Connect with us

Aktuale

Guroret e mermerit shkatërrojnë Malin e Tomorit

Published

on

Fiks Fare denoncoi shkatërrimin e Malit të Tomorit nga guroret e mermerit, në afërsi të fshatit Mëlovë, në Skrapar.

Banorët e pakët të këtij fshati ankohen për kushtet e vështira të jetesës si pasojë guroreve të mermerit, të cilat xhirojnë miliona euro. Ata pretendojnë se guroret u kanë prishur shtëpitë, të mbjellat dhe gjithçka përreth.

Lejet e para për shfrytëzimin e mermerit në këtë zonë janë dhënë në vitin 2005, ndërsa deri më sot janë dhënë 12 leje.

Mali i Tomorit është shpallur park kombëtar me një vendim të Këshillit të Ministrave më datë 18 korrik 2012.

Ndërkohë, në vitin 2015, sërish me VKM, u krijua Agjencia Kombëtare e Zonave të Mbrojtura, e cila bëri edhe kufizimet.

Guroret e fshatit Mëlovë dhe në Grykën e Dëvrisë u lanë jashtë parkut, megjithëse janë pjesë e Malit. Rruga që të çon në këtë fshat kalon pranë një Monumenti të Natyrës, që është Karsti në Qafën e Dëvrisë.

Zona është e mbrojtur me ligj, ndërkohë që janë dhënë leje për shfrytëzimin e mermerit para dhe pas këtij monumenti.

Fshati i braktisur

Banorët thonë se guroret i kanë disa firma shqiptare, greke, indiane etj. Sipas tyre, Mali i Tomorit është shkatërrua.

“Dëvria është vend i bukur, por po shkatërrohet. Në këtë fshat kanë qenë mbi 80 familje, tani kanë mbetur vetëm 4” thonë ata.

Sipas tyre, gurorja e Dëvrisë është hapur në vitin 2007, ndërsa tregojnë se në këto vende kanë ardhur edhe politikanë të rëndësishëm, të cilët kanë lidhje me administratorët e guroreve.

Ata thonë se guroret u kanë bërë dëm të madh. Fillimisht janë ankuar.

“U tërhoqëm, s’e kapim ne dot ‘peshkun e madh’” thonë ata, ndërsa njëri shton se djemtë i ka në Greqi, ndërsa indiani merr paratë në malin e tyre.

Në lidhje me politikanët, ata pohojnë se ata kanë shkuar, por vetëm te guroret.

“Këtu te ne s’i plas njeriu. Po të presë njëri lëndë ndërtimi, këtu dënohet, ndërsa për ata nuk u marrka masa fare”, thotë një tjetër.

Kryeplaku Jonus Jaupllari pohon se në këtë fshat mund të mbetet vetëm ai, pasi i ka rënë një hall. Për pronarët e guroreve shton se “zëra mund të ketë firma e këtij e atij. Jo deputetë, jo të larguarit që këtej, që janë bërë deputetë. Këta nga zona e Skraparit”.

Guroret e mermerit

Pas ankesave, gazetarët e Fiks Fare shkuan pikërisht në guroret e mermerit. Mali ishte gërryer, ndërsa zona është bërë shkallë-shkallë nga nxjerrja e Mermerit.

Një punonjës thotë se mermeri pritet me fill diamanti, ndërsa thotë se do vazhdojnë deri sa të ketë mermer. Sipas tij, një pjesë e mallit shkon në Greqi.

Ndërkohë, në një gurore tjetër, punëtorët thonë se janë me origjinë nga Kukësi dhe marrin 700 mijë lekë pagë.

“Mermeri i Skraparit, flori”

Nënkryetari i Bashkisë Skrapar, Shkëlqim Çuku, thotë se me një vendim të VKM të qeverisë, fondi pyjor kullosor iu transferua Bashkisë Skrapar.

“Këto subjekte kanë marrë leje dhe aktualisht ky fond pyjor nuk është hequr. Deri në një 1 ha, e heq ministri, nga 1 ha – 100 ha e heq Qeveria. Mbi 100 ha me ligj nga Parlamenti. Ata s’duhet të kishin filluar punë pa u hequr nga fondi” thotë Çuku.

Ai thotë se bashkia merr vetëm një përqindje të vogël nga renta minerare nga ky mermer. Më tej Çuku flet edhe për shkatërirmin e zonës, pikërisht në Qafën e Dëvrisë. Ai thotë se në atë zonë ka shkuar dikush dhe e ka studiuar.

“S’po pyet më njeri o burrë i dheut. E di si thonë?-Skrapari ka flori. Ne kujtonim si ai floriri se ku e çuan. Jo more jo. Floriri është mermeri. Ka një hartë që atje kishte mermer, tani floririn po na i merr greku dhe indiani”, vijon nënkryetari.

Leje në monumentin e natyrës

Gazetarët e Fiks Fare shkuan në Agjencinë Kombëtare të Zonave të Mbrojtura në Berat. Drejtori Fatos Nako thotë se Parku i Tomorit është shpallur me VKM 2012 dhe gjatë shpalljes është studiuar në lidhje me komplet sipërfaqen.

Këto pjesët ishte dhënë licenca nga AKBN-ja janë hequr nga territori i parkut.

Fiks Fare i dërgoi një kërkesë zyrtare Ministrisë së Infrastrukturës dhe Energjisë, për guroret në Malin e Tomorit. Ministria na ktheu përgjigje se leja e fundit është dhënë në datën 13 qershor 2017, disa ditë para zgjedhjeve parlamentare.

Leja ishte në zonën që njihet si “Qafa e Dëvrisë”, e cila është monument natyre. Firma që do shfrytëzojë këtë vend është “Gulf Miningmaterials Al”, me përfaqësues z.Elidon Kasaj.

Sipas Nakos, në qafën e Dëvrisë ndodhet edhe një monument natyre, që është Karsti i Palogjenit në Grykën e Dëvrisë, i cili është shpallur me VKM-në përkatëse.

“Aty një subjekt që ka marrë licencën ka bërë një rrugë kalimi, e cila afrohet këtij monumenti, më afër se 50 metra, gjë e cila ndalohet me ligj. Kam bërë dokumentacionin përkatës dhe ia kam çuar në Inspektoriatin e Mjedisit dhe Pyjeve. Çështja është në prokurori”, thotë ai.

Fiksi pyeti edhe në këtë inspektoriat, ku specialisti Ergert Laçka thotë se këtë rast e kanë referuar në prokurori, pasi kishte punime në afërsi të këtij monumenti.

Fiksi kontaktoi edhe me administratorin e firmës “Gulf Miningmaterials Al”, z.Elidon Kasaj. Ai thotë se “kam raport që nuk është prekur, asnjë milimetër. U ngrit grup pune, dyshohej se ishin prekur 2 metra, po fare. Erdhi grupi, dyshohej për dy metra. Unë kam dhe vendimin”, thotë ai.

Gazetarët i kërkuan këtë vendim, ndërsa z.Kasaj tha se do të flasë me pronarin. Më tej shton se ka vendime nga AKZM Berat që duhet të vazhdojnë punimet.

Fiksi pyeti sërish drejtorin e AKZM Berat, Fatos Nako, i cili tha se kjo leje është shumë afër monumentit natyror.

“Ne nuk jemi pyetur. Atij monumenti i humbasin shumë vlerat. Ai që do shkojë ta shikojë, do të kalojë në një sipërfaqe të dëmtuar pastaj do të shikojë një bukuri”, vijon ai.

Më tej tregon hartën ku janë gurore, ku ajo zonë ka qenë me pyje, shkurre me lajthi.

“Subjekti do të punojë në të dyja krahët. Ka bërë edhe rrugën. Rruga i afrohet më pak se 50 metër. Nëse s’do ishin guroret, parku do ishte edhe pjesa e gurores. Pjesët e gurores janë si gadishuj. Të dyja futen në pjesë të parkut” thotë ai.

I pyetur nëse duhet të ishin dhënë lejet, ai tha se “zona është një vend me resurse për turizmin, mendimi im jo si natyralist jo”.

Në fund, i pyetur si mund të koordinohen institucionet për të ndaluar këtë shkatërrim, tha se “është vullneti politik”.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending