Connect with us

Aktuale

“Përbindëshat e Hekurt” me të cilët Kina po ndërlidh vendet e botës

Published

on

Kina po krijon një rrjet shumë ambicioz transporti në tokë e në det, për të lidhur ekonominë gjithnjë e në rritje me ato të Europës dhe të Afrikës. Dhe nuk po humbet kohë as për të dizenjuar makineri të pabesueshme ndërtimi që ta realizojnë planin sa më shpejt.

Nisma ambicioze “Nje Brez, nje Rruge”, e nisur nga presidenti kinez Xi Jingping në vitin 2013, synon të lidhë dy të tretat e popullsisë së botës në 70 vende të ndryshme, nëpërmjet një rrjeti rrugësh në tokë dhe në det.

Zyrtarët flasin për investime largpamëse me vlerë triliona dollarë, me fonde të krijuara nga bankat, nga vendet pjesëmarrëse dhe nga qeveria e Kinës.

Skema nuk ka shkuar pa debate. Kritikët thonë që projekti krijon një barrë të rëndë për vendet e varfra që kanë me miliarda dollarë borxhe ndaj Kinës, dhe e shohin si  një pjesë e politikës së jashtme kineze.

Megjithatë, shenjat e ndërtimit të “Një Brez, një Rrugë”, mund të shihen në Kinë e përtej, ku një numër i madh makinerish është duke ndërtuar hekurudha me shpejtësi mbresëlënëse.

Ndërtimi i urave

Si ndërtohen aq shpejt hekurudhat për trena me shpejtësi të lartë, kur një pjesë e mirë e tyre është duhet të kalojnë me ura përmbi lugina e kanione?

Për këtë shërben makineria që ndërton ura, SLJ900/32, e quajtur Përbindëshi i Hekurt.

SLJ është e aftë të bëjë punët e disa makinerive njëherësh, që nga transportimi, ngritja me vinç dhe vendosja e pjesëve në hekurudë, duke i bashkuar kolonat me blloqe të mëdhenj guri.

Si funksionon:

Pasi vendos çdo pjesë, makineria 92 metra e gjatë lëviz mbi 64 rrotat e veta dhe kthehet të marrë një bllok tjetër. Pastaj shkon përpara dhe vendos një tjetër bllok të urës.

Secila prej rrotave mund të lëvizë edhe anash.

Edhe po të jetë e ngarkuar në maksimum, makineria mund të ecë me 5 km/orë, duke bërë të mundur që procesi të vazhdojë shumë më shpejt se metodat tradicionale.

Duke qenë 580 tonë, kjo makineri është më e rëndë se çdo mjet tjetër hekurudhor që do të kalojë pas ndërtimit. Kjo do të thotë që urat bëhen edhe më të forta se ç’është nevoja.

Kjo makineri ka realizuar shumë projekte trenash me shpejtësi të lartë, si për shembull hekurudha që lidh Mongolinë e Mesme me pjesën tjetër të vendit, duke çuar përpara planin e Kinës për të ndërtuar 30,000 kilometra me hekurudha të trenave të shpejtësisë së lartë deri në vitin 2020.

Hapja e Tuneleve

Në jug, në zonën e Shantou, jo larg Hong Kongut, Kina është duke punuar me një projekt ambicioz që përfshin ndërtimin e një autostrade me gjashtë korsi, 5 km të gjatë, në një zonë ku ka shumë tërmete.

Pasi tuneli të jetë hapur në vitin 2019, zyrtarët shpresojnë se do të modernizojë transportin e Shantou-s në kohën e duhur që ta kthejë qytetin në një prej 15 porteve kryesore të Rrugës së Mëndafshit.

Më përpara, makineri të tilla do të ishin importuar nga jashtë vendit, por Kina ka nisur t’i ndërtojë vetë makineritë që hapin tunele.

Rezultati është kjo makineri 15.3 metra e gjatë, e ndërtuar nga Grupi i Kompanive Kineze për Pajisje Inxhinierie të Hekurudhave, e zhvilluar me ndihmën e inxhinierëve gjermanë, dhe e bërë publike në vitin 2018.

Ashtu si modelet gjermane, kjo makineri ka një disk të madh rrotullues në majë, që ka aftësinë ta thërrmojë shkëmbin në dhè e gurë.

Makineria me peshë 4000 tonë ka 100 metra infrastrukturë nga pas, që i mundëson punëtorët të ndërtojnë muret e tunelit ndërkohë që makineria thërrmon përpara, centimetër pas centimetri, me goditjet hidraulike.

Mbetjet që lë makineria pas transportohen menjëherë jashtë tunelit.

Nuk është makineria më e gjerë në botë për të ndërtuar tunele. Këtë rekord e ka Bertha, 17.4 metra e gjatë, e përdorur për Rrugën e Alaskës në Siatëll.

Megjithatë, makineri si CREG, 15.3 metra e gjatë, mund të bëhen lojtarë kyç në ndërtimin e tuneleve.

Shtrimi i shinave

Ndërkohë që themelet e nismës “Një Brez, Një Rrugë” janë shtruar nëpër të gjithë territorin e Kinës, projektet infrastrukturore kanë përparuar me mijëra kilometra.

Hekurudha Mombasa-Nairobi në Kenia mori vëmendje ndërkombëtare kur u realizua në Maj të vitit 2017, sepse u ndërtua 18 muaj përpara planit.

Hekurudha 480 kilometra e gjatë është e para që ndërtohet e re në Kenia, që nga pavarësia.

Me 90% të fondeve që vijnë nga Banka Exim e Kinës, kjo është hekurudha e parë jashtë Kinës që është ndërtuar me makineri dhe me standarde kineze.

Për të kuptuar se si hekurudha u ndërtua me nga 700 metra në ditë, duhet të shohim makineritë që shtrojnë shinat.

Makineria transporton pjesë hekurudhe të ndërtuara në fabrikë paraprakisht. Pasi e vendos pjesën e shinës, makineria ecën mbi po atë pjesë për të vazhduar me pjesën tjetër.

Pasi vendosen, shinat e shkurtra zëvendësohen me të gjata, të cilat i japin trenit një ecje me më pak tronditje.

Çdo pjesë e shinave vendoset për 4 minuta.

Kjo nuk është ide e re. Parimi është vënë në zbatim prej dhjetëvjeçarësh, në vende të ndryshme të botës. Por Kina e bën shpejt, duke i krijuar makineritë me shpejtësi dhe me kosto të lirë, si dhe i bën që të kenë mundësinë të mbajnë më shumë shina.

Pavarësisht mrekullive teknike, këto makineri kërkojnë dhe shumë punëtorë.

Punëtorë të zonës, të drejtuar nga inxhinierët kinezë, punojnë pa pushim që të prodhojnë pjesë e shinave në fabrikat e përkohshme që ngrihen përgjatë rrugës.

Pastaj duhet të sigurohen që shinat janë vendosur në vendin e duhur, me një tolerancë gabimi prej vetëm 2 centimetrash.

Ka pasur shqetësime edhe për sigurinë e tyre. Një inxhinier kinez që ka punuar në hekurudhën Mombasa-Nairobi, tha se aksidentet kanë qenë shumë të zakonshme.

“Kur ndodhin, janë shumë të rënda e shpesh përfundojnë me vdekje”, tha ai.

Deri tani, hekurudha kas pasur 10 milionë udhëtarë. Rruga e vjetër  e kolonizatorëve britanikë bëhej për 10 orë. Tani bëhet për katër.

Falë një huaje nga Banka Exim e Kinës, prej 1.5 miliardë dollarësh, ka nisur puna për ta vazhduar hekurudhën më tej, në perëndim, drejt Kisumut. Hekurudha do të lidhë Ugandën, Ruandën, Sudanin e Jugut dhe Etiopinë.

Nëse gjithçka shkon sipas planit, shumë shpejt Kenia do ta gjejë veten në zemër të një rrjeti hekurudhor të Afrikës Lindore, të financuar nga Kina.

Tom Calver, BBC, ndihmuar nga Yuven Vu, Joe Reed dhe Josh Rayman. Vizatimet nga Prina Shah./Top Channel

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending