Arkitekturë
Mendimet e bukura të një arkitekti: Nëse botën do ta qeverisja unë
Objektet e bëra me shumë stil, ku nga dritarja të mund të shohësh një pemë, të kesh një stol ku të ulesh, apo një park pushimi të mrekullueshëm, ky është projektimi që mund ta bëjë vetëm një arkitektë.
Arkitekti britanik, Richard Rogers, fitues çmimesh i njohur për veprat e tij, përfshirë Qendrën Pompidou në Paris si dhe ndërtesën e Lloyd dhe Kubenë e Mijëvjeçarit në Londër, ka përshkruar qytetet e mirë projektuara, duke thënë se “nëse botën do ta qeverisja unë”.
Përshkrimi që i jep hapësirave publike, dhe mendimeve të projektimit janë të bukura. Të bënë që për aq minuta sa lexon të ndjesh një botë sikur ajo.
Nëse botën do ta qeverisja unë, të gjithë qytetet do të ishin vende të qytetëruar, me hapësira publike të projektuara dhe mbajtura mirë, që do i shërbenin takimit të miqve dhe të panjohurve.
Unë mendoj se streha është një e drejtë themelore e njeriut, bashkë me ushqimin, arsimin dhe shëndetësinë, dhe ky lidhet me shumë më tepër se sa banesat bazë. Ai përfshin projektimin e ndërtesave dhe hapësirave publike, si dhe qyteteve që mund të formojnë zemrën e jetës moderne.
Kështu që, është skandaloze se sa pak vëmendje i kushtojmë ne rrugëve, shesheve, parqeve të lojërave dhe parqeve të tjerë, që formojnë hapësirën tonë publike.
E drejta e strehimit duhet të përfshijë një të drejtë të hapësirave publike të projektuara dhe mbajtura mirë.
Të gjithë duhet të jenë në gjendje të shohin një pemë nga dritaret e tyre, apo të kenë një stol ku të ulen. Pas vetëm disa minutash shëtitje, duhet të jesh në gjendje të mbërrish në një nga qendrat e qytetit, në një park pushimi apo lojërash, me pak pemë, stolash për bashkëbisedim dhe kolovajsesh për fëmijë. Pak minuta më tej duhet të jesh në një prej parqeve të mrekullueshëm që formojnë mushkëritë e qyteteve tanë; vende ku të shkosh me miqtë për piknik, shëtisësh qenin, të admirosh lulëzimin e pranverës, të takosh të panjohur, të luash me top, apo të ulesh e të kalosh kohë vetëm me mendimet e tu.
Dhe të ecurit në këmbë apo me biçikletë në qytet përmes parqeve apo rrugëve të shtruara mirë është kënaqësi, qoftë rrugës për në punë, apo edhe thjeshtë për një shëtitje. Dikur kam takuar një burrë në Verona, i cili më tha se kishte ardhur aty nga Napoli vetëm për shkak se rrugët e bukura atje i jepnin kënaqësinë e passeggiata-ave të përsosura gjatë mbrëmjeve.
Kur vizitojmë qendra urbane dhe qytete, nga Bath në Barcelonë, janë rrugët dhe sheshet që formojnë zemrën e përvojës sonë. Ndërtesat mund të jenë të bukura në vetvete, por janë hapësirat publike që ato kornizojnë dhe formojnë që e krijojnë qytetin, duke formuar kështu zamkën që bashkon ndërtesat. Por, sado rëndësi që i japim me fjalë rëndësisë së hapësirës publike, asnjëherë nuk arrijmë të shkojmë më tej me kujdes dhe para.
Londra është e mbushur me sisteme njëkalimësh të projektuar keq, që ua dorëzojnë rrugët makinave dhe kamionëve, në vend që këto të ndahen me çiklistë dhe këmbësorë. Krah tyre ka trotuarë të shtruar keq, të zbukuruar me çakëll, të mbushur me shenja të panevojshme, dhe një rrëmujë që bën shumë kontrast me rrugët që mund të shohim në shumë qytete të kontinentit.
Këto janë rrugë ku duhet të nxitosh e t’u kthesh shpinën, të kërkosh libra të përdorur, të admirosh pamjen, të lëvizësh me skateboard apo të bisedosh me miqtë para një filxhani kafeje apo një pije. Siç vëren shkrimtarja amerikane Jane Jacobs, janë “sytë në rrugë” që krijojnë siguri, dhe jo trafiku apo kamerat CCTV.
Hapësira e mirë publike e qytetëron qytetin, sjell ngjyra, dritë dhe gëzim në jetën e përditshme, si dhe rrit shëndetin tonë qytetar. Ndërkohë që popullsia rritet, qyteti kompakt është e vetmja mënyrë e qëndrueshme e jetesës. Rritja e popullsisë do të thotë qytete me dendësi më të madhe; dhe janë hapësirat publike të mëdha dhe të projektuara mirë që e bëjnë të funksionojë dendësinë si dhe e dallojnë qytetin kompakt nga qyteti i mbushur.
Begatia ekonomike zë rrënjë në rrugë dhe sheshe të mirë, ashtu sikurse, në mos më shumë, në aeroporte dhe zyra.
Një qytet si Londra, për shembull, një prej më të kushtueshme në botë, nuk do të jetë asnjëherë në gjendje që të konkurrojë me megaqytetet e ekonomive në zhvillim mbi bazën e kostove, por ajo mund të ofrojë diçka shumë më pak të imitueshme apo të transplantueshme – cilësinë e jetës urbane që do të tërheqë mendjet më krijuese, dhe do të veprojë si magnet për studentët, turistët dhe bizneset nga e gjithë bota.
Përmirësimi i hapësirës publike është një prej investimeve më të mirë që mund të bëjmë. Nuk kërkon injeksionet e mëdhenj që kërkojnë aeroportet e rinj, hekurudhat apo kanalizimet, por ka nevojë për ndërhyrje në çdo shkallë, të planifikuara me kujdes për të marrë maksimumin dhe për të rritur atë që kemi, si dhe për të sjellë gradualisht përmirësime – në të njëjtën mënyrë sikurse planifikuesit e iluminuar krijuan një shëtitore fantastike përgjatë Bregut perëndimor të Tamizit, e që sot është hapësira publike më e bukur e Londrës.
Hapësira publike është elementi më demokratik i qytetit, që përdoret që nga banorët e lagjeve të varfëra, deri tek më pasanikët. Një shoqëri e qytetëruar varet nga hapësirat e mira publike. Prandaj duhet t’i mbrojmë./Prospect Magazine – Bota.al
Arkitekturë
Çfarë është arkitektura kinetike?
Dizajni kinetik është bërë një pjesë thelbësore e zhvillimit arkitektonik, nga shpikja e urave të lëvizshme në Egjiptin e lashtë deri te dhomat rrotulluese në shtëpinë e Sharifi-ha. Megjithatë, si arritëm nga kjo në këtë? Për të kuptuar konceptin e arkitekturës kinetike, le të hedhim një vështrim më të thellë në origjinën e saj.
“Kinetic” rrjedh nga fjala greke kinētikos, që do të thotë “lidhur me lëvizjen muskulare”, ndërsa përkufizimi arkitektonik është koncepti “lejimi i pjesëve të një strukture të lëvizin, pa zvogëluar integritetin strukturor”. me fjalë të tjera, është arkitekturë në formën e një trupi në lëvizje.
Një nga format më të hershme të arkitekturës kinetike është tenda e beduinëve, e përdorur në Afrikën e lashtë. Kjo strukturë elastike ftohëse është e adaptueshme ndaj klimës së shkretëtirës dhe urës së lëvizshme, një mekanizëm mbrojtës i zhvilluar në Egjipt dhe më vonë i përdorur zakonisht në shekullin e 15-të.
Megjithatë, arkitektët filluan të pranojnë konceptin e Arkitekturës Kinetike vetëm në fillim të shekullit të 20-të. Shembuj janë vizatimet e Yakov Chernikhov në Fantazitë arkitekturore dhe koncepti i pandërtuar i Thomas Gaynor për Ndërtesën Rotary në 1908, megjithatë këto botime ishin ende thjesht teorike.
Një projekt që u ndërtua ishte Villa Girasole nga inxhinieri i Marinës Angelo Invernizzi. E ndërtuar në vitin 1935, ajo është një shtëpi rrotulluese që ndjek lëvizjen e diellit për të maksimizuar nxehtësinë dhe dritën në brendësi. Girasole, e cila në italisht përkthehet në Luledielli, ndodhet në një bazë rrethore me diametër 44 metra dhe është një vepër e jashtëzakonshme arkitekturore e ndërtuar gjatë epokave të arkitekturës funksionaliste dhe futuriste.
Më vonë në shekullin e 20-të, arkitektët e zhvendosën fokusin e tyre në arkitekturën kinetike. Teori të tilla si Manifesti i Arkitekturës Mobile të Yona Friedman dhe Planifikimi Hapësinor i Qytetit, Pallati i Argëtimit të Cedric Price dhe Qyteti Plug-in i Peter Cooke u botuan. Megjithatë koncepti i arkitekturës kinetike u prezantua për herë të parë në vitin 1970 nga William Zuk, i cili botoi librin Kinetic Architecture. Kjo tërhoqi më tej interesin për konceptin kinetik ndërsa u zhvilluan shkenca kompjuterike dhe teknologjitë e ndërtimit.
Shembuj të tjerë përfshijnë shtëpinë Sharifi-Ha, e cila siguron vëllime banimi që rrotullohen për t’u kthyer në tarraca në verë dhe mbyllen në dimër, dhe Muzeu i Artit Milwaukee, me mburojën e tij të lëvizshme të diellit, i përbërë nga 72 pendë çeliku që palosen dhe shpalosen. sipas kohës së ditës, dhe Kulla Al Bahar, me një fasadë që ndjek lëvizjen e diellit për të çuar panelet e tekstilit me fije qelqi në formë ylli të hapen dhe mbyllen, duke mbrojtur banorët nga nxehtësia dhe shkëlqimi diellor.
Ka shumë shembuj të tjerë që shfaqin mundësitë e pafundme të arkitekturës kinetike, por në fund të fundit, dizajni kinetik ka ndikuar në ndërtesa në parametra të tillë si koha, moti, energjia dhe nevojat njerëzore që nuk janë statike, por më tepër dinamike. Si rezultat, dizajni kinetik i lejon ndërtesat të zhvillojnë sisteme komplekse që u përgjigjen nevojave të tyre të veçanta./Media Ndërtimi
Arkitekturë
Rizhvillimi “i shëmtuar” në Liverpool, fiton çmimin për ndërtesën më të keqe të Britanisë
Rizhvillimi i Lime Street në Liverpool nga studio britanike Broadway Malyan është emëruar ndërtesa e re më e keqe në vend në Kupën Carbuncle të këtij viti.
Organizuar nga revista e Mbretërisë së Bashkuar The Fence, gjyqtarët zgjodhën rizhvillimin e Lime Street si “ndërtesën e re shumë të keqe në Britani”, që kur konkursi u zhvillua për herë të fundit në 2018.
“Që nga shikimi i parë, dy nga paneli ynë e kishin këtë si përzgjedhjen e tyre numër një, dhe ndërsa lista e gjatë u ngushtua në një listë të ngushtë, kjo pjesë e tmerrshme e fatkeqësisë arkitekturore vazhdoi të qëndronte jashtë,” tha The Fence në njoftimin e çmimit.
Përfunduar në vitin 2019, dizajni i rizhvillimit të Broadway Malyan përmban panele metalike të gdhendura që përfshijnë një fasadë të rrugës që çon nga stacioni i trenit Liverpool Lime Street.
Panelet e gdhendura përshkruajnë ndërtesat shekullore që u shkatërruan për t’i hapur rrugë rizhvillimit, i cili tani përmban një hotel dhe strehim studentësh.
I ringjallur nga The Fence për vitin 2024, Carbuncle Cup synon të identifikojë ndërtesat më të këqija të Mbretërisë së Bashkuar. Ajo u drejtua çdo vit midis 2006 dhe 2018 nga revista e arkitekturës Building Design (BD)./Media Ndërtimi
Arkitekturë
Arkitektura e kontrollit: Peizazhet e çuditshme postmoderne të Koresë së Veriut
Rrokaqiejt postmodern bashkëjetojnë me monumente socialiste në shtetin e izoluar. Shumë prej fotografive janë të publikuara nga Agjencia Qendrore Koreane e Lajmeve dhe nuk kanë datë se kur janë bërë.
Ndërtesat e larta e shumëngjyrëshe shihen përreth një monumenti të vjetër në Phenian në Korenë e Veriut, 11 shtator 2018, shkruan Radio Evropa e Lirë.
Pamje gjatë natës e distriktit Songhua në lindje të Phenianit, në Korenë e Veriut. Fotoja është publikuar nga Agjencia Qendrore Koreane e Lajmeve (KCNA), por nuk ka datë se kur është bërë.
Udhëheqësi i Koresë së Veriut, Kim Jong Un, gjatë një vizite në një zonë të zhvilluar banimi në rrethin Huaseong në Korenë e Veriut, në këtë foto të publikuar më 6 prill 2024 nga Agjencia Qendrore Koreane e Lajmeve, KCNA.
Pamje e përgjithshme gjatë ceremonisë së hapjes së Fermës së Serës Ryonpho për të shënuar përvjetorin e themelimit të Partisë së Punëtorëve në pushtet, në Korenë e Veriut, në këtë foto pa datë, e cila u publikua më 11 tetor 2022 nga KCNA-ja./Media Ndërtimi
“Kulla s’asht cool”-qytetarët e Shkodrës po protestojnë kundër ndërtimit të objektit 35 katesh
Si Vladimir Putin krijoi një ‘flluskë’ të pasurive të paluajtshme
Kinezët dhe turqit “gëzojnë” koncesionin e bakrit në Shqipëri
Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?
Një autostradë dixhitale do të ndërtohet mes Tokës dhe Hënës
Develon prezanton ekskavatorin tunelues DX235RTF-7
Liebherr blen 119 hektarë në SHBA për të ndërtuar një qendër logjistike
Epiroc përballet me sfida në tregun e ndërtimit
India do të shpenzojë 132 miliardë dollarë në infrastrukturë
Bulevardi i palmave dhe agrumeve në Vlorë, 3.4 milion euro për projektin
Ndërtuesi thotë se i përfundoi punët sipas kontratës te ‘Prishtina e Re’, 40 familje të një kompleksi mohojnë këtë, mbesin pa kushte jetese
Në Kosovë po prodhohen shtëpi të gatshme me beton të parafabrikuar [video]
Agroturizmi më i madh në Ballkan ndërtohet në Suharekë
Këto janë 5 kompanitë ndërtimore më të mëdha në Prishtinë, prinë Marigona Hill
Kush po i pengon hetimet në rastin “Brezovica” ku u sekuestruan 75 villa
Pa e shkatërruar natyrën, lagjja Area34 vjen me shumë kasolla në liqenin e Batllavës
Lëndohen dy punëtor të ndërtimit pas rrëzimit të një plloçe në Kaçanik
Rruga A del këtë javë në tenderim, do të ketë gjashtë korsi
Kompania kosovare “FORMON” krijon ventilatorë të frymëmarrjes
