Connect with us

Aktuale

“Rrënimi i ‘Gërmisë’ rrezikohen gjurmët e fundit të historisë dhe trashëgimisë së Prishtinës”

Published

on

Ish-shtëpia e mallrave “Gërmia” është njëra nga ndërtesat më ikonike të modernizmit në qytetin e Prishtinës dhe pjesë e kujtesës kolektive të saj. Sot kjo ndërtesë është në rrezik të rrënimit nën pretekstin e akomodimit të nevojave të një grupi të komunitetit artistik për ndërtimin e sallës koncertale në Prishtinë.

“EC Ma Ndryshe” konsideron se procesi i përcaktimit të lokacionit për sallën koncertale është jotransparent për publikun dhe rrënimi evntual i ndërtesës së ish-Gërmisë për akomodimin e një funksioni të ri do të cenonte vlerat e trashëgimisë së qytetit të Prishtinës dhe është në kundërshtim me parimet universale të trashëgimisë për mbrojtjen e shtresimeve historike të qyteteve.

“Ish-shtëpia e mallrave Gërmia, si për nga arkitektura ashtu edhe për nga momentumi shoqëror, paraqet një nga ndërtesat më të rëndësishme të Prishtinës së Pas Luftës së Dytë Botërore. Ajo përfaqëson një nga shembujt (e mbetur) të trashëgimisë moderne të qytetit dhe për nga tipologjia funksionale, është qendra e parë tregtare në Prishtinë. Pastërtia gjeometrike e volumeve që formësojnë ndërtesën dhe tekstura tejet origjinale e fasadave të saj paraqesin vlera unike arkitektonike të cilat me doemos duhet të ruhen, për të shenjëzuar një periudhë të rëndësishme të arkitekturës kosovare, por edhe të zhvillimit shoqëror të Kosovës”, thotë kjo OJQ.

Duke pas parasysh vlerat historike, artistike, shkencore, shoqërore, edukative, ekonomike, funksionale, raritetit dhe identitetit që bart kjo ndërtesë, dhe bazuar në raportet mediale se ndërtesa rrezikon të rrënohet për shkak të ndërtimit të sallës koncertale, “EC Ma Ndryshe” të premten e kaluar (më 28 shtator 2018) së bashku me “DoCuMoMo Kosovo” dhe organizata tjera të shoqërisë civile, kanë dorëzuar kërkesë për përfshirjen e ndërtesës së ish-Gërmisë në listën e Trashëgimisë Kulturore të mbrojtur pranë Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit dhe institucioneve vartëse të saj.

Qëllimi i kësaj iniciative, sipas “EC Ma Ndryshe”, është që të jepet mundësia e diskutimit publik për rëndësinë e kësaj kategorie të ndërtesave, si dhe të ndërmerren veprimet e nevojshme institucionale për futjen e kësaj ndërtese në Listën e Aseteve Kulturore me Mbrojtje të Përhershme.

Ma Ndryshe përkujton që në bazë të ligjit në fuqi për Trashëgimi Kulturore Nr. 02/L-88 dhe Rregullores mbi Regjistrimin, Dokumentimin, Vlerësimin dhe Përzgjedhjen e Trashëgimisë për Mbrojtje Nr. 05/2008, çdo ndërtesë e propozuar për mbrojtje nga personat fizikë apo juridikë, me automatizëm gëzon statusin e mbrojtjes së përkohshme dhe hyn në proces të vlerësimit për mbrojtje të përhershme. Andaj EC vlerëson se nuk mund të ndërmerret asnjë veprim në ndërtesë derisa të përfundojë procesi i vlerësimit dhe të merret vendimi nga ana e komisionit të MKRS.

“EC Ma Ndryshe”, bashkë me organizatat tjera nënshkruese, shprehin shqetësimin e thellë për shkatërrimin e vlerave të trashëgimisë kulturore dhe kërkon nga Komuna e Prishtinës dhe të gjitha palët e tjera të interesit përfshirë edhe Zyrën e Bashkimit Evropian në Kosovë, të mos ndërmarrin hapa të ngutshëm në raport me ndërtesën e ish-shtëpisë së mallrave “Gërmia”, sepse humbja e vlerave të trashëgimisë është një proces i pakthyeshëm.

Në vijim gjeni rekomandimet e EC-it drejtuar institucioneve relevante:

– Kërkojmë urgjentisht nga Komuna e Prishtinës ta bëjë transparente punën e komisioneve dhe grupeve punuese për hartim të këtij projekti, si dhe të organizojë diskutim publik për këtë projekt kapital me interes publik.

– Nuk e kundërshtojmë ndërtimin e sallës koncertale dhe akomodimit të nevojave të komunitetit artistik të Kosovës. Por kërkojmë nga Komuna e Prishtinës dhe Bashkimi Evropian (si bashkëfinancues të projektit) të argumentojnë arsyeshmërinë e përzgjedhjes së lokacionit të ndërtesës dhe lokacioni i përzgjedhur të mos cenojë vlerat e trashëgimisë kulturore duke zhdukur shtresimet historike të qytetit të Prishtinës.

– Në bazë të ligjit në fuqi për Trashëgimi Kulturore Nr. 02/L-88, autoriteti i vetëm dhe final për përcaktimin e vlerave të trashëgimisë kulturore është Ministria e Kulturës, Rinisë dhe Sportit dhe institucionet vartëse të saj, andaj ndërmarrja e çfarëdo veprimi duke konstatuar mungesën e vlerave të kësaj ndërtese është i pabazuar dhe jokompetent. I bëjmë thirrje MKRS që të përshpejtojë procesin e vlerësimit bazuar edhe në kërkesën tonë për shpallje të ndërtesës nën mbrojtje.

Në bazë të ligjit për Trashëgimi Kulturore Nr. 02/L-88 dhe Rregullores mbi Regjistrimin, Dokumentimin, Vlerësimin dhe Përzgjedhjen e Trashëgimisë për Mbrojtje Nr. 05/2008, çdo ndërtesë e propozuar për mbrojte nga personat fizikë apo juridikë, me automatizëm gëzon statusin e mbrojtjes së përkohshme dhe hyn në proces të vlerësimit për mbrojtje të përhershme. Andaj vlerësojmë se nuk mund të ndërmerret asnjë veprim në ndërtesë derisa të përfundojë procesi i vlerësimit dhe të merret vendimi nga ana e komisionit të MKRS.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending