund të blinin shtëpitë e tyre. Vladimir Putin, presidenti i vendit, ka kaluar dy dekada duke u përpjekur të bindë qytetarët e tij, që të kenë një tjetër pikëpamje.
Në vitin 2003, gjatë mandatit të tij të parë, ai shpjegoi se hipotekat mund të ndihmojnë në zgjidhjen e “problemit akut të strehimit”, me të cilin përballen rusët. Lutja e tij ra në vesh të shurdhër.
Ai tani duket se ka më shumë sukses. Gjatë viteve të fundit, numri i rusëve që marrin hipoteka është rritur, për shkak të një programi bujar të subvencioneve shtetërore për blerësit e apartamenteve të reja. Por, shpërndarja e subvencioneve të shtetit ka nxitur një treg shumë ‘të nxehtë’ të pronave, duke i rritur çmimet e banesave.
Në vitin 2020, kur Rusia u mbërthye nga Covid-19, zyrtarët rritën ndihmat për ata, që blinin prona të sapondërtuara në një përpjekje për të forcuar ekonominë. Në fillim, bankat u ofruan aplikantëve për hipotekë një normë preferenciale prej rreth 6%, afërsisht dy pikë përqindje nën normën e tregut, dhe shteti paguante diferencën.
Zbritje të ngjashme, të cilat më parë ishin në dispozicion vetëm për familjet, iu ofruan më pas punëtorëve dhe njerëzve, që zhvendoseshin në vende duke përfshirë Arktikun, Siberinë dhe Ukrainën e pushtuar.
Megjithatë, vëllimet e hipotekave nuk filluan të rriteshin vërtet, derisa ekonomia e Rusisë shkoi në gjendje lufte. Bankat lëshuan kredi hipotekore me vlerë 7.7 trilion rubla (88 miliardë dollarë, ose 4% e PBB-së) vitin e kaluar, nga një total prej 4.3 trilionësh në vitin 2020. Shumica u mbështetën nga subvencione.
Kjo pasqyron faktin se rusët nuk kanë mundësi investimi: sanksionet rëndojnë mbi bursën dhe kontrollet e monedhës e bëjnë të vështirë lëvizjen e parave jashtë vendit. Inflacioni, i cili u ngrit përsëri në mesin e vitit 2023, ka luajtur gjithashtu një rol.
Kur Banka Qendrore e Rusisë (CBR) filloi të rriste normat e interesit, interesi për skemën u rrit. Ndërsa CBR ngriti normën e saj bazë në 16%, qeveria e mbajti normën e saj preferenciale të ulët, duke e rritur atë në vetëm 8%. Në qershor kishte një hendek prej më shumë se dhjetë pikë përqindjeje midis normës së qeverisë dhe normës së tregut për një hipotekë.
Në fillim të këtij muaji ajo i dha fund skemës së saj më të njohur, e cila ishte për blerësit e ndërtesave të reja. Numri i hipotekave të reja mund të bjerë me rreth 50% në gjysmën e dytë të vitit.
Industria e ndërtimit të Rusisë do të vuajë si rezultat. Kështu do të bëjnë bankat, të cilat kanë gëzuar fitime rekord të nxitura nga rritja e shpejtë e portofolit të hipotekave. Për momentin, megjithatë, tregu i banesave duket se do të arrijë të shmangë një kolaps.
Vasily Astrov i Institutit të Vjenës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare, thotë se “ngadalësimi dhe ndoshta stanjacioni” ka më shumë gjasa sesa një rënie e madhe e çmimeve.
Ekonomia e luftës e Rusisë, e cila ka parë rritje të shpejtë të pagave këtë vit, mund të jetë ende në gjendje të mbajë një treg të fortë pronash, edhe kundrejt normave më të larta dhe mbështetjes së pakësuar të shtetit./Media Ndërtimi
Infrastrukturë
Kinezët dhe turqit “gëzojnë” koncesionin e bakrit në Shqipëri
Published
5 months agoon
July 25, 2024Fabrika e përpunimit të bakrit në Fushë Arrëz iu dha me koncesion për 30 vite një kompanie turke. Ishte viti 2001 kur shteti shqiptar firmosi marrëveshjen koncesionare. Shumë shpejt në lojë hynë edhe partnerët kinezë. Periudha e artë e marrëdhënieve të Shqipërisë me Kinën u ndërpre rreth viteve 80-të, për t’u rivendosur sërish me ardhjen e demokracisë.
Përmes një operacioni financiar të zhvilluar në Turqi, ata morën nën zotërim pjesën më të madhe të rezervave shqiptare të bakrit, të cilat kaluan në pronësi të gjigantit botëror të minierave, kompanisë kineze “Jiangxi Koper”, shkruan citizens.al.
Ata blenë 48% të aksioneve të kompanisë “BerAlb” e cila zotëronte për 30 vite koncesionin e bakrit në vendin tonë, duke përfituar të drejtën për të administruar dhe shfrytëzuar minierën e bakrit Munellë, minierën e bakrit Lak-Rosh, minierën e bakrit Karmë, fabrikën e pasurimit të bakrit Fushë-Arrëz dhe të Mjedës si dhe impiantin e fraksionimit të skorieve të bakrit në Shëngjin.
Me një kapital fillestar prej vetëm 30 mijë USD ose 47 Milionë lekë, kjo kompani e ka zgjeruar kapitalin e saj çdo vit, ndërsa aktualisht deklaron një kapital prej 7.7 miliardë lekësh.
Pavarësisht rritjes së kapitalit, kompania deklaron se del vazhdimisht me humbje.
Megjithëse deklaron bilance negative, në vitin 2017 kompania nënshkroi një tjetër marrëveshje me shtetin shqiptar duke e shtyrë koncesionin edhe me 10 vite . Pra koncesioni i bakrit dhënë Turqisë dhe Kinës do të jetë në fuqi deri në vitin 2043. Ekspertët sugjerojnë se zgjatja e afatit duhet të ishte ballafaquar me performancën ekonomike, rritjen e niveli të mirëqënies së zonës si dhe ruajtjen e mjedisit./Meda Ndërtimi