Connect with us

Aktuale

Shitblerjet dhe bashkimet mund ta forcojnë sistemin bankar

Published

on

Herë pas here, shtrohet diskutimi nëse 16 banka tregtare janë shumë për një ekonomi me përmasat e Shqipërisë. Në një këndvështrim të thjeshtë krahasues, nuk mund të thuhet a priori se tregu ka një numër të tepërt bankash.

Për shembull, Maqedonia dhe Mali i Zi, dy ekonomi më të vogla, kanë 15 banka të licensuara. Serbia është një treg shumë i madh, por edhe numri i bankave është dy herë më i lartë, 30. Më shumë sesa numri i bankave në vetvete, ajo çka është më e rëndësishme është se sa të forta dhe konkurruese mund të jenë në treg të gjitha këto banka.

Që në një treg ka aktorë të mëdhenj edhe aktorë të vegjël, kjo është e kuptueshme. Por, në çdo treg strategjik, prania afatgjatë përcaktohet nga aftësia për të siguruar fitime të kënaqshme për aksionerët, ashtu si edhe aftësia për të akumuluar kapitale që do të mbështesin rritjen e mëtejshme të aktivitetit. Tregu shqiptar ka mjaft banka që, megjithë praninë e gjatë në treg, nuk duken të kenë aftësinë për t’u zgjedhura dhe për të fituar pjesë tregu domethënëse.

Tre prej këtyre bankave mbajnë më pak se 1%  të totalit të aktiveve dhe kanë një rol pothuajse të papërfillshëm në treg. Një grup tjetër i bankave janë ato që i takojnë grupeve të huaja, kanë vendosur të tërhiqen nga shumica e tregjeve të Europës Juglindore. Kjo është një vendimmarrje strategjike, që në disa raste nuk lidhet domosdoshmërisht me performancën e këtyre bankave në tregun shqiptar.

Por, pavarësisht nga kjo, ky vendim natyrshëm e ul ndjeshëm përkushtimin ndaj tregut shqiptar. Në një afat të gjatë, këto dy grupe bankash nuk mund t’i ofrojnë tregut konkurrencë efektive. Një treg mund të jetë më konkurrues edhe me një numër më të vogël bankash, por që kanë mundësinë dhe ambicien për t’u rritur.

Në këtë kuptim, për kushtet aktuale, në një farë përqendrimi mund të jetë i dobishëm për tregun bankar shqiptar. Ky proces mund të thuhet që ka nisur, pas blerjes  së grupit “Veneto Banca” nga “Intesa Sanpaolo” dhe, me shumë të ngjarë, do të vazhdojë edhe më tej. Tashmë, ka negociata të hapura për bashkim përmes përthithjes ndërmjet bankave që operojnë aktualisht në tregun shqiptar.

Një aspekt tjetër për t’u marrë në konsideratë është eficienca. Prej vitesh, është krijuar miti se bankat janë shumë fitimprurëse.

Kjo është vetëm pjesërisht e vërtetë. Fitimet e mëdha në vitet e fundit kanë qenë të përqendruara në vetëm tre banka. Pjesa tjetër e tyre ka nxjerrë fitime modeste, me vlera të ulëta njëshifrore të kthimit nga kapitali; një pjesë tjetër, prej  vitesh regjistrojnë humbje. Të tilla rezultate, në afatin e gjatë, nuk justifikojnë kapitalin e investuar nga aksionerët.

Për më tepër, bankat janë aktivitete që kërkojnë sasi të konsiderueshme kapitali, për shkak të kërkesave rigoroze rregullatorë. Alokimi i kapitaleve të mëdha në aktivitete ne humbje ose me fitime të papërfillshme sigurisht që nuk është eficient. Kjo është një nga arsyet kryesore pse disa prej investitorëve që mendojnë të shesin bankat e tyre në Shqipëri.

Në fund të fundit, krizat janë momente që sjellin edhe ndryshime në strukturën e tregjeve. Ndonëse për sistemin bankar shqiptar kriza nuk pati pasoja serioze, serish ajo bëri një lloj “seleksionimi natyror”.

Disa banka dolën shumë të forta dhe në rritje, të tjera në rënie dhe me vendimin për të dalë nga tregu. Rrjedhimisht, në këtë moment duket e natyrshme që numri i bankave në treg të jetë më i ulët, pa nënkuptuar sigurisht që ky do të jetë  një ekuilibër i përhershëm. Pas cikli i ri i rritjes ekonomike të konsolidohet, nuk përjashtohet që në treg të duan të hyjnë aktorë të rinj. Megjithatë, ky është një skenar për të ardhmen.

Për momentin, tregut do t’i shërbenin më mirë më pak bankat, por më të forta, sesa një numër më i madh bankash, që nuk kanë shumë për të dhënë as për publikun shqiptar dhe as për aksionerët  e tyre, shrkuan scan.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending