Connect with us

Aktuale

Mbi 75 për qind e punëtorëve kanë kontrata të përkohshme

Published

on

Sigurimi i një vendi të punës në Kosovë, në vendin me papunësinë më të lartë në Evropë, vazhdimisht është një proces i vështirë. Por, edhe pas gjetjes së një pune, mbetet sfidë të arrihet deri te dokumenti apo kontrata që siguron qëndrueshmëri në punë.

Sipas të dhënave zyrtare të Agjencisë së Statistikave të Kosovës, 28.8 për qind ose mbi 345 mijë është numri i të punësuarve në tregun e Kosovës. Nga Kjo shifër rreth 86 për qind kanë kontratë individuale, kurse pjesa tjetër punon pa kontratë.

Nga personat që kanë të nënshkruar kontratë, 25 për qind thuhet se kanë kontratë të përhershme kurse 74.5 për qind kontrata të përkohshme.

Sektori privat mbetet punëdhënësi më i madh në Kosovë. Por, ky sektor jo në të gjitha rastet zbaton ligjet e miratuara nga Kuvendi i Kosovës dhe zakonisht është kritikuar nga sindikatat e punëtorëve dhe organizatat joqeveritare edhe për punësim pa kontrata të qëndrueshme të punës.

Arbesa ka dy vite që punon në një qendër tregtare në Fushë Kosovë. Ajo thotë se ka nënshkruar një dokument me subjektin afarist, por që sipas saj, nuk është kontratë e qëndrueshme.

“Ka dy vite që punoj në një qendër tregtare në Fushë Kosovë. Kam nënshkruar një dokument, por që unë mendoj se nuk është kontratë zyrtare, pasi askund nuk përmendet kohëzgjatja e saj. Puna në sektorin privat është e vështirë sepse ata (pronarët) nuk pyesin për letra, kur nuk i duhesh të largojnë”, thotë Arbesa.

Ndryshe, sipas Kontratës Kolektive të Republikës së Kosovës ka tre lloje të kontratave të punës. Kontrata e punës që lidhet në formë të shkruar dhe nënshkruhet nga punëdhënësi dhe i punësuari dhe nuk përmban kurrfarë hollësishë për kohëzgjatjen e vet, konsiderohet si kontratë në periudhë të pacaktuar.

Kontrata e Punës, për kohë të caktuar, nuk mund të lidhet, duke u vazhduar për një periudhë më të gjatë se tri vite, kur i punësuari themelon për herë të parë marrëdhënie pune.

Por, në Ligjin e Punës, e njëjta kontratë thuhet se nuk mund të lidhet për një periudhë më të gjatë se dhjetë (10) vjet.

Kurse, kontrata me detyrë specifike, si në Ligjin e Punës po ashtu në Kontratën Kolektive, thuhet se nuk mund të jetë më e gjatë se 120 ditë brenda një viti.

Të gjitha këto lloje të kontratave duhet të përmbajnë kohëzgjatjen e orarit të punës, kohëzgjatjen e pushimeve, nivelin e pagës e të tjera.

Udhëheqës të Bashkimit të Sindikatave të Pavarura të Kosovës, theksojnë se më këto lloj kontratash me afat të caktuar, punëdhënësi mund të abuzojë me punëtorin.

Avni Ajdini, kryetar i BSPK-së, thotë se me këto kontrata shumë punëtorë nuk janë të sigurt në vendin e punës. Për këtë arsye, BSPK-ja, thotë ai, ka kërkuar që kontrata e përkohshme pas tre vitesh të konsiderohet si kontratë për një periudhë të pacaktuar.

“Pasi me këto kontrata punëdhënësit abuzojnë dhe me punëtorët, pasi kur dëshiron i largon nga puna. Dhe më pas, nëse procesi shkon deri të gjykata, punëtori nuk mund të përfitojë të drejtën. Pasi pas tre vitesh, punëtori ka pas kontratën e nënshkruar tri vite më radhë, ne konsiderojmë se ai punëtor e gëzon të drejtën e kontratës se përhershme”, tha Ajdini për Radion Evropa e Lirë.

Ekspertë për çështje ekonomike konsiderojnë se përqindja e lartë e kontratave të përkohshme apo me afat të pacaktuar tregon joqëndrueshmërinë e tregut të punësnë Kosovë.

Naim Gashi, ekspert i kësaj çështjeje, në një prononcim për Radion Evropa e Lirë, thotë se kontratat e përkohshme në të shumtën e rasteve janë në sektorin privat.

“Fatkeqësisht në Kosovë nuk kemi gjenerim afatgjatë të vendeve të reja të punës. Zakonisht vendet e punës janë në sektorin e ndërtimtarisë dhe bujqësisë, ku punësimi është sezonal dhe është e pamundshme që ndërmarrësit të nënshkruajnë kontrata afat gjate. Këto statistika tregojnë për një trend jo të mirë të krijimit të vendeve të reja të punës në Kosovë”, thekson Gashi.

Sipas të dhënave zyrtare, tregtia, arsimi dhe prodhimi janë tre sektorët që kanë numrin më të madh të të punësuarve.

Në anën tjetër Bashkimi i Sindikatave të Bashkuara të Kosovës, disa herë ka shprehur shqetësimin se në tregun e punës, konkretisht në sektorin privat ka shumë punëtorë që punojnë pa kontrata të punës.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending