Connect with us

Aktuale

Hidrocentrale në Kosovë, në mes nevojave energjetike e mbrojtjes së mjedisit

Published

on

Rrjedha e lumit Lumbardh në grykën e Deçanit në Kosovën perëndimore, është shndërruar në çështje përplasjesh në mes të atyre që synojnë ndërtimin e hidrocentraleve dhe mbrojtësve të mjedisit.

Përgjatë rrjedhës së tij kanë mbirë katër projekte hidrocentralesh, duke nxitur reagimin dhe protestat e banorëve të drejtuara nga organizata mjedisore ERA.

Fatos Lajçi nga kjo organizatë, thotë se këto ndërtime po e mbysin lumin.

​“Për neve brengosëse është vdekja e një lumi. Pas meje ne shohim një digë të betonuar ku lumi vdes te kjo digë, pra nga këtu e lart nuk ka më jetë ujore. Sipas ligjeve të shtetit tonë, kompania është e obliguar ta respektojë 30 për qindëshin që njihet si minimumi biologjik, pra 30 për qind e lumit duhet të jetë duke rrjedhur nga kjo digë që në këtë moment ne e shohim që nuk është duke rrjedhur aspak”, tha ai.

Çështja e ndërtimit të një hidrocentrali vazhdimisht ka ngritur shqetësime dhe akuza edhe ndërmjet institucioneve rreth përgjegjësisë për dhënien e licencave.

Afrim Ajvazi, udhëheqës i Departamentit Ligjor dhe Licencimit në Zyrën e Rregullatorit të Energjisë thotë se dy nga tri hidrocentralet që janë ndërtuar në lumin Lumbardh të Deçanit kanë pëlqimin e autoriteteve lokale dhe qendrore.

“Ato hidrocentrale dy janë në operim edhe pse të gjitha lejet e mundshme që lëshohen prej institucioneve lokale dhe qendrore i kanë të siguruara, e kanë edhe pëlqimin mjedisor që është dokumenti i parë para lëshimit të lejes mjedisore edhe ne si zyre kemi lejuar të hyjnë në funksion sepse nuk kemi pasur asnjë sinjal prej ministrisë së mjedisit e cila është përgjegjëse për mjedisin se ky hidrocentral është në kundërshtim me mjedisin”, tha ai.

Kryetari i Komunës së Deçanit, Bashkim Ramosaj, thotë se komuna ka lëshuar pëlqim mjedisor për ndërtimin e këtyre hidrocentraleve por kompania nuk e ka respektuar marrëveshjen.

“Ne kemi bërë një marrëveshje me kompaninë që kompania para së të fillojë me punime është dashur t’i prezantojë të gjitha lejet nga të gjitha institucionet relevante në Republikën e Kosovës, gjë të cilën nuk e ka bërë. Ne e kemi një dokument të shkruar me kompaninë që të respektohen diku tetë kritere që sipas neve është e saktë dhe e drejtë kjo që kemi kërkuar nga ata, në anën e kundërt nuk janë respektuar këto kritere”, tha Ramosaj.

Ramosaj, thotë se autoritetet lokale nuk janë kundër investimeve të huaja, por kërkojnë zbatimin e kushteve siç është rivitalizimi i zonës ku janë zhvilluar punimet dhe respektimi i minimumit biologjik.

Leotrim Sahiti nga ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor thotë se pëlqimet mjedisore për këto hidrocentrale janë dhënë para vitit 2016, ndërsa që atëherë ministria ka pezulluar shqyrtimin e lejeve të reja, derisa të kryhet një studim i ri mbi mundësitë reale për hidro energji në Kosovë.

“Në Kosovë të gjithë operatorët të cilët janë duke vazhduar procedurat për ndërtimin e hidrocentraleve asnjë prej tyre nuk posedon leje mjedisore, që nënkupton se asnjë operator nuk do të lejohet që të ketë operim. Ne kemi pasur një operim ilegal në komunën e Deçanit për çka e kemi njoftuar edhe Zyrën e Rregullatorit të Energjisë duke kërkuar nga ata që derisa të mos plotësohen të gjitha kushtet për pajisje me leje mjedisore nga operatori ekonomik, nuk do të lejohet që ai operator të operojë dhe të shesë energji”, tha Sahiti.

Ajvazi thotë se përgjegjësi e Zyrës së Rregullatorit të Energjisë është vetëm bashkërendimi i procesit të ndërtimit të një hidrocentrali.

“Kjo zyre nuk përgjigjet për shfrytëzimin e ujit, kjo zyre nuk përgjigjet për ndikimin në mjedis, as për tokë, as për leje ndërtimit, janë komunat dhe posaçërisht ministria e Mjedisit dhe shpesh dëgjojmë debate që ky hidrocentral po e keqpërdor ujin, ky hidrocentral po e ndot mjedisin, po janë institucionet sikurse ministria e Mjedisit dhe atyre duhet t’u drejtohet. Ne vetëm i bashkërednojmë veprimet, udhëzojmë aplikuesin cilat leje duhet të sigurohen dhe të cilat institucione duhet të drejtohen”, tha Ajvazi.

Leotrim Sahiti nga ministria e Mjedisit thotë se në rast që kompanitë nuk i përmbushin kushtet e kërkuara, ministria do të ndërmarrë masa.

“Për të gjithë operatorët që nuk përfundojnë me kohë projektin dhe nuk kthejnë gjendjen e mjedisit në gjendjen e mëparshme ne nuk përjashtojmë mundësinë e tërheqjes së dokumenteve të cilat vet i kemi lëshuar si pëlqimin ujor, lejen ujore e pëlqimin mjedisor me të cilat operatori ka të drejtë të operojë në emër të testimit mirëpo jo të shesë energji”, tha ai.

Sahiti thotë se ndërtimi i hidrocentraleve apo prodhimi i energjisë së ripërtëritshme është pjesë e direktivave të Bashkimit Evropian për Kosovën, por garanton qytetarët se ato do të përmbushen pa i dëmtuar interesat e tyre.

Por, Fatos Lajçi nga organizata ERA thotë se pasojat e pariparueshme të ndërhyrjeve të tilla në lumenjtë e Kosovës, do të shfaqen pas shumë vitesh.

“Kemi të bëjmë me një kërcënim nga thatësira, Ballkani do të jetë pika e kuqe që do të sulmohet nga thatësira në vitet në vijim. Prandaj mendojeni kur lumi nuk rrjedh në shtratin e tij të egër natyral por futet në tuba, atëherë të gjitha degëzimet e tij që krijojnë burime tjera nëntokësore do të thahen me kalimin e viteve dhe nuk do të ketë ujë, ky është një fakt shkencor”, tha Lajçi.

Në Kosovë aktualisht janë duke operuar nëntë hidrocentrale nga 16 sa janë ndërtuar dhe sipas ekspertëve, ky është një kapacitet i mjaftueshëm pasi që Kosova nuk është vend me mundësi të mëdha hidro energjetike.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending