Connect with us

Aktuale

Metroja e dobishme, por e parealizueshme për kryeqytetin

Published

on

Agimi (70) e pret autobusin urban çdo ditë në të njëjtin stacion. Për metro nuk ka dëgjuar asnjëherë, madje as nuk e di se çfarë është. Të riut që po i fliste për këtë çudë, ai ia zgurgulloi sytë.

“Sot gjithçka u dalë”, thotë ai, duke mos e ditur se çfarë të mirash sjell ky sistem transporti.

Aksidente më pak, krijim i kapacitetit në transportin publik, e kursimi 20 për qind të energjisë në krahasim me transportin rrugor, janë vetëm disa prej të mirave që do i sillte kryeqytetit një metro, shkruan Gazeta Express.

Por, ndonëse udhëtimi me sistemin e metros është i dobishëm, një sistem i tillë transporti është thuajse i parealizueshëm në kryeqytet, qoftë për shkak të kostos së ndërtimit, qoftë për sipërfaqen ku do të ndërtohet.

Kështu vlerëson edhe kyeshefi i Infraksosit, Agron Thaçi.

Thaçi deklaron se në rast se ndërtohet një metro në Prishtinë do të ketë shumë përfitime, por më kryesoret sipas tij janë rritja e mobilitetit, krijimi i kapacitetit në transportin publik, zvogëlimi i numrit të aksidenteve dhe kursimi i 20% të energjisë, në krahasim me transportin rrugor.

Por, thotë ai, studimet e kanë eliminuar këtë lloj të transportit për Prishtinën. Për prishtinasit, autobusi vazhdon të mbetet opsioni kryesor i trasnportit.

“Studimet e mëparshme që janë bërë në këtë drejtim e kanë eliminuar këtë lloj të transportit, duke i dhënë prioritet sistemit të transportit publik me autobus”, ka thënë Thaçi.

Një mundësi e tillë e ndërtimit teknikisht është e mundur në 2/3 e qytetit, mirëpo duhet bërë analiza cost/benifit, dhe një studim i detajuar, që sipas Thaçit ky sistem të mos ketë gjatësi më pak se 30 km.
Por, në qoftë se një sistem i tillë transporti do të ndërtohej në kryeqytet, sipas Thaçit duhet të ketë dy linja.

“E para: Xhamia e Llapit- Banka e Lubjanes- hotel Grand- Fakulteti Filozofik- Rrethrrotullimi- Spitali- Rruga B- Banesat e bardha; ndërsa linja e dytë nga Xhamia e Llapit- Rruga Agim Ramadani- Menza e studenteve- Komviktet- Furra e Qerimit- Xhambazët – Banesat e bardha”, ka thënë ai.

Në anën tjetër, për shkak të konfiguracionit dhe sipërfaqes brenda territorit të kryqytetit, Shaban Buza, profesor në fakultetin e inxhinierisë, mendon se është i vështirë ndërtimi i metros në Prishtinë.

Ai e anashkalon mundësinë brenda kryeqytetit, duke e marrë parasysh mundësinë që ky sistem të krijohet në bashkësi komunash.

“Nëse e marrim si bashkësi komunash me Fushë – Kosovën, Obiliqin e Lipjanin, atëherë mund të konsiderohet si mundësi me shumë vështirësi, kur dihet se dy lumenj janë të mbuluar”, ka thënë ai.

Sa i përket kostos, sipas tij, duhet bërë një hulumtim i detajuar dhe gjithëpërshirës.
Nëse llogaritet një ndërtim i sistemit të metros, kosotja do të prekte shifrën afërsisht katër miliard euro, pasi që Prishtinës i duhet sistem prej 30 kilometrave me 25 stacione ndalesë, dh kështu do t’a përfshinte gjithë qytetin.
Krahas ndërtimit të një metroje, në disa zona të qytetit, në pamundësi të shtrirjes së rrjetit të metros, si shkak i ndërtimeve të ngjeshura, opsion mbetët hapja e tuneleve, kostoja e të cilit për kilometër mund të jetë 100 milion euro.

Mirëpo, se a ka buxhet Komuna e Prishtinës të krijojë një sistem së paku 30 kilometërsh, është një pikëpyetje, duke e ditur se rritja e buxhetit nga viti në vit nuk është shumë e madhe. Buxheti i Prishtinës për vitin 2018 është nëntë milionë euro më shumë se ai i vitit të kaluar.

Për këtë vit, komuna e Prishtinës ka 71 milionë euro, prej të cilave ka ndarë 25 milionë euro për investime/ndërtime kapitale në krahasim me vitin 2017 që ka pasur 62 milionë euro.

Edhe pse, në shumë qytete, e njejta gjatësi kilometrash, ka kushtuar shumëfish.
Njëri nga këto qytete, Singapori është duke e ndërtuar metron 30 kilometra, çmimi i së cilit arrin në 18 miliard dollar, duke shpenzuar kështu 600 milionë dollar për kilometër.

Në anën tjetër, qyteti i Nottinghamit të Anglisë disponon sistem të tramvajve me 32 kilometra. Para se të ndërtohet, projekti ishte i ndarë në dy faza, fillimisht në fazën e parë janë ndërtuar 14 km me 23 stacione ndalesë, me një kosto prej 282 milion euro. Ndërsa për fazën e dytë të ndërtimit të projektit ishin shpenzuar 437 milion euro, duke e funksionalizuar kështu rrjetin e tramvajve prej 32 km me 34 stacione ndalesë.

Ndryshe, komunikacioni rrugor në Prishtinë ballafaqohet me probleme të theksuara ndër të cilat janë: numri i madh i atutomjeteve të udhëtarëve, rrjeti rrugor i pamjaftueshëm për të përballuar kërkesat, rrugët e ngushta, numri i madh i kalimtarëve, pamundësia për zgjerimin e rrjetit rrugor.

Kjo gjendje ndikon që veturat e udhëtarëvë(individual) të jenë si mjet primar për transport brenda zonave urbane. Por, numri i madh i tyre krijon një kaos dhe vetëm sa rrit nivelin e ndotjes së ambientit. Kjo dukuri është parë në dimrin e vitit 2017, nga publikimi i të dhënave të Indeksit të Kualitetit të Ajrit (AQI – Air Quality Index) nga Ambasada e SHBA-së në Kosovë. Për ditë me radhë, gjatë muajve nëntor, dhjetor dhe janar, AQI tregoi nivele të larta të ndotjes së ajrit në Prishtinë, deri në pikën ku indeksi shkonte më lart se 500.

Premtime për ndërtimin e një metroje ka pasur që nga viti 2013, nga kandidati i atëhershëm për kryetar të Prishtinës, Isa Mustafa, nga Lidhja Demokratike e Kosovës.

Sipas planit për Prishtinën, kjo parti kishte planifikuar që qendrën e Prishtinës ta zhvillojë në atë mënyrë që trafiku urban me autobusë të zëvendësohet nga trenat dhe tramvajet dhe do ta lidhte qendrën e Prishtinës me hekurudhën dhe autostradën.

Edhe pse, si duket, sipas kryetarit të tanishëm të LDK-së kushtet për ndërtimin e metros kanë ekzistuar para pesë viteve. Problemi i vetëm në atë kohë për kandidatin Mustafa ka qenë komplikimi i unazës në qendër. Mirëpo, Mustafa nuk arriti ta fitojë garën për të parin e kryeqytetit, kështu që plani i tij nuk arriti të realizohej.

Por, një ndërtim i tillë nuk u përjashtua as nga programi i partisë që fitoi Prishtinën për herë të parë, Lëvizjes Vetëvendosje. Shpend Ahmeti, kryetar i atëhershëm nga VV, në vitin 2014, deklaroi se nuk e përjashton mundësinë që Prishtina të ketë tramvaj.
Ahmeti, përfundoi mandatin e tij të parë në vitin 2017, dhe një gjë e tillë nuk ndodhi.

Megjithatë, në zgjedhjet e fundit lokale, Arban Abrashi kandidati i LDK-së për Prishtinën, në mesin e 12 projekteve, kishte futur edhe planin për të cilin do të punohej gjatë mandatit katërvjeçar, realizimin e metros përmes formave të partneritetit publik-privat.

Shkruan: Alberta Hyseni

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending