Connect with us

Aktuale

Porta e Brandenburgut, simboli i famshëm i unitetit gjerman

Published

on

Porta e Brandenburgut – simboli i famshëm i unitetit gjerman. E ndërtuar më 1791, ishte dhe është vendosja dramatike e historisë evropiane.

Aktualisht është vendi kryesor për 30 vjetorin e rënies së Murit të Berlinit.

Festimet: 30 vjetori i rënies së Murit të Berlinit

Në historinë e fundit, Porta e Brandenburgut ka qenë një vend autentik i rënies së Murit të Berlinit në vitin 1989. Në festimin e 30 vjetorit, artisti amerikan Patrick Shearn ka krijuar një instalim të artit me ngjyra të lehta. Ajo bashkon 30,000 dëshira, kujtime dhe mesazhe nga njerëz nga e gjithë bota dhe ju lejon të reflektoni edhe një herë temën e kufijve.

Simbol monumental i unitetit

Kanë qenë plot 18 porta të qytetit për të hyrë në Murin Doganor të Berlinit në shekullin XIX. Si e vetmja e mbetur, Porta e Brandenburgut i rezistoi historisë së tronditur të qytetit për t’u bërë një pikë referimi e pakuptueshme e kryeqytetit gjerman. Struktura e lartë ranore prej 26 metrash mund të mos jetë aq imponuese sa monumentet e tjera të krahasueshme, por është padyshim një peshë simbolike e rëndë.

Athina në lumin Spree

Kjo fotografi tregon portën e qytetit të dikurshëm në vitin 1764. Të porositur nga Friedrich Ëilhelm II, Porta e Brandenburgut u përurua në 6 gusht 1791. Arkitekti Carl Gotthard Langhans u frymëzua nga porta e Akropolit në Athinë për këtë monument neoklasik. Berlini e kishte vendosur reputacionin e tij si një qendër kulturore në shekullin e 18-të; një poet e quajti qytetin “Athina në lumin Spree”.

Porta e Paqes

Një karrocë me dy rrota (Quadriga) e krijuar nga skulptori Johann Gottfried Schadoë u shtua në ansambël në vitin 1793. Kjo skulpturë e një karroce të tërhequr nga katër kuaj drejtohet nga Eirene, perëndesha greke e paqes. Ndërsa vlerat e Revolucionit Francez po gjenin rrugën e tyre drejt Prusisë, porta në rrugën për në Brandenburg u emërua Friedenstor – Porta e Paqes.

Trofe lufte

Përkundër këtyre ideve fisnike, Porta e Paqes shpejt do të goditej nga lufta. Në 1806, ushtarët fitimtarë të Napoleonit marshuan përmes saj dhe kapën tërë Quadrigën, duke e rikthyer atë përsëri në Paris si një trofe lufte. Megjithëse plani ishte të ekspozonte skulpturën e plaçkitur, ajo mbeti paketuar me kuti në kryeqytetin francez.

Kthimi triumfal

Pas humbjes së Napoleonit, Quadriga u kthye në Berlin në 1814 falë gjeneralit Ernst von Pfuel. Nga atëherë, familja e tij u lejua të përdorë harkun qendror të portës, përndryshe i rezervohej familjes mbretërore – qytetarët normalë ishin të kufizuar në korsitë e jashtme. Statuja u ridizajnua nga Karl Friedrich Schinkel për të përfaqësuar Victorian, perëndeshën e fitores, duke mbajtur një kryq dhe një shqiponjë prusiane.

Propaganda naziste

Në janar të vitit 1933, nazistët festuan marrjen e pushtetit të Hitlerit me një procesion të dritës së pishtarit nëpër Portën e Brandenburgut. Porta duhej të përfshihej në krijimin e një aksi të madh të qytetit Lindje-Perëndim në planin “Ëelthauptstadt Germania”, vizionin ambicioz të rinovimit arkitektonik të kryeqytetit të Gjermanisë pas fitores së planifikuar të Luftës së Dytë Botërore.

Pas Luftës së Dytë Botërore

Porta e Brandenburgut u dëmtua keq gjatë Luftës së Dytë Botërore, por mbeti në këmbë. Ndërsa ishte vendosur në sektorin e okupuar dhe administruar nga Bashkimi Sovjetik, flamuri Sovjetik u ngjit në majë të portës nga viti 1945 deri në 1957, kur u zëvendësua nga një flamur i Gjermanisë Lindore. Mbeti pak nga Quadriga – koka e kalit që mbijetoi tani mbahet në Muzeun Märkisches.

Restaurimi në 1957

Për fat të mirë, një kast suva e Quadriga ishte përgatitur në 1942, duke lejuar që skulptura të rikrijohej. Pavarësisht argumenteve, autoritetet e Berlinit Lindor dhe Perëndimor arritën të bien dakord që porta të rikthehet. Quadriga u kthye në majë të portës në vitin 1957. Sidoqoftë, qeveria e Berlinit Lindor kishte kryqin e hekurt dhe shqiponja prusiane u hoq nga skulptura menjëherë pas kësaj.

Në tokën e askujt

Kur u ndërtua Muri i Berlinit më 13 gusht 1961, hyrja në Portën e Brandenburgut nga Berlini Perëndimor u bllokua, pasi muri formoi një hark pak jashtë anës perëndimore. Një mur më i vogël u ndërtua gjithashtu në anën lindore, duke e bërë portën jashtë kufijve edhe për Berlinin Lindor. Shenja në këtë pamje të palës perëndimore paralajmëron: “Kujdes! Tani po largoheni nga Berlini Perëndimor”.

‘Rrëzoni këtë mur!’

Porta e Brandenburgut shërbeu si sfondi për fjalimin e famshëm të Ronald Reagan më 12 qershor 1987, ku ai thirri: “Z. Gorbachov, rrëzoje këtë mur!” Altoparlantët i bënë ato fjalë të dëgjueshme edhe nga ana lindore. Presidenti i Gjermanisë Perëndimore Richard von Ëeizsäcker gjithashtu përdori portën si një metaforë duke deklaruar: “Çështja gjermane është e hapur për sa kohë që Porta e Brandenburgut është e mbyllur”.

Simboli i ribashkimit

Kur ra Muri i Berlinit më 9 nëntor 1989, mijëra njerëz erdhën për të festuar në Portën e Brandenburgut, e cila shërbeu si një simbol i lirisë dhe unitetit. Kalimi shërbeu si një pikë kufitare që nga dhjetori 1989, derisa Gjermania u ribashkua zyrtarisht në tetor 1990. Monumenti u rinovua plotësisht në vitin 2000.

Efektet dramatike të ndriçimit

Çdo vit Porta e Brandenburgut ofron një sfond të mrekullueshëm për efektet e ndriçimit gjatë Festivalit të Dritave në tetor. Pas sulmeve të ndryshme terroriste, në shenjë kujtimi për viktimat, ngjyrat kanë ndriçuar gjithashtu portën, siç është këtu në fotografi pas sulmeve të Orlandos të 2016-ës ndaj një klubi gay.

Pika e famshme për takime

Sot, të gjithë turistët shkojnë në Pariser Platz për të bërë fotografinë e tyre në monumentin e famshëm të Berlinit. Gjithashtu është vendndodhja e disa ngjarjeve të mëdha, qoftë për protesta apo ahengje, të tilla si në natën e Vitit të Ri. Gjatë kampionateve të futbollit, dhjetëra mijëra njerëz mblidhen për të parë lojërat dhe për të festuar së bashku.

Një vend kujtimi

Duke dëshmuar dhe mbijetuar periudhat më të llahtarshme dhe të gëzueshme të historisë së Europës në më shumë se 200 vitet e fundit, Porta e Brandenburgut mbetet një simbol i shpresës për shekujt në vazhdim.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending