Connect with us

Aktuale

Muzeu Kombëtar do të rikonstruktohet

Published

on

Përveç disa ndërhyrjeve të pjesshme, institucioni më i madh muzeor, me gjithë problematikat e tij si në gjendjen fizike edhe në linjën historike, do ti nënshtrohet rikonstruksionit.

Me këtë fjalë drejtori Dorian Koçi nuk nënkupton një mbyllje të përkohshme të Muzeut Historik Kombëtar.

Ndërhyrja nuk do të jetë vetëm në parametrat e lagështisë, temperaturës, dritës, ajrimit apo të insekteve që depërtojnë nga mjedisi përreth në objektet e trashëgimisë tonë kulturore, por edhe një qasje sa më afër të vërtetës ndaj ngjarjeve historike.

Pas një dekade odiseja e pavijonit të etnografisë vazhdon. I vendosur në një nga hapësirat e katit të dytë të Muzeut Historik Kombëtar, i ideuar me 1500 objekte, 1100 nga Instituti i Kulturës Popullore dhe pjesa tjetër nga fondi i vetë institucionit, ai vazhdon të qëndrojë i mbyllur.

Por vendime janë marrë për 2018-ën, i shpallur si viti mbarëkombëtar i Gjergj Kastriot Skënderbeut. Një ekspozitë me gravura të veçanta të shekullit XV dhe sjellja e një pjese të dokumenteve nga Raguza, Dubrovniku i sotëm, aty ku ruhet edhe arkiva më e madhe për heroin kombëtar, janë disa nga angazhimet e Muzeut Historik Kombëtar.

Intervista e plotë me Dorian Koçin, Drejtor i Muzeut Historik Kombëtar

Në vitin mbarëkombëtar të heroit tonë Gjergj Kastriot Skënderbeu, cilat janë aktivitetet që Muzeu Historik Kombëtar po organizon?

Kemi menduar që në kuadër vitit të Skënderbeut të hapim një ekspozitë me gravura të veçanta të shekullit XV, nga libra të veçantë të historisë së Barletit që është botuar në gjermanisht apo latinisht. Këtë e kemi bërë me ndërgjegje të plotë për të dhënë sa më afër realitetin se si është perceptuar në Evropë, figura e Skënderbeu, në atë kohë. Ajo që shpesh ne na ka ardhur nëpërmjet arteve figurative, është një art figurativ i realizmit socialist ku janë përdorur imazhe të ndryshme të Skënderbeut kurse duke e rikthyer atë pikërisht në kohën e vet, Muzeu Historik Kombëtar, synon për ta parë në një plan gjithëpërfshirës. Synojmë që këtë ekspozitë ta çojmë edhe në qytetin e Dubrovnikut, pikërisht në vendin ku ndodhen më së shumti arkivat e Skënderbeut, ish Raguza e vjetër. Ka një dokumentacion të pasur dhe nuk ka ardhur i gjithi në Shqipëri. Jemi në kontakt që ato të vijnë për të pasur një qasje të drejtpërdrejt ndaj vetë dokumenteve dhe fakteve origjinale.

Paralelisht me angazhimet për vitin mbarëkombëtar të Gjergj Kastriot Skënderbeut, Muzeu Historik Kombëtar është një nga institucionet që do ti nënshtrohet rikonstruksionit. Duhet të nënkuptojmë një mbyllje të përkohshme?

Rikonstruksioni do të bëhet me tre faza, pra nuk do të mbyllet, në bazë të një koncepti i cili është duke u punuar. Nuk është një projekt që mbaron brenda një viti, pasi një rikonstruktim kërkon kohë, kemi shembullin e Teatrit të Operas dhe Baletit. Besoj që si Muzeu Historik Kombëtar edhe Galeria Kombëtare e Arteve do ta mbyllin procesin e tyre në vitin 2021. Do të ketë një rikonstruksion të të gjitha hapësirave të godinës e ndërtuar në vitin 1981, e cila ishte projektuar për të pasqyruar atë lloj linje historike dhe gjatë gjithë këtyre viteve ka patur ndërhyrje të pakta.

Cilat janë “dobësitë” e kësaj godine, aty ku ndërhyrja është edhe më emergjente?

Duke parë që prej shumë vitesh muzeu kishte humbur ngrohjen, ruajtjen e temperaturave, ndriçimin dhe xhamarinë e cila duhet të jetë sipas të gjitha standarteve u mendua që ku ri-konceptim të mos ishte me arna apo duke u marrë vetëm më një pavijon. U mendua tërësor. Si shembull do të kemi Muzeun e Artit Mesjetar në Korçë.

Muzeu nuk është vetëm godina, por edhe linja muzeale? Duke qenë se jeni ende në proces, keni një ide si do të zhvillohet ajo?

Do të ketë ndërhyrje për sa i përket jo thelbit në vetvete por ngjyrimeve nga ideologjia e kaluar të cilat kanë mbetur, për shembull, edhe në pavionin e arkeologjisë edhe të mesjetës nuk kemi pasqyrime të drejtpërdrejta të epokave apo kohës por kanë mbetur siç ishte viti 1981. Ndërkohë që muzeologjia ka evoluar. Përmes butaforive apo imazheve të tjera ne mund të arrijmë ta sjellim epokën më afër vizitorëve. Duke pasqyruar të gjithë ecurinë historikë kombëtare të shqiptarëve por edhe  qytetërimeve, civilizimeve të ndryshme, sepse Shqipëria dhe qytetërimi i saj ka qenë pjesë e qytetërimeve të ndryshme evropiane, të cilat ne nuk i kemi fort të pasqyruara, ose në vitin 1981 nuk mund të pasqyroheshin, siç mund të ishte për shembull kontributi i klerikëve shqiptarë në shkrimin e gjuhës shqipe.

Një nga periudhat me ndjeshmërinë më të lartë do të jetë e ish regjimit komunist.

Do të jetë një nga periudhat më të vështira. Unë mendoj se në vitet e fundit debati mbi këtë pjesë të historisë ka qenë i frytshëm. Shoqëria ka evoluar dhe ka specialistët e duhur si në Institutin e Historisë apo edhe anëtarë të Akademisë së Shkencave, do të mundohemi të jemi gjithëpërfshirës. Nëse e shikojmë sot pavijonin e Luftës antifashiste Nacional- Çlirimtare ka patur një komision bi-partizan, me historianë të ashtuquajtur të majtë apo të djathtë. Unë nuk besoj se historianët duhet të etiketohen kështu, por duke patur dokumentacionin përkatës ata mund të shprehin frymën e epokës.

Çfarë po ndodh me pavionin e etnografisë? Një projekt i nisur por i pa-finalizuar?

Në kuadër edhe të ri-konceptimit etnografia do të jetë një nga pikat kyçe të përcaktimit të identitetit kombëtar të shqiptarëve dhe bashkë me arkeologjinë, ikonografinë do të jenë le të themi si pika referimi të përfaqësimit të vendit tonë. Do të ketë një rishikim, jo për nga përmbajtja, por vendosja dhe pasqyrimit hapësirën e Muzeut Historik Kombëtar.

Pra deri në ri-konceptimin e linjës muzeale, pavijoni i etnografisë nuk do të hapet?

Jemi në konsultime. Në një moment të duhur dhe të caktuar do të merret vendimi dhe ai do të hapet.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending