Connect with us

Aktuale

Kelman: Projektimi urban shkaktoi fatkeqësinë Harvey

Published

on

Planifikimi i dobët urban i Hjustonit, jo ndryshimi i klimës, duhet të fajësohet për përmbytjet katastrofike pas uraganit Harvey, thotë eksperti i katastrofave Ilan Kelman.

Uragani Harvey ishte një stuhi e madhe me reshje të shumta. Nuk ishte një fatkeqësi natyrore. Katastrofa u shkaktua nga vendimet e njeriut për të jetuar në një zonë stuhie pa marrë masa.

Nga një perspektivë e planifikimit dhe projektimit, aq shumë do të mund të arriheshin në vitet dhe dekadat para se stuhia të dilte në horizont. Rregulli i parë është: nëse preferoni të qëndroni të thatë, atëherë mos e ndërtoni në një zonë që është subjekt i përmbytjes

Kjo mund të jetë e vështirë. Çdo vend ka rreziqe, kështu që është e pamundur për të shmangur kërcënimin e dëmit. Në vend të kësaj, është e rëndësishme balancimi i rreziqeve gjatë projektimit dhe ndërtimit të tyre.

Fillon me vendosjen, përdorimin e tokës dhe zonimin. Këto kohë kanë qenë të dobëta përreth Hjustonit. Të nxitur nga ekonomia e naftës, qyteti u zgjerua pa menduar shumë për pasojat. Shumë të tjerë kërkonin qëllimisht vende të bukura bregdetare.

Megjithatë, aq shumë mund të bëhet për të ndërtuar në zonat e përmbytura pa krijuar një katastrofë përmbytjeje. Sipërfaqet e përshkueshme mund të përdoren për rrugë dhe parkingje. Uji pastaj rrjedh në tokë, në vend që menjëherë të rrjedh në pikat e ulëta.

“Nëse preferoni të qëndroni të thatë, atëherë mos ndërtoni në një zonë që është subjekt i përmbytjes”

Merrni parasysh projektimin në një qytet të lirë, të besueshëm, të frekuentueshëm dhe të sigurtë të transportit publik. Pastaj, do të kishim nevojë për më pak parkime të mëdha dhe rrugë me shumë korsi, të cilat mbulojnë gjelbrimin.

Planifikimi për drenazhim është rritja e hapësirës së gjelbër. Rrugët dhe ndërtesat mund të orientohen drejt ujit sipërfaqësor në zonat e caktuara të ulëta. Këto mund të jenë luginat e përdorura për biking dhe ecje në vend të jetesës, parqe të cilat bëhen rezervuarë të përkohshëm, dhe pellgje apo liqene të cilat përndryshe shërbejnë si zona shëtitjeje me varkë dhe vende pikniku.

Disa lloje pemësh thithin ujë, por nevojitet kujdes sepse gjatë thatësirës, ​​ato mund të mos çelin fruta ose të thithin ujë nëntokësor thelbësor. Plus, futja e specieve jo-vendase mund të dëmtojë rëndë ekosistemin lokal. Rrugët e gjelbra dhe vendet e magazinimit kanë një sasi maksimale të ujit që mund të mbajnë. Çdo ndërhyrje njerëzore gjithmonë ka kufizime dhe disavantazhe.

Vërshimet e uraganit Harvey në Hjuston po etiketohen si ngjarje 1 në 1000 vjet. A duhet me të vërtetë të projektojmë për një ekstrem të tillë? Holanda deklaron se ata mbrojnë bregdetin e tyre në një rritje të stuhisë 1 në 10.000 vjet. Pavarësisht nga të dhënat dhe limitet e llogaritjes, ne mund të përpiqemi nëse duam të vendosim investimin e kërkuar.

Pasi të jetë vendosur dhe përfunduar kjo formë e planifikimit dhe dizenjimit më të gjerë të komunitetit, atëherë strukturat individuale mund të bëjnë një ndryshim të mëtejshëm për të jetuar në vende të përmbytura. Kodet e ndërtimit, si me rregulloret e planifikimit, duhet të shpallen, monitorohen dhe zbatohen. Lënia e saj tek zhvilluesit individualë dhe pronarët shpesh jep rezultate të pakta.

“Ndryshimi i klimës nuk krijoi projektimin urban urban dhe strukturat shoqërore që shkaktuan fatkeqësinë”

Banesat mund të ngrihen mbi nivelin e tokës. Pastaj, qasja është e rëndësishme për njerëzit me aftësi të kufizuara në lëvizje dhe ndërtesa duhet të ndërtohet ende për t’u lagur dhe për t’i bërë ballë goditjes dhe ndikimit të mbeturinave gjatë një përmbytjeje.

A duhet të përfshihen bodrume për të marrë ndonjë përmbytje fillestare ose duhet të shmangen në mënyrë që njerëzit të mos bllokohen në to? A do të blinin njerëzit një shtëpi ku kati përdhes është përdorur vetëm për garazhe apo magazinim, kështu që përmbytja deri në një kat nuk e bën vendin të pabanueshëm? Po në lidhje me përmbytjet përtej katit përdhesë dhe shtëpitë njëkatëshe?

Materialet bazë dhe elementet pas përfundimit  mund të zgjidhen në mënyrë që ato të jenë lehtësisht të thata dhe të pastrohen. Megjithatë, ujërat e përmbytjeve mund të kontaminohen me kimikate dhe toksina që nuk janë të lehta për t’u pastruar. Elektrikja dhe hidraulikja mund të rriten për të shmangur zëvendësimin e tyre pas një sasi të vogël të ujërave të përmbytjes. Ekzistojnë kufizime se sa të larta mund të rriten dhe ujërat e përmbytjes mund të tejkalojnë megjithatë nivelin e tyre.

Në një moment, evakuimi bëhet alternativa më e mirë. Sistemet e transportit mund të projektohen  për të, por praktika dhe përgatitja janë thelbësore. Ndërsa Uragani Rita fuçi goditi Teksasin në vitin 2005, njerëzit u mbërthyen në automjetet e tyre për orë të tëra ndërsa po përpiqeshin të largoheshin. Dhjetëra vdiqën. Sikur ato rrugë të përmbyteshin, qindra do të humbnin.

Shumë njerëz nuk kanë para për t’u evakuuar. Transporti publik shpesh është i pamjaftueshëm. Ju duhet të keni një automjet privat, të merrni kohë jashtë punës, dhe të paguani për gazin dhe strehimin alternativ. Sigurimi ndihmon, por jo të gjithë mund ta përballojnë atë. A do të donin të shpërnguleshin ose të blinin sigurime migrantët pa dokumenta nga frika se do të kapeshin dhe do të deportoheshin?

“Të jetosh me uragane nuk ka të bëjë vetëm me projektimin dhe planifikimin”

Të jetosh me uragane nuk ka të bëjë vetëm me projektimin dhe planifikimin. Po ashtu është në lidhje me shërbimet publike dhe ofrimin e njohurive dhe mundësive për të gjithë, pavarësisht prej sfondit të tyre. Është duke marrë përgjegjësinë për fatkeqësitë, duke mos fajësuar mjedisin apo motin.

Ndryshimi i klimës ka të ngjarë ta ketë prekur Uraganin Harvey. Ndryshimi i klimës nuk krijoi projektimin urban dhe strukturat shoqërore që shkaktuan stuhinë.

Ndryshimi i klimës nuk shmangi rregullimet e planifikimit. Ndryshimi i klimës nuk shkaktoi që popullsia e Hjustonit të zgjerohej me 40 përqind që nga viti 1990. Ndryshimi i klimës nuk ndërtoi një fabrikë kimike në një zonë përmbytje pasi politikanët lobuan për një vonesë në rregullat e sigurisë.

Pa marrë parasysh se çfarë ndryshimi klimatik i bëri stuhisë, një fatkeqësi e madhe do të kishte ndodhur. Jo nga reshjet apo përmbytjet, por nga dobësitë e panatyrshme dhe zgjidhjet që i krijuan ato. Në vend që të fajësojmë një fatkeqësi natyrore, ne mund të marrim vendime individuale dhe kolektive për të jetuar në një zonë stuhie, pa forcuar një katastrofë të shkaktuar nga njeriu.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending