Connect with us

Aktuale

Shtëpitë shkolla, simbol i rezistencës shqiptare

Published

on

“Kjo shtëpi tani është e juaja deri sa të ktheheni në objektin tuaj shkollor. Unë tani nuk jam pronar i shtëpisë, por jam rojtar dhe kujdestar në shkollën tuaj”.

Këto ishin fjalët e Mehmet Aliut kur shtëpinë e tij të banimit e fali në shërbim të arsimit.

Vitet kaluan, nxënësit u kthyen në objektet e tyre shkollore, por shtëpia nuk u kthye te Mehmet Aliu. Shtëpia iu fal shtetit, si dëshmi e një rezistence shqiptare përmes arsimit.

E njohur si Kulla e Herticëve, objekti trekatësh, ndodhet në Kodrën e Trimave në Prishtinë, e muret dhe dyshemetë e shtëpisë bartin mbi vete një histori të veçantë.

Gjatë viteve 90, kur mësuesit dhe nxënësit shqiptarë nuk pranuan të mësonin sipas planprogrameve mësimore serbe, ata u dëbuan nga shkollat e tyre nga pushteti serb.

Ishte Halim Hyseni, atë kohë drejtor i Entit Pedagogjik të Kosovës, ai që insistoi që viti shkollor të mos mbetej në gjysmë por të vazhdonte të mbahej me çdo kusht. Ai hartoi një strategji për organizimin e mësimit në mënyra tjera, e këtë thotë se e bëri për ta shpëtuar arsimin shqip.

“Ka qenë një shpikje, me të cilën ne për herë të parë, më një qasje proaktive kemi dalë para Serbisë, sepse ne nuk kemi pas problem me Serbinë, Serbia ka pas problem me ne, kështu që e kemi shpëtuar një vit shkollor, se po të humbiste ai vit shkollor, sistemi i arsimit do të çrregullohej tërësisht dhe do të ishim të detyruar ta fillonim nga zeroja”, thotë Hyseni.

Meqë nuk kishin shkolla, shpresa u mbetej te shtëpitë private. E pikërisht Mehmet Aliu i Herticëve ishte ndër të parët shqiptarë që pa ngurrim ua dha shtëpinë nxënësve e mësimdhënësve. Madje, shtëpinë trekatëshe të sapo ndërtuar e mobiluar.

“U kërkua që të mbahej një mbledhje e arsimtarëve diku, dhe për herë të parë ua ofrova shtëpinë për mbledhje, që me vendosë diçka për shkollën, edhe kur u krye mbledhja, duke dalur, arsimtarët thanë: qenka e mirë për shkollë, edhe unë nuk e kisha atë ide, po iu thashë, a iu plotëson kushtet, ata thanë po, dhe aty, me pëlqimin e familjes së ngushtë, u konsultuam dhe morën qëndrim që t’ua japim shtëpinë për shkollë”, rrëfen Aliu për KosovaPress.

Prej asaj kohe, Aliu dhe familja e tij u bënë edhe roje të shkollës, duke mbrojtur nxënësit e mësimdhënësit.

Kështu, në këtë shkollë zuri vend gjimnazi “Sami Frashëri” i Prishtinës, të cilën e drejtonte Abdyl Gashi. Gashi rrëfen për vështirësitë që patën hasur atë kohë, teksa i duken sikur pjesë të imagjinatës.

“Nuk kishim dërrasa të zeza, nuk kishim shkumësa, nuk kishim fletore, nuk kishim dokumentacion pedagogjik, me një fjalë s’kishim asgjë. Edhe personeli arsimor ishte pak a shumë i shkapaderdhur dhe ne duhej ta përballonim që të mos humbte viti shkollor 91/92, se veç kishte kaluar gjysmëvjetori, por tash, në kontakt edhe me kolegët e atëhershëm na duket si imagjinatë, jo reale, ajo që u realizua”, thotë Gashi.

Në një kohë të pazakonshme shkollat mundoheshin të funksiononin si të zakonshme. Mësimdhënësi Sahit Elshani tregon për KosovaPress, se aktivitetet jashtë kurrikulare nuk mungonin, përkundër vështirësive.

“Nxënësit kanë qenë të organizuar shumë. Ka qenë redaksia e Feniksit, një gazetë që e bënin vetë nxënësit, ka qenë grupi i dramës, kanë pasur revistën ‘Matematikanët e rinj’, kemi organizuar krose vjeshtore e pranverore, sporte të ndryshme, kanë marrë pjesë nxënësit tanë nëpër aktivitete të ndryshme sportive në kuadër të komunës, grupi i dramës e pati shfaqur dramën që ishte shumë aktuale ‘A vritet shkolla’”, tregon Elshani.

Historinë e arsimit paralel të viteve 90 e përmblodhi në një libër autori, Bajram Shatri, në mënyrë që historia e kësaj periudhe të jashtëzakonshme e arsimit të mos shuhej.

“Motivi i shkrimit të kësaj historie të arsimit ishte që të mos i lëmë në harresë gjithë ato vuajtje dhe ato peripeci të mësimdhënësve, të nxënësve e kryefamiljarëve, që kanë dhënë kontribut për arsimin shqip, për mbijetesën e arsimit shqip, për shembull ata prindërit në Istog kanë vdekur duke e mbrojtur shkollën shqipe”, tregon Shatri.

Pavarësisht se kjo periudhë përbën një histori të rëndësishme të rezistencës së arsimit shqip, shtëpitë që shërbyen si shkolla, por edhe vetë pronarët, nuk po e gëzojnë mbështetjen e duhur nga shteti.

Ministri i Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë, Shyqiri Bytyqi, thotë për KosovaPress, se do ta shtyjnë para Ligjin për Arsimin e viteve 90’, dhe premton që së paku në të ardhmen t’i nderojnë me mirënjohje kontribuesit.

“I takon librave të historisë që të përfshihen si pjesë e rëndësishme e arsimit shqip dhe meqë tash jemi në fazën e teksteve të reja, edhe kjo pjesë do ta zë një pjesë të rëndësishme të historisë”, thotë Bytyqi.

Edhe Ministri i Kulturës, Rinisë dhe Sportit, Kujtim Gashi, ka një premtim për këto objekte të rëndësishme të trashëgimisë kulturore.

“Gjatë vitit 2019, në tremujorin e parë kemi planifikuar një projekt të ri për vendosjen e nga një pllake për secilën nga këto objekte që kanë shërbyer si shkolla dhe po ashtu nga një dokument falënderimi, nga një mirënjohje për të gjithë pronarët që i kanë lëshuar shtëpitë në atë kohë”, thotë Gashi.

Por me kalimin e viteve, janë shtuar edhe premtimet e institucioneve për të rregulluar çështjen e shtëpive shkolla, mirëpo, deri tani, nuk kanë gëzuar përkrahjen e nevojshme.

Gjatë vitit që lamë pas, komuna e Prishtinës ka premtuar se shtëpia e Herticëve do të bëhet muze, e për këtë mbetet të shihet.

Përndryshe, konsiderohet se gjatë viteve 90, që njihet edhe si periudhë e arsimit paralel, rreth 3200 shtëpi e lokale private u bënë vatra të arsimimit për mijëra nxënës në Kosovë.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending