Connect with us

Aktuale

Investimet pa plan të Qeverisë në ndërmarrjet publike

Published

on

Qeveria e Kosovës ka investuar 26 milionë euro në ndërmarrjet publike gjatë viteve 2012-2016. Këto investime, Qeveria e Kosovës i ka bërë pa u mbështetur një strategji, por vetëm në bazë të kërkesave që kanë ardhur nga ndërmarrjet publike.

“Financimi i projekteve kapitale nga ministria është bërë kryesisht bazuar në kërkesat e ndërmarrjeve publike. Mungesa e dokumentit strategjik si element kyç i një sistemi efektiv të kontrollit të brendshëm, zbeh llogaridhënien dhe transparencën ndaj taksapaguesve dhe palëve të interesit lidhur me prioritetet qeveritare”, thuhet në raportin e auditorit për investimet kapitale që janë bërë në ndërmarrjet publike nga qeveria e Kosovës.

Auditori ka gjetur mangësi edhe sa i përket mbikëqyrjen e ndërmarrjeve publike dhe sidomos projekteve të financuara nga buxheti i shtetit.

“Ministria ka përgatitur politikën për subvencionimin e NP-ve, mirëpo nuk ka hartuar udhëzues apo procedura standarde të mbikëqyrjes dhe monitorimit të ndërmarrjeve publike. Për pasojë, është pamundësuar përcjellja e projekteve në vazhdimësi në aspektin e shpenzimeve, të përdorimit të burimeve, të implementimit të aktiviteteve, arritjes së rezultateve dhe menaxhimit të rreziqeve”, tregon më tej raporti.

Ministria interpreton rezultate të pabazuara në analiza dhe nuk ka një sistem unik të raportimit nga ndërmarrjet publike te ky institucion.

“Ministria nuk ka vendosur një sistem të unifikuar të raportimit të ndërmarrjeve publike. Ky sistem do t’i mundësonte ministrisë të ketë një pasqyrë të përgjithshme dhe të standardizuar për projektet kapitale. Po ashtu, nuk ka bërë ndonjë vlerësim të projekteve të financuara te ndërmarrjet publike në mënyrë që interpretimi i rezultateve të jetë i bazuar në analiza”, sqaron më tej auditori.

Vërejtje janë dhënë edhe sa u përket shkrimeve arbitrate të buxhetit për disa ndërmarrje publike.

“Me rastin e rishikimeve buxhetore, Qeveria e Kosovës nuk ka analizuar dhe vlerësuar pasojat e mundshme mbi shkurtimet buxhetore për disa nga ndërmarrjet publike. Buxheti për disa projekte kapitale ishte zvogëluar pavarësisht që ndërmarrjet publike paraprakisht kishin nënshkruar kontratat me operatorët ekonomikë. Për pasojë, ndërmarrja publike kishte obligime të papaguara për punët të cilat ishin të realizuara”, tregon raporti.

Njëra prej ndërmarrjeve që ka përfituar subvencione nga qeveria e Kosovës është “InfraKos”, që sipas auditorit nuk ka mundësi financiare për t’i mbuluar as shpenzimet operative. Auditori në mënyrë kronologjike ka shpjeguar se si ka rënë shuma e mjeteve të investuara nga qeveria në këtë ndërmarrje. Auditori thotë se qeveria ia shkurtoi buxhetin e paraparë kësaj ndërmarrjeje duke e lënë në borxhe.

“Qeveria e Kosovës, si dhe MZHE nuk kanë analizuar dhe vlerësuar pasojat e mundshme mbi shkurtimet buxhetore për ‘NP InfraKos’ apo të paktën të njoftojnë me kohë NP-në për këto shkurtime buxhetore në mënyrë që të mos hyjë në obligime kontraktuese me operatorët ekonomikë. Pas nënshkrimit të MMK-së NP Infra Kos ka kontraktuar operator ekonomik me qëllim të përfundimit të projekteve bazuar mbi buxhetin e ndarë. Si pasojë e shkurtimeve buxhetore NP në përfundim të vitit ka rezultuar me obligimet e papaguara në vlerë prej 37,542 eurove”, thuhet në raportin e auditorit.

Ndërmarrjet publike

Raporti i auditorit thotë se ndërmarrjet publike si përfituese të fondeve nga Qeveria e Kosovës kanë arritur të menaxhojnë investimet kapitale në nivel të kënaqshëm drejt realizimit të qëllimit për çka janë dhënë mjetet.

Katër (4) nga gjashtë (6) projektet e financuara janë realizuar 100 për qind, ndërsa dy projekte të tjera janë realizuar nga 40 deri në 70 për qind.
Raporti thotë se realizimi i projekteve në tërësi ka ndikuar në rritjen e infrastrukturës publike dhe kjo ka ndikuar edhe në përmirësimin e shërbimeve ndaj qytetarëve.

Auditori ka gjetur se si kanë mbetur disa projekte pa u finalizuar për shkak se disa komuna nuk e kanë bërë punën e tyre.

“Mbetet shqetësues fakti që dy objekte administrative të financuara nga Buxheti i Kosovës ishin finalizuar në fillim të vitit 2015 nga Kompania Regjionale e Mbeturinave ‘Eko-Regjioni Sh.a. Prizren’, mirëpo ende nuk janë vënë në funksion. Mosvënia në funksion është pasojë e mossigurimit të infrastrukturës së ujit dhe rrymës dhe kanalizimit, obligim i Komunës së Rahovecit dhe Suharekës. Kjo ka pamundësuar vendosjen e stafit punues në këto objekte gjë që do të ndikonte në përmirësimin e shërbimeve për qytetarët në këto komuna”, thuhet në konkludimin e raportit të ZKA-së.
Përkundër respektimit të procedurave të prokurimit dhe raportimit të realizimit të projekteve, KRM “Eko Regjioni” dhe KRM “Pastërtia” nuk kishin llogari të veçanta të financuara nga ministria.

“Menaxhimi i buxhetit dhe shpenzimeve për projektet kapitale të financuara nga Ministria në KRM ‘Eko Regjioni’ dhe KRM ‘Pastërtia’ nuk ishin bërë në një llogari të veçantë e cila ishte një nga 17 kriteret në kuadër të marrëveshjes”, bën të ditur auditori.
Ndërmarrja Publike “Drini i Bardhë” nuk kishte mirëmbajtur si duhet dhe kompletuar dosjet për investimet kapitale. Për pasojë, kishte paqartësi në identifikimin e dy projekteve dhe vlerësimin e tyre.

Ministria e Zhvillimit Ekonomik dhe ndërmarrjet publike janë pajtuar me të gjeturat dhe konkludimet e raportit të auditorit dhe janë zotuar se do t’i zbatojnë rekomandimet.
Zyra Kombëtare e Auditimit ka audituar perfomancën, menaxhimin dhe monitorimin e investimeve kapitale te ndërmarrjeve publike./Kallxo.com/

 

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending