Aktuale
“Qyteti i përjetshëm” vepra e pavdekshme e Arata Isozakit

Para pak ditësh ishte emër jo shumë i dëgjuar në vendin tonë, por pasi u nderua me çmimin “Pitzker”, arkitektit japonez Arata Isozaki po vazhdon t’i lakohet emri dhe t’i shënjestrohet i gjithë kontributi i jashtëzakonshëm që ka bërë për fushën e arkitekturës.
Arata Isozaki nuk është i njohur vetëm për punimet e tij të ndërtuara në mbarë botën, por edhe për teorinë e urbanizimit që përfshinë tekste dhe propozime të ndryshme, transmeton Ndërtimi.info.
E pikërisht në fushën e urbanizmit, ai zhvilloi një nga projektet më interesante të tij, master-planin futurist, të njohur si “Qyteti në ajër”, plan ky të cilin e relizoi në lagjen Shinjuku të Tokios, në Japoni.
Në fund të Luftës së Dytë Botërore, në Japoni – një vend që ishte në rindërtim të plotë material e shpirtëror, u shfaq një lëvizje arkitekturore dhe urbanistike avangarde, e njohur si “Metabolizmi”. Arkitektët japonezë filluan të eksplorojnë marrëdhëniet midis qenies njerëzore dhe mjedisit të ndërtuar.
Metabolizmi theksoi konceptin e rritjes biologjike në arkitekturë, duke nënkuptuar se qyteti, si dhe strukturat e tij, janë organizma të gjallë që zhvillohen së bashku. Arkitektura më pas u perceptua si një qenie në transformim të vazhdueshëm, si një lëvizje, e aftë për të reflektuar në projektimin e saj një realitet dinamik.

“Metabolizmi” u veçua nga pjesa më e madhe e diskursit ndërkombëtar të krijuar pas Luftës së Dytë Botërore. Ata u distancuan nga arkitektura e përcaktuar nga programimi funksional dhe u zhvendosën drejt reflektimit se si të krijohen qytete utopike pas shkatërrimeve të bëra nga lufta.
Arata Isozaki ishte 12 vjeç kur Hiroshima dhe Nagasaki u bombarduan. Ai e kuptoi historinë urbane si një ekzistencë rrethore. Si një vizion që lëviz nga ndërtimi në shkatërrimi e anasjelltas, duke vënë theksin në veprime të tilla si fatkeqësitë natyrore dhe luftërat, që kanë aftësinë për të shkatërruar qytete të tëra.
“Gërmadhat që formësuan mjedisin tim të fëmijërisë u prodhuan nga veprimet e një shkatërrimi të papritur … duke u endur midis tyre u ndërgjegjësova për fenomenin e zhdukjes, më shumë sesa për një ndjenjën tranzicionit të gjërave”
Megjithëse Isozaki asnjëherë nuk ishte formalisht pjesë e grupit të Metabolistëve, vizioni i tij fillestar i viteve gjashtëdhjetë u shoqërua me lëvizjen e njohur. Në vitin 1962, ai krijoi një propozim futurist që mbështetej në idenë e metamorfozës së qytetit: “Qyteti në ajër”.

Qyteti në ajër është një projekt i kapsulave të pezulluara në ajër mbi megastrukturat cilindrike dhe modulare. Këto struktura lejojnë zgjerimin dhe riorganizimin e hapësirës urbane, duke përfshirë ose hequr njësitë e kapsulave, në mënyrë që të plotësojnë në kohë reale nevojat e banorëve. Ndërkohë, themelet e kullave u ngjanin kratrave të mëdha të mbetura nga bomba, duke iu referuar reve të tymit të ngritura gjatë bombardimeve nga Shtetet e Bashkuara gjatë Luftës së Dytë Botërore.
Për Arata Isozaki, qyteti është i destinuar të shkatërrohet. Një shkatërrim është e ardhmja e qytetit tonë dhe e ardhmja është vetë shkatërrimi. Në Procesin e Inkubacionit, ai thotë:
“Qytetet e ardhshme janë vetë rrënojat. Qytetet tona bashkëkohore … janë të destinuara të jetojnë vetëm një moment të shkurtër. Të japin energjinë e tyre dhe kthehen në materiale inerte. Të gjitha propozimet tona do të varrosen. Dhe edhe një herë mekanizmi i inkubacionit do të rindërtohet. Kjo do të jetë e ardhmja jonë “
Në momentin kur u propozua qyteti në ajër, Tokio kishte kufizuar lartësinë maksimale të ndërtimit deri në 31 metra. Isozaki tha:
“Tokio është e pashpresë … Unë jam duke lënë gjithçka nën 30 metra për të tjerët. Nëse ata mendojnë se mund të zgjidhin rrëmujën në këtë qytet, le të provojnë, unë do të mendoj për arkitekturën dhe qytetin, mbi 30 metra”.
Me pothuajse 60 vite që nga krijimi i saj, “Qyteti në ajër” është një punë e përjetshme nga Arata Isozaki. /Ndërtimi.info/
