Connect with us

Aktuale

“Lonely Planet” ia prezanton botës Patrikanën e Pejës si të rrezikuar

Published

on

“Patrikana e Pejës në Kosovë, vetëm një prej monumenteve mesjetare që nuk e ka mbrojtjen ligjore e konservimin e duhur”, është përshkrimi që ia ka bërë të enjten, kompania e njohur australiane “Lonely Planet”.

Ky botues i njohur guidash turistike, pikërisht në Ditën Botërore të Monumenteve dhe Lokaliteteve, e ka përfshirë atë në listën e dhjetë monumenteve që janë në rrezik, shkruan sot “Koha Ditore”. Përshkrimi për Patrikanës së Pejës, e cila që prej vitit 2006 është në Listën e trashëgimisë botërore në rrezik të UNESCO-s është bërë nën një fotografi që paraqet hapësirat e brendshme të monumentit.

Lista e “Lonely Planet”, e cila që prej vitit 2011 kur u themelua ka një qarkullim prej 120 milionë librash të shitura titullohet “Dhjetë vende mahnitëse të trashëgimisë botërore që janë në rrezik”.

Me këtë lajm ndërkombëtar, të enjten e ka nisur ditën kur edhe është shënuar Dita Ndërkombëtare e Monumenteve dhe Lokaliteteve, e shpallur qysh nga viti 1983 nga Asambleja e përgjithshme e UNESCO-s pas propozimit të Këshillit Ndërkombëtar të Monumenteve dhe Lokaliteteve më 1982.

Patrikana e Pejës nuk është bërë të enjten lajm ndërkombëtar. Shteti i Kosovës nuk ia ka dalë ta rikthejë Patrikanën e Pejës në gjendjen që ka pasur para ndërhyrjeve që i janë bërë prej vitit 2006 deri në 2008.

Kur iu ndërrua krejt pamja, pasi u ngjyros në të kuqe, institucionet asokohe kishin premtuar se do të bëjnë çmos që monumenti të kthehet në gjendjen e mëparshme. Por kjo ka mbetur veç premtim. Në fillim të vitit 2009 një delegacion i Organizatës së Kombeve të Bashkuara për Edukim, Shkencë dhe Kulturë (UNESCO), do ta vizitonte këtë monument. Një gjë e tillë u bë dy vjet pasi monumenti u rrethua me mur 3 metra të lartë.

“Lonely Planet” ia prezanton botës Patrikanën e Pejës si të rrezikuar

“Me një kërkesë të mjegullt brenda natës peshkopi i Kishës Ortodokse serbe, Artemie, lejoi që kompleksi i kështjellave të shekullit XIV të ngjyroset në të kuqe”, kishte shkruar e përditshmja austriake “Die Presse”. E përditshmja gjermane “Die Welt” e kishte cilësuar intervenimin si “Skandal kulturor”. “S’kam çka flas me ju. Fasadimi është bërë me leje të Institutit për Mbrojtjen e Monumenteve të shtetit të Serbisë”, i kishte thënë asokohe gazetës murgesha Dobrila Bozhoviq, që prezantohej si administratore e monumentit. Në mars të vitit 2014, Dardan Gashi, asokohe ministër i Ambientit dhe i Planifikimit Hapësinor, tash zëvendëskryeministër i Kosovës e ministër i Diasporës, kishte riaktualizuar këtë çështje duke iu drejtuar me një kërkesë UNESCO-s lidhur me ndërhyrjet që i janë bërë objektit mesjetar.

UNESCO-ja nuk kishte dhënë leje për ndërhyrje në objektin të cilin më 2006 e mori nën mbrojtje si monument të Serbisë bashkë me tre të tjerë. Për monumentin në Kosovë, i cili është në listën e monumenteve në mbrojtje të përkohshme, leje dha Enti i Serbisë për Mbrojtjen e Monumenteve të Kulturës.

Ministri i Kulturës, Kujtim Gashi, të enjten nuk e ka komentuar për gazetën listën e “Lonely Planet”.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending