Se Bosfori është simboli i Stambollit kjo tashmë dihet shumë mirë.

Kjo ngushticë prej 30 kilometrash shkon nga Deti i Zi në veri deri në Detin Marmara në jug.

Por Bosfori nuk është e vetmja rrugë që lidh Evropën me Azinë.

Ditë e natë, cisterna dhe anije me kontejnerë vazhdojnë rrugëtimin e tyre për të kaluar nga njëri kontinent në tjetrin.

Në mënyrë të ngjashme, banorët e Stambollit lëvizin gjithashtu, me makina, autobusë, trena dhe tragete.

Madje shumë prej tyre jetojnë në njërën anë të qytetit dhe punojnë në anën tjetër, që do të thotë se në çdo kohë, një pjesë e madhe e popullsisë është në lëvizje.

Lëvizjet e tilla mund të jenë kaotike në çdo kohë të ditës dhe ndonjëherë duket sikur është çudi që dikush arrin kudo, por ata e bëjnë – duke përdorur rrugën, hekurudhën, anijen, urën dhe tunelin për të kaluar nga një kontinent në një tjetër.

Në këtë drejtim ua sjellim tunelet dhe urat gjigante që lidhin Evropën me Azinë.

E njohur fillimisht si Boğaziçi Köprüsü – ose Ura e Bosforit – kjo strukturë elegante u riemërua “Ura e Martirëve të 15 Korrikut” pas një grusht shteti të dështuar të vitit 2016, por vendasit ende i referohen si Boğaziçi Köprüsü, ose Ura e Parë. Para se të hapej më 29 tetor 1973, në 50-vjetorin e Republikës Turke, e vetmja rrugë për të kaluar nga Evropa në Azi ishte me traget. Ura e re e varur prej çeliku prej 1,560 metrash i lejoi drejtuesit të kalonin mbi ujërat e rrjedhshëm të Bosforit dhe të shijonin pamjet gjithëpërfshirëse drejt Pallatit Topkapi dhe Detit Marmara në distancë.

Ura e dytë që lidh të dy kontinentet u hap më 3 korrik 1988 dhe u emërua sipas Fatih Sulltan Mehmetin. E quajtur ndonjëherë FSM Köprüsü, është një tjetër urë prej çeliku. Ajo përfshin pikën më të ngushtë të ngushticës së Bosforit. Ura ofron pamje spektakolare mbi Bosforin, por nuk lejohet qasje për këmbësorët, kështu që vetëm shoferët mund t’i “vlerësojnë” ato.

Në vitin 2016, një urë e tretë u hap përtej Bosforit, pranë Detit të Zi. Ajo është emëruar sipas Yavuz Sulltan Selim, nipi i Mehmet Pushtuesit dhe një zgjedhje e duhur duke pasur parasysh interesin e tij për transportin. Me përfundimin e saj, ura theu rekorde të shumta. Me një “pllakë” të vetme 58.8 metra të gjerë, ajo është ura e varur më e gjerë në botë, e aftë të mbajë tetë korsi trafiku dhe një linjë hekurudhore me dy binarë. Ajo është gjithashtu ura e pestë më e lartë në botë.

Rruga më e re për të lidhur dy kontinentet është Çannakale mbresëlënëse e 1915 Köprüsü. Me një gjatësi prej 3.7 kilometrash, ajo tani pretendon rekordin botëror për hapësirën më të gjatë të urës së varur. E projektuar për shpejtësi dhe jo për pamje, është më pak e popullarizuar nga vendasit për shkak të një pagese prej afro 11 dollarë amerikanë për makinë. Ura u hap më 18 mars 2022.

Seksioni nënujor prej 5.3 kilometrash i tunelit të Euroazisë (Avrasya Tüneli në turqisht) është mënyra më e shpejtë për të kaluar nga njëra anë e Stambollit në tjetrën. Është më shumë funksional sesa i bukur, me një kufi shpejtësie prej 70 kilometrash në orë. Me përfundimin në dhjetor të vitit 2016, ajo reduktoi kohën e udhëtimit nga 100 minuta në vetëm 15. Tuneli, i cili ka një tarifë prej rreth 2,85 dollarë për makinë, u bë gjithashtu lidhja më praktike midis dy aeroporteve të qytetit, Atatürk dhe Sabiha Gökçen.

Ky shërbim nëntokësor, ndërkontinental i trenave pritej të bëhej realitet për një kohë të gjatë. Në 1860, Sulltan Abdülmecid I erdhi me idenë për një kalim nënujor në ngushticë, por vdiq para se të mund të bënte diçka për këtë. Një tjetër sulltan, Abdul Hamid II, ishte i interesuar kur inxhinierët francezë ia propozuan atë në 1892, por nuk pati asnjë përparim. Më shumë se njëqind vjet më vonë interesi u rishfaq dhe ndërtimi i tunelit 13.6 kilometra filloi në vitin 2004. Pavarësisht nga qëllimet më të mira, shërbimi hekurudhor nuk u hap deri më 29 tetor 2013. Afatet u shtynë kur pothuajse çdo metër i gërmuar zbuloi gjetje arkeologjike, me disa që datojnë 8000 vjet më parë. Kaluan gjashtë vite të tjera para se të gjitha stacionet përgjatë linjës të ishin gati për përdorim. Tuneli lidh Kazlıçeşme në anën evropiane me Ayrılık Çeşmesi në anën aziatike, duke zbritur deri në 200 metra nën nivelin e detit në pikën e tij më të ulët, duke e bërë atë tunelin më të thellë të zhytur në botë.

Ata nuk janë mënyra më e shpejtë për të udhëtuar midis kontinenteve, por ka pak përvoja udhëtimi më të mira sesa të jesh në një traget që kalon mbi Bosfor. Şehir Hatlar Vapuları (Tragetet e Linjave të qytetit) u krijuan në 1844 gjatë Perandorisë Osmane./Media Ndërtimi