Connect with us

Aktuale

Si ndikon ndriçimi i ambientit në disponim, produktivitet dhe përqendrim

Published

on

Ka shumë mundësi se këtë artikull jeni duke e lexuar në një hapësirë të brendshme dhe ndriçim të madh.

Për shumicën e njerëzve, jetesa moderne nënkupton që shumica e ditës të kalohet në dhomë të mbyllura, të zhytur në drita natyrale e artificiale, transmeton Telegrafi.

Përderisa dritat artificiale i kanë sjell njerëzimit mundësi të pa kalkulueshme, gjithashtu kanë shkaktuar edhe konfuzitet në trupat tonë, të cilët kanë evoluar për mijëra vite që t’i reagojnë stimulimit të rrezeve të diellit gjatë ditës dhe errësirës gjatë natës.

Ky reagim ndaj dritës natyrale quhet edhe si ritmi cirkadian apo cikli biologjik dhe e përshkruan ciklin 24-orësh të thuajse të gjitha qenieve të gjalla.

Ritmet cirkadiane kryesisht ndikohet nga pranimi i dritës, por edhe temperatura dhe faktorët tjerë luajnë rol në këtë proces.

Ora jonë natyrale është pjesë e trurit që quhet hipotalamus dhe lidhet me fotoreceptorët që gjenden përgjatë trupit (siç është retina). Këta receptorë janë përgjegjës për sinkronizimin e orës të brendshme me dritën që e absorbojmë gjatë ditës.

Kuptimi i ciklit cirkadian është esencial sepse ndikon në ritmet e trupit të njeriut, ndikon në gjumë, disponim, sistem të tretjes, kontroll të temperaturës, e madje edhe në rigjenerim të qelizave.

Hulumtimet tregojnë se sasia adekuate e dritës i përmirëson nivelet e energjisë dhe disponimit, ndërkaq ndriçimi i dobët kontribuon në depresion dhe shkakton probleme në trup.

Sasia dhe lloji i ndriçimit ndikon direkt në përqendrim, apetit, disponim dhe në shumë aspekte tjera të ditës së përditshme.

Por, si mund të kemi një ritëm të shëndetshëm cirkadian kur shumicën e kohës e shpenzojmë në ambiente të mbushura me dritë artificiale? Ose nëse gjëja e fundit që e bëjmë para se të flemë dhe gjëja e parë që e bëmë posa të zgjohemi është kontrollimi i telefonit?

Si munden arkitektët ta përdorin ndriçimin për të promovuar ritme të shëndetshme cirkadiane dhe të na ndihmojnë të bëjmë jetë më të shëndetshme?

Hulumtuesit rekomandojnë imitimin e cikleve natyrale të dritës së ditës me drita artificiale.

Ndriçimi më i madh dhe më i fortë sugjerohet për mëngjes dhe gjatë ditës, ndërkaq ndriçim më i ulët rekomandohet për natën.

Konfigurimet e kundërta mund të shkaktojnë çrregullim të ritmit cirkadian, të na ndryshojnë orarin e gjumit dhe të shpijnë në ulje të energjisë gjatë ditës.

Një studim nga Universiteti i Torotonos demonstron rëndësinë e forcës së ndriçimit, duke treguar se ndriçimi e intensifikon reaksionin e parë emocional dhe se efektet e veta mund të jenë pozitive dhe negative.

Edhe temperatura e ngjyrës së ndriçimit ndikon shumë në trupin e njeriut. E përshkruar me Kelvin (K), aq më e lartë që është temperatura e ngjyrës, aq më e ndritshme dhe e ‘ftohtë’ do të jetë drita.

Në këtë rast, “e ftohtë” dhe “e ngrohtë” nuk i referohen ngrohjes fizike të llambës, por tonit apo ngjyrës së ndriçimit.

Ndriçimi më i ngrohtë e bën ambientin më mikpritës dhe relaksues, ndërkaq ndriçimi më i ftohtë e bën ambientin më stimulues – na bën më të vëmendshëm, më të përqendruar dhe mund t’i rritë nivelet e produktivitetit.

Gjithashtu besohet se drita e kaltër i zvogëlon edhe nivelet e hormonit të gjumit, melatoninit, duke na bërë më të vëmendshëm.

Kompjuterët dhe ekranet e telefonave lirojnë shumë dritë të kaltër, prandaj kontrollimi i e-mailit para gjumit mund të na bëjë të mos pushojmë mirë.

Por, kur përdoret në mënyrë inteligjente, drita e kaltër mund të jetë ideale për ato hapësira ku mendja duhet të punojë me shpejtësi të madhe, siç janë dhomat e takimeve, kuzhinat industriale dhe fabrikat ku kërkohet përqendrim i madh.

Tonet e verdha i korrespondojnë agimit dhe muzgut, periudha ku trupi në përgjithësi është më i relaksuar.

Kjo ka më shumë kuptim kur kujtojmë se deri së fundmi njerëzit nuk i janë ekspozuar ndriçimit me intensitet të lartë gjatë natës, por thjesht ndriçimit të hënës dhe zjarrit.

Ndriçimi i ngrohtë, indirekt dhe i dobët ka tendenca t’i bëjë ambientet më të heshtura dhe njerëzit më të relaksuar.

Megjithëse kjo mund të mos jetë zgjedhje e duhur për ambientin e punës që kërkon efikasitet dhe produktivitet, faktikisht mund të jetë ideale për një restorant, zonë pushimi apo dhomë të fjetjes.

Ekspertët pajtohen se përdorimi i dritës së diellit gjatë ditës dhe shmangia e ekspozimit direkt në ndriçim të ftohtë apo shmangia e dritës së kaltër para gjumit mund ta përmirësojë kualitetin e gjumit dhe të ndikojë pozitivisht në mirëqenien e njeriut dhe produktivitet.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending