Connect with us

Aktuale

Kanali i Panamasë, projekti për të cilin u sakrifikuan mbi 5 mijë punëtorë

Published

on

Kanali i Panamasë ishte projekti më i madh infrastrukturorë që bota kishte parë ndonjëherë. Por, projekti që të punësuar pati rreth 40 mijë punëtorë kishte lënë të vdekur mbi 5 mijë prej tyre e qindra të tjerë kishin mbetur të gjymtuar për jetë.

Siç kishte thënë gazetari Arthur Bullard “Kurrë në atë kohë njeriu nuk kishte ëndërruar të marrë liri të tillë me natyrën”.

Kanali i Panamasë lidhë Oqeanin Atlantik me atë Paqësor dhe është i gjatë rreth 82 kilometra.

Gjerësia më e madhe e tij arrinë në 350 metra teksa në ngushticën me të madhe rreth 91 metra. Thellësia e kanalit është rreth 13 metra.

Ky mega projekt infrastrukturorë është inauguruar zyrtarisht në vitin 1914, pas 10 vitesh ndërtim dhe njihet si një ndër arteriet më të rëndësishme detare në botë.

Për t’u arritur përmasat e këtij projekti, punëtorët e pambrojtur ligjërisht sakrifikonin çdo ditë jetën e tyre duke punuar me orë të stërzgjatura, me pak ushqim e pa paga të favorshme.

Por, si e perkrahu Qeveria e Amerikës këtë projekt që la të vdekur mijëra persona?

Veprimet qeverisëse në atë kohë konsiderohen të ngjajshme me disa politika qeverisëse të ditëve të sotme. Duke kombinuar retorikën triumfuese të filantropisë, qeverisësit arritën të mbajnë në gjirin e tyre shumë kritik.

Për projektin i cili me shifra zyrtare thuhet të ketë lënë të vdekur 5,609 punëtorë, historianët besojnë se numri është shumë herë më i lartë.

Kanali i Panamasë është ndërtuar nga mijëra punëtorë, të kontraktuar kryesisht nga Karaibet. Sfida më e madhe e të gjithë punëtorëve ishte Culebra Cut, një luginë artificiale e gërmuar në rreth 13 kilometra terren malor. Për ta, Culebra Cut ishte “Gryka e Ferrit”.

Punëtorët jetonin si qytetarë të “dorës së dytë dhe punonin me orare të gjata, me ushqim të keq dhe paga të ulëta. Ata punonin në temperatura shpesh më të larta se 30 gradë celcius, ndonjëherë edhe në shira të rrëmbyeshëm. E rreziku iu kanosej çdo ditë.

Në vitin 1980, regjisori Roman Foster shkoi për të kërkuar këta punëtorë; shumica e të cilëve në kohën kur Foster dëshironte t’i intervistonte  ishin rreth moshës 90 vjeçare.

Vetëm disa kopje të filmit Diggers Fosters (1984) mund të gjenden në bibliotekat e sotme, në mbarë botën. Projekti përmban dëshmitë e vetme të dorës së parë, të punëtorëve që po e ndërtonin kanalin e Panamasë.

Constantine Parkinson ishte një nga punëtorët që tregoi historinë e tij për Foster, gjatë bisedës me regjisorin zëri i tij ishte i fortë, por fytyra e tij mezi ishte në gjendje ta shikonte kamerën.

Ai kishte filluar punën në kanalin e Panamasë, në moshën 15 vjeçare. Parkinson rrëfen ditën më të dhimbshme që e mbanë mend. Kishte qenë 16 korriku dita kur ai humbi këmbën e tij të djathë gjatë punimeve, teksa këmba e majtë i kishte mbetur e shtypur.

Parkinsoni shpjegon se gjyshja e tij shkoi tek inxhinieri përgjegjës George Goethals, për të kërkuar ndihmë.

Siç tregon Parkinson, përgjigja e Goethals ishte e thjeshtë: “Zonja ime e dashur, Kongresi nuk ka miratuar ndonjë ligj … për të marrë kompensim kur punëtorët humbasin gjymtyrët.  Megjithatë, mos u shqetësoni. Nipi juaj do të marrë kujdesin adekuat deri sa ai të mund të punojë sërish, qoftë nevoja edhe në karrocë” ishte shprehur inxhinieri.

 Goethals ishte pjesërisht i drejtë

Në fillim, qeveria e SHBA-së në thelb nuk kishte legjislacion për të mbrojtur dhjetëra mijëra punëtorë të huaj nga Barbados, Xhamajka, Spanja dhe vende të tjera që kishin shkuar si punëtorë.

Administratorët si Goethals ishin të bindur se dëshpërimi ekonomik i punëtorëve do të parandalonte agjitacionin e tepruar dhe nuk do të kishte ndonjë kundervënie nga ana e ndërtuesve. Tema e punëtorëve që mbetën të vdekur gjatë ndërtimit të kanalit akoma diskutohet dhe konsiderohet edhe sot çështje shqetësuese.

Ideja për ndërtimin e kanalit të Panamas daton nga shekulli i XVI-të dhe fillimisht ishte planifikuar të ndërtohej në Nikaragua.

E në ditët e sotme rreth 13 mijë anije në vit e përdorin këtë kanal./Ndërtimi.info/

Related image

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending