Voskopoja edhe pse u dogj tri herë gjatë shekujve përsëri ka gjurmë të shkëlqimit të saj të dikurshëm. Përpos natyrës së mrekullueshme të këtij vendi që të fton me gjithë magjinë e saj ajo ruan në brendi të saj thesare të paçmuara të artit mesjetar.

Në Voskopojë ruhen pesë bazilika të mëdha, një manastir, shtatë kisha, dy ura, disa fragmente të rrugëve kryesore të qytetit dhe qindra katrorë piktura murale, të cilat japin imazhin e gjurmëve të një arti që nuk vdes kurrë.

Ajo që i japin pigmentin shpirtëror një vizite në Voskopojë janë kishat e famshme që mbajnë afreske me vlera të jashtëzakonshme në gjithë zonën e Ballkanit. Cilat janë ato:

Kisha katedrale “Fjetja e Shën Mërisë”

Kisha katedrale Fjetja e Shën Marisë është kisha më e madhe në Voskopojë dhe ka shërbyer edhe si katedrale e qytetit. Në oborrin e saj ka qënë dikur selia e qëndrimit të përkohshëm të mitropolitëve si dhe paraklisi i Shënjtorëve Anargjendë Kozma e Damian, ndërsa një tjetër paraklis, dedikuar Shën Marenës, është ndërtuar në anën veriore, ngjitur me murin e katedrales. Nga tërësia e ndërtimeve të dikurshme të katedrales “ Fjetja e Shën Marise” është ndërtuar rreth vitit 1699 dhe paraqet një kombinim të përkryer të planit bazilikal me mbulesat hapësinore të kurbëzuara, duke formuar një ndërtim bazilikal të një lloji të veçantë për kohën. Kisha është pikturuar më 1712 nga tre piktore nga krahina e Agrafas në Greqi, Thedhori, Anagnosti dhe Steriani. Në programin ikonografik vendin kryesor e zë Hymni Akathist, që i dedikohet Shën Marisë dhë përbëhet nga 24 skena, aq sa strofa ka edhe hymni. Ikonat e ikonostasit janë pikturuar në vitin 1703 nga Konstantin Ieromonaku, një nga piktorët më të mirë të ikonave të shek. 18-të.

 Manastiri i Shen Joan Prodhromit

Manastiri i Shen Joan Pararendesit është themeluar në shekullin e 14-të dhe gjatë periudhës së lulëzimit të Voskopojës, në shekujt e 17-te e 18-të, u bë një nga mbështetjet më të fuqishme ekonomike dhe eklesiastike të Arkipeshkopatës së Ohrit. Kisha e këtij manastiri është ndërtuar më 1632 sipas tipit Athonit, trekonkësh, me plan në formë kryqi mbuluar me një kupolë të vendosur mbi një tambur të lartë. Interieri i kishës u dekurua me piktura në vitin 1659. Narteksi i kishës është ndërtuar dhe pikturuar nga fundi i shekullit 17-të, ose nga fillimi i shekullit të 18-të. Konakët e manastirit dhe vetë kisha u dëmtuan rëndë nga bombardimet e nazistëve gjermane gjatë Luftës së Dytë Botërore.

 Kisha e Profet Ilias

Kisha e Profet Ilias është ndërtuar më 1751 pranë rrugës së vjetër të karvaneve që lidhte Voskopojën me Beratin. Bazilika e Profet Ilias është bazilika e fundit e ndërtuar gjatë periudhës së lulëzimit të Voskopojës dhe i përket një tipi bazilikal të ndryshëm nga ai i ndërtuar deri në atë kohë në këtë qytet. Bazilika e Profet Ilias i përmbahet më me besnikëri tipit klasik të bazilikës dhe ka mbulesë druri. Megjithëse ndodhet në gjendje të degraduar, përsëri krijon impresione si në interier, ashtu edhe në eksterier, si edhe me peisazhin që shpaloset nga pozicioni dominues qe ajo ka. Në perëndim të naosit ka qenë narteksi dhe në jug ka qenë arkada, të cilat janë rrënuar nga tërmeti i vitit 1960. Ndërtimet e tjera që ngriheshin brenda oborrit të kishës rrethoheshin nga mure të larta guri, ku theksi kryesor e jepte këmbanaria.

 Kisha e Shën Athanasit

Kisha e Shën Athanasit është ndërtuar mbi kodrën me të njëjtin emër, e cila ka shërbyer edhe si varrezë e qytetit të Voskopojës. Kisha e Shën Athanasit është kisha e katërt e të njëjtit tip, bazilik me të njëjtat mbulesa të kurbëzuara, e ndërtuar në Voskopojë. Kisha është ndërtuar gjatë viteve 1721-1724, ku më 1721 ka përfunduar naosi dhe më 1724 ka përfunduar arkada. Narteksi është rrënuar nga tërmeti i vitit 1960.Pikturimi i naosit dhe arkadës ka përfunduar në qershor të vitit 1745 nga vëllezërit Konstantin dhe Athanas nga Korça, të mbiquajtur “Zografi”. Pikturat e naosit dallohen për programin ikonografik tepër të veçantë, ku prezantohet një cikël tepër i zgjeruar me skena të shumta të martirizmit të shenjtorëve dhe ku trajtimi i hollësishëm deri diku makabër i torturimit të tyre tejkalojnë fantazitë e shikuesit. Në pikturat e arkandës vëllëzërit Kostantin dhe Athanas kanë prezantuar me mjeshtëri një cikël të zgjeruar të Apokalipsit, i cili konsiderohet si cikli më i plotë i prezantuar në afreske deri në atë periudhë. Ikonat e ikonostasit janë punuar në vitin 1726 nga Konstantin Iermonaku, i cili ka qëne një prej mjeshtrave më të mëdhenj të punimit të ikonave në fillim të shek. të 18-të.

 Kisha e Kryeengjejve Mihal dhe Gabriel

Kisha e Kryeengjejve Mihal e Gabriel thirret shkurtimisht si “kisha e Shën Mëhillit”. Kisha ka qenë pjesë e një kompleksi ndërtimesh, ku bënin pjesë kisha e Shën Spiridonit, kisha e Shën Varvarës dhe disa ndërtime të tjera ndihmëse të ngjitura në murin verior të naosit. Sot nga i gjithë kompleksi i kishës së Shën Kryeengjëjve Mihal e Gabriel, ruhen vetëm naosi dhe narteksi. Arkada, ose hajati ka qënë një ndërtim pak vite më i vonshëm se sa naosi, dhe është rrënuar gjatë tërmetit të vitit 1960. Kisha është e tipit bazilik me mbulesa të kurbëzuara dhe paraqet interes në stilin e elementëve arkitektural si një ndërtim disi më arkaik se bazilikat e tjera po të këtij tipi në Voskopojë. Kisha mendohet të jetë ndërtuar në vitin 1696. Pikturimi i saj është kryer në vitin 1722 nga një piktor, që, megjithëse ende anonim, konsiderohet si një prej mjeshtrave të shkëlqyer të kësaj periudhe.

Kisha e Shën Kollit Voskopojë

Ndodhet në qendër të fshatit. Është ndërtuar në vitet 1721-1722. Ka formë klasike të mesjetës së vonë. Është ndërtuar me gurë, ka qemerë .Ka elemente lidhje zinxhirë druri, kurse çatia është e mbuluar me rasa guri. Në kishë ruhen afreske të vjetra që prezantojnë rreth 100 figura biblike. Brendësia e kishës u pikturua nga një prej artistëve më të njohur shqiptarë të kohës David Selenica. Me interes është edhe mbishkrimi i lënë prej tij, në të cilën jepen të dhëna për pikturën murale të saj, ndërsa hajati i kishës i përbërë nga harqe, është pikturuar nga dy piktorë të tjerë të shquar, me origjinë nga Korëa, vëllezërit Kostandin dhe Athanas Zografi në vitin 1750. Kambanarja e saj ka mundur që t’u rezistojë rebesheve të kohës, por që aktualisht kërkon një ndërhyrje restauruese.

Është shpallur monument kulture në vitin 1948. Duke qenë e kompletuar nga ana arkitektonike dhe nga piktura murale, ajo sot është nja nga kishat më të vizitueshme të Qëndrës Historike Voskopojë.