Connect with us

Infrastrukturë

Këto janë sfidat me të cilat do të përballet kryetari i ardhshëm i Gjilanit

Published

on

A do të arrijë t’i zgjidhë të gjitha këto probleme kryetari i ardhshëm i Gjilanit?

Komuna e Gjilanit i cili ka rreth 90 mijë banorë pritet të qeveriset nga njëri prej gjashtë kandidatëve të cilët i kanë hyrë garës për të parin e qytetit. Problemet e shkollave me tre ndërrime, mbeturinat dhe deponitë e ujërave të zeza, brenda dhe jashtë qytetit, mungesa e trotuareve pritet të jenë ndër sfidat me të cilat do të përballet kryetari i ardhshëm i Gjilanit.

Radha e problemeve në qendrën e Anamoravës nuk përfundon këtu, pasi në qendrën për punë sociale janë të regjistruar 5 mijë njerëz të papunë  e në rrugën “Abdullah Presheva” në Gjilan, komuniteti rom po rrezikohet nga shtëpitë gjysmë të rrënuara e të mbushura me bërllok.

As shëndetësia nuk është fushë me lule, pasi që mungesa e barnave esenciale është evidente edhe në Gjilan. E nga ana tjetër, 60 punonjës të angazhuar si mjek dhe teknik medicinal në projektin e Caritas-it qe pesë muaj nuk i kanë marrë rrogat.

Mësimi me tre ndërrime sfidë për Gjilanin

Në Gjilan ndodh diçka jo e zakonshme. Shkollat në qytet punojnë me nga tri ndërrime ndërsa komuna nuk e shfrytëzon një objekt modern të shkollës bujqësore në lagjen “Arbëria”, përurimi i së cilës është bërë në shtator të vitit 2013. Investimi prej 1.1 milion euro i realizuar në bashkëpunim me DANIDA-n ka mbetur i pashfrytëzuar pasi Drejtoria e Arsimit nuk ka arritur t’i inkurajojë nxënësit që të zgjedhin këto drejtime profesionale.

Në anën tjetër, Shkolla e Mesme e Ekonomisë dhe ajo e Mjekësisë vijojnë mësimin në të njëjtin objekt, si rrjedhojë e kësaj ata zhvillojnë mësimin në tre ndërrime dhe mbajnë orën nga 30 minuta.

Shkolla ka të zbrazëta, por jo edhe salla të edukatës fizike. Nga 29 shkolla sa janë në komunën e Gjilanit, 19 prej tyre nuk kanë salla të edukatës fizike, kështu që nxënësit në stinën e dimrit detyrohen të mbajnë orën mësimore në klasë.

Kutërbimi nga mbeturinat dhe ujërat e zeza

Trajtimi i ujërave të zeza dhe deponive ilegale janë vazhdimësi e problemeve nga qeverisja e kaluar. Në qendër të Gjilanit ka kutërbim, ndërsa gjendja edhe më e keqe është nëpër fshatra. Gjilani hiç më mirë nuk qëndron edhe me mbeturinat, të cilat janë të hedhura në disa pjesë të qytetit dhe nëpër fshatra.

Deponi të mbeturinave ka përballë shkollës së mesme të Bujqësisë në lagjen Arbëria. Mbeturina ka edhe jashtë deponisë kryesore të qytetit në fshatin Velekincë ku kompania për pastrimin e mbeturinave i grumbullon ato.  Rreth 250 metra rrugë para hyrjes së saj, në të dyja anët është e mbushur me mbeturina të lloj llojshme.

Mbeturinat para Deponisë Rajonale të Mbeturinave. Foto: Kallxo.com

Në rrugën e “Prishtinës” kalon lumi Mirusha që kutërbon vazhdimisht për shkak të ujërave të zeza. Anës lumit është një çerdhe publike, fëmijët e së cilës çdo ditë përballen me erën e rëndë si pasojë e kutërbimit.

Fshatrat, Kufcë e Poshtme, Malishevë, Velekincë, Livoq i Epërm, Livoq i Poshtëm, Zhegër, lagjja Arbëria, lagjja Baleci, një pjesë e rrugës së “Prishtinës” në Gjilan kanë probleme të theksuara me ujëra të zeza.

Në disa pjesë të lagjes Arbëria ujërat e zeza kalojnë në mes të shtëpive. Banorët e kësaj lagje i kanë thënë KALLXO.com se është e pamundur të qëndrojnë mbrëmjeve në oborret e tyre prej erës së rëndë.

Një bibliotekë shërben për të mbajtur në të tituj të librave, por në bibliotekën e fshatit Malishevë, kanë zënë vend mbeturina të lloj-llojshme.

Mbeturinat afër bibliotekës në fshatin Malishevë. Foto: Kallxo.com

Parkingjet, problem në zonën urbane

Qyteti i Gjilanit ka lëshuar 60 leje ndërtimore për pesë vjet dhe ka arkëtuar nga këto leje mbi 3 milionë euro. Por, në qytet ende ka telashe me mungesë të trotuareve dhe parkingjeve, madje edhe në afërsi të qytetit ka rrugë shumë të dëmtuara.

Rruga prej 1.5 kilometra që kalon në mes të fshatit Livoq, tek lagjja e Muhaxherëve e cila e lidh edhe fshatin Cernicë me Gjilanin është e shtruar me asfalt në vitet 1980 dhe tash e sa vjet asfalti është shumë i dëmtuar. Nga dëmtimi i kësaj rruge preken shumë familje, por edhe disa biznese prodhuese që gjenden në këtë anë.

Rruga me gropa tek Lagja e Muhaxherëve. Foto: kallxo.com

Shtrimi i rrugës që e lidhë fshatin Dobërçan me atë Bukovik sipas banorëve është premtuar që nga viti 2002, por nuk është përfunduar asnjëherë. Banorët thonë se kjo është njëra ndër arsyet pse njerëzit janë shpërngulur nga fshati Bukovik. Vit pas viti është duke u zvogëluar numri i nxënësve të fshatit Bukovik të cilët zhvillojnë mësimin si paralele e ndarë në shkollën fillore në fshatin Dobërçan.

Rruga e pashtruar Dobërçan – Bukovik. Foto: Kallxo.com

Problemi i parkingjeve është jashtëzakonisht i madh sidomos në pjesën urbane. Pasojë e kësaj dukurie është numri i madh i automjeteve, mungesa e hapësirave publike, korridoreve të ngushta të rrugëve ku pamundësohet ndërtimi i tyre, zhvillime të pakontrolluara përgjatë rrugës ku pamundësojnë zgjerimin e tyre edhe pse është shumë e nevojshme.

Në fshatin Livoq të Epërm është një urë e ngushtë në të cilën mund të kalojë vetëm një veturë por që nuk ka as mbrojtëse. Kjo paraqet rrezik më së shumti për fëmijët që duhet të kalojnë çdo ditë sipër saj por edhe për veturat që janë në lëvizje.

Ura pa mbrojtëse në fshatin Livoq i Epërm. Foto: Kallxo.com

Gjilani që krehnohet me derbin lokal në futboll, që prej shumë sportdashësve cilësohet ndeshja më e rëndësishme në futbollin kosovar, nuk ka një stadium që i përmbush kushtet e nevojshme për organizmin e një ndeshje. Në shkallët e stadiumit, nuk është investuar që nga paslufta. E as në dyert e stadiumit të cilat janë të rrezikshme, sidomos kur numri i tifozëve është i madh.

Shëndetësia dhe Mirëqenia Sociale

Me 90 mijë banorë qyteti i Gjilanit ka të regjistruar mbi 5 mijë njerëz të cilët kanë kërkuar punë në qendrën për punë sociale. Në rrugën “Abdullah Presheva” të Gjilanit komuniteti rom po rrezikohet nga shtëpitë gjysmë të rrënuara e të mbushura me bërllok. Ekipi i KALLXO.com e ka vizituar këtë lagje dhe ka parë shtëpitë që janë gjysmë të rrëzuara, të pabanuara dhe të mbushura me bërllok. Banorët e kësaj lagje të cilët nuk e paguajnë bërllokun te kompania e pastrimit “EcoHigjiena” në Gjilan e hedhin bërllokun nëpër këto shtëpi.

Objektet gjysmë të rrënuara në rrugën ‘Abdullah Presheva’. Foto: kallxo.com

Mungesa e barnave esenciale është problem me të cilin përballen qytetarët, sa herë që kanë nevojë për trajtim nëpër Qendrat e Mjekësisë Familjare të qytetit të Gjilanit.

Problem i theksuar në sektorin e shëndetësisë në Gjilan është edhe fati i 60 punonjësve të angazhuar si mjek dhe teknik medicinal në projektin e Caritas-it, të cilët për të gjashtin muaj me radhë nuk janë paguar.

Vjetërsia 50 vjeçare e gypave të ujit

Gjilani ka sistem të ujësjellësit por ai nuk garanton që të gjithë qytetarët të furnizohen me ujë. Probleme me furnizim të rregullt të ujit kanë banorët e lagjes “Arbëria” dhe “Kodra e Dëshmorëve” në Gjilan. Një ndër arsyet që qytetarët e Gjilanit kanë problem për furnizim të rregullt me ujë të pijshëm janë gypat me kapacitet të ulët të cilët e transportojnë ujin nga fabrika e ujit në Përlepnicë deri në Gjilan. Poashtu gypat e amortizuar për shkak edhe të vjetërsisë afër 50 vjeçare dhe ndërtimi i tyre nga materiali i azbest cimentos.

Gypave të ujit që janë paraparë për t’i furnizuar me ujë të pijshëm banorët e fshatit Livoq i Epërm u është ndërruar kahja në pranverën e këtij viti. Tashmë ata janë dërguar në Qendrën e Paraburgimit të Gjilanit i cili është ndërtuar në Pasjak, fshat i cili është në territorin e komunës së Novobërdës.

Projekti i Ujësjellësit në fshatin Livoq të Epërm ka kushtuar rreth 200 mijë euro. Ai ka përfunduar në vitin 2003 me bashkëfinancim të OXFAM 50%, komunës së Gjilanit 25% dhe banorëve të fshatit të cilët kanë kontribuar me 25%. Edhe përkundër këtij kontributi banorët e Livoqit të Epërm vazhdojnë të mos furnizohen me ujë.

Infrastrukturë

“Kulla s’asht cool”-qytetarët e Shkodrës po protestojnë kundër ndërtimit të objektit 35 katesh

Published

on

Ndërtimi i kullës 35 katëshe ‘Hotel Rozafa Tower’ në Shkodër mblodhi në protestë dhjetra qytetarë dhe aktivistë.

Kulla është një investim privat që do të ndërtohet përbri pallatit ekzistues Rozafa, nga “Uldedaj Group”, i zbatuar nga një studio spanjolle.

“Të vendosur përpara një fakti të kryer në një kohë kur për projekte kaq të mëdha duhen dëgjesa publike; të shqetësuar për dëmin urban dhe arkitekturor që kjo kullë paralajmëron ti kanosë Shkodrës; të indinjuar nga mosrespektimi nga ana e institucioneve i të drejtës sonë për qytetin dhe hapësirës që jetojmë vendosëm të marshojmë sot bashkë me ju kundër betonizimit të qytetit për të thënë: Jo kullave!“ – u shpreh aktivisti Amel Pervizi.

Sipas qytetarëve, zhvillimi i qytetit nuk vjen përmes kullave, ndërsa ky investim bie në kundërshtim me planin e përgjithshëm vendor të qytetit.

„Projekti i ri ka jo më pak se 43 mijë metër ndërtim të ri. Intensiteti I ndërtimit nga 4 që është i lejuar në planin e përgjithshëm vendor, shkon në 8.2, pra dyfishohet. Numri I lejuar i kateve nga 7 kate të lejuara shkon në 35, pra pesëfishohet. Lartësia në metra nga 29.8 metra e lejuar shkon deri në 100 metra lartësi. Parametër i cili trefishohet. Sa I përket distancave, kjo godinë me këtë lartësi duhet të mbajë jo më pak se 36 metër distancë nga kufiri i saj i pronës. Gjë që nuk mund ta realizojë dot”,-u shpreh urbanisti Imeldi Sokoli.

Ata theksuan se Shkodra ka nevojë për hapësira dhe investime publike dhe jo shëmbëlltyrë e “kryeqytetit rilindas”.

“Sot ne jemi të thirrur për ti dalë zot qytetit tonë, bukurisë së qytetit tonë, kulturës së qytetit tonë, historisë dhe trashëgimisë kulturore. Në 11 vite, kjo qeveri nuk solli asnjë investim për Shkodrën. Shkodra ka nevoja të mëdha, Shkodra ka objekte, monumente kulture që po bien brenda. Shkodra nuk ka nevojë për kulla, Shkodra ka nevojë për zhvillim dhe nëse flitet për inovacion, inovacioni nuk është një kullë e ndërtuar dhe e sjellë këtu jashtë të gjitha kritereve dhe jashtë të gjitha ligjeve. Ne nuk duam dhe nuk pranojmë betonizimin e Shkodrës“, -u shpreh Eliona Shkreli, anëtare e këshillit bashkiak Shkodër.

Mes thirrjeve „Stop betonizimit“ dhe “Kullat janë pastrim parash” qytetarët marshuan nga busti i Luigj Gurakuqit drejt godinës së bashkisë Shkodër, ku kërkuan realizimin e dëgjesave publike dhe konsultimeve me grupet e interesit.

“Një nga kompanitë, pjesë e Rozafa Group që do të investojë për kullë, sinjalizohet me shkresë për mos shlyerje të detyrimeve tatimore me vlerën 970 mijë euro. Nëse mbledhim fitime te deklaruara të këtij grupimi nuk arrijnë të shlyejnë as taksën e ndërtimit prej 8% ndaj bashkisë Shkodër, nëse ky investim prej 30 milionë eurosh realizohet. Si thoni ju a është me të vërtetë kjo kompani pas këtij ndërtimi? Zhvillimi duhet bërë duke ndjekur planin urbanistik të qytetit, duke bërë transparencë dhe duke u konsultuar”, – u shpreh Amel Pervizi./Media Ndërtimi

Continue Reading

Infrastrukturë

Si Vladimir Putin krijoi një ‘flluskë’ të pasurive të paluajtshme

Published

on

Çmimet janë rritur me 172% në qytetet më të mëdha të Rusisë gjatë tre viteve të fundit.

Hipotekat dikur ishin të papranueshme në Rusi. Dekada të propagandës sovjetike, e cila e denoncoi kredinë si një barrë të padurueshme, patën efekt.

Edhe pas përfundimit të komunizmit, rusët ende i referoheshin hipotekave si “skllavëri borxhi”, duke preferuar të kursenin derisa të mund të blinin shtëpitë e tyre. Vladimir Putin, presidenti i vendit, ka kaluar dy dekada duke u përpjekur të bindë qytetarët e tij, që të kenë një tjetër pikëpamje.

Në vitin 2003, gjatë mandatit të tij të parë, ai shpjegoi se hipotekat mund të ndihmojnë në zgjidhjen e “problemit akut të strehimit”, me të cilin përballen rusët. Lutja e tij ra në vesh të shurdhër.

Ai tani duket se ka më shumë sukses. Gjatë viteve të fundit, numri i rusëve që marrin hipoteka është rritur, për shkak të një programi bujar të subvencioneve shtetërore për blerësit e apartamenteve të reja. Por, shpërndarja e subvencioneve të shtetit ka nxitur një treg shumë ‘të nxehtë’ të pronave, duke i rritur çmimet e banesave.

Në vitin 2020, kur Rusia u mbërthye nga Covid-19, zyrtarët rritën ndihmat për ata, që blinin prona të sapondërtuara në një përpjekje për të forcuar ekonominë. Në fillim, bankat u ofruan aplikantëve për hipotekë një normë preferenciale prej rreth 6%, afërsisht dy pikë përqindje nën normën e tregut, dhe shteti paguante diferencën.

Zbritje të ngjashme, të cilat më parë ishin në dispozicion vetëm për familjet, iu ofruan më pas punëtorëve dhe njerëzve, që zhvendoseshin në vende duke përfshirë Arktikun, Siberinë dhe Ukrainën e pushtuar.

Megjithatë, vëllimet e hipotekave nuk filluan të rriteshin vërtet, derisa ekonomia e Rusisë shkoi në gjendje lufte. Bankat lëshuan kredi hipotekore me vlerë 7.7 trilion rubla (88 miliardë dollarë, ose 4% e PBB-së) vitin e kaluar, nga një total prej 4.3 trilionësh në vitin 2020. Shumica u mbështetën nga subvencione.

Kjo pasqyron faktin se rusët nuk kanë mundësi investimi: sanksionet rëndojnë mbi bursën dhe kontrollet e monedhës e bëjnë të vështirë lëvizjen e parave jashtë vendit. Inflacioni, i cili u ngrit përsëri në mesin e vitit 2023, ka luajtur gjithashtu një rol.

Kur Banka Qendrore e Rusisë (CBR) filloi të rriste normat e interesit, interesi për skemën u rrit. Ndërsa CBR ngriti normën e saj bazë në 16%, qeveria e mbajti normën e saj preferenciale të ulët, duke e rritur atë në vetëm 8%. Në qershor kishte një hendek prej më shumë se dhjetë pikë përqindjeje midis normës së qeverisë dhe normës së tregut për një hipotekë.

Në fillim të këtij muaji ajo i dha fund skemës së saj më të njohur, e cila ishte për blerësit e ndërtesave të reja. Numri i hipotekave të reja mund të bjerë me rreth 50% në gjysmën e dytë të vitit.

Industria e ndërtimit të Rusisë do të vuajë si rezultat. Kështu do të bëjnë bankat, të cilat kanë gëzuar fitime rekord të nxitura nga rritja e shpejtë e portofolit të hipotekave. Për momentin, megjithatë, tregu i banesave duket se do të arrijë të shmangë një kolaps.

Vasily Astrov i Institutit të Vjenës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare, thotë se “ngadalësimi dhe ndoshta stanjacioni” ka më shumë gjasa sesa një rënie e madhe e çmimeve.

Ekonomia e luftës e Rusisë, e cila ka parë rritje të shpejtë të pagave këtë vit, mund të jetë ende në gjendje të mbajë një treg të fortë pronash, edhe kundrejt normave më të larta dhe mbështetjes së pakësuar të shtetit./Media Ndërtimi

Continue Reading

Infrastrukturë

Kinezët dhe turqit “gëzojnë” koncesionin e bakrit në Shqipëri

Published

on

Fabrika e përpunimit të bakrit në Fushë Arrëz iu dha me koncesion për 30 vite një kompanie turke. Ishte viti 2001 kur shteti shqiptar firmosi marrëveshjen koncesionare. Shumë shpejt në lojë hynë edhe partnerët kinezë. Periudha e artë e marrëdhënieve të Shqipërisë me Kinën u ndërpre rreth viteve 80-të, për t’u rivendosur sërish me ardhjen e demokracisë.

Përmes një operacioni financiar të zhvilluar në Turqi, ata morën nën zotërim pjesën më të madhe të rezervave shqiptare të bakrit, të cilat kaluan në pronësi të gjigantit botëror të minierave, kompanisë kineze “Jiangxi Koper”, shkruan citizens.al.

Ata blenë 48% të aksioneve të kompanisë “BerAlb” e cila zotëronte për 30 vite koncesionin e bakrit në vendin tonë, duke përfituar të drejtën për të administruar dhe shfrytëzuar minierën e bakrit Munellë, minierën e bakrit Lak-Rosh, minierën e bakrit Karmë, fabrikën e pasurimit të bakrit Fushë-Arrëz dhe të Mjedës si dhe impiantin e fraksionimit të skorieve të bakrit në Shëngjin.

Me një kapital fillestar prej vetëm 30 mijë USD ose 47 Milionë lekë, kjo kompani e ka zgjeruar kapitalin e saj çdo vit, ndërsa aktualisht deklaron një kapital prej 7.7 miliardë lekësh.

Pavarësisht rritjes së kapitalit, kompania deklaron se del vazhdimisht me humbje.

Megjithëse deklaron bilance negative, në vitin 2017 kompania nënshkroi një tjetër marrëveshje me shtetin shqiptar duke e shtyrë koncesionin edhe me 10 vite . Pra koncesioni i bakrit dhënë Turqisë dhe Kinës do të jetë në fuqi deri në vitin 2043. Ekspertët sugjerojnë se zgjatja e afatit duhet të ishte ballafaquar me performancën ekonomike, rritjen e niveli të mirëqënies së zonës si dhe ruajtjen e mjedisit./Meda Ndërtimi

Continue Reading

Trending