Connect with us

Aktuale

Familja Sina – Miliarderët shqiptarë në Vjenën e shekullit XIX

Published

on

Kryeqyteti aristokrati i Austrisë ka mbajtur në gjirin e vet shumë shqiptarë. Disa prej tyre edhe në shekujt e kaluar kanë arritur të jenë më me emër aty. Dallohet ndër të tjera, familja Sina nga Voskopoja.

Ata kanë qenë një dinasti biznesore dhe thuhet të kenë qenë miliarderë në atë kohë.

Pas shkatërrimit të Voskopojës, Simon Sina do të emigronte në Vjenë. Aty do të merrrej me importin e pambukut me shumicë nga Maqedonia, të pëlhurave dhe punimeve prej metali dhe qelqi. Ai ishte tregtari i parë që futi në kufijtë e perandorisë osmane si mjet këmbimi monedhën Taler me figurën e Maria Therezës, që ishte mjeti kryesor i shkëmbimit tregtar në perandorinë austro-hungareze. Kishte një pasuri të jashtëzakonshme dhe prona në të gjithë skajet e Ballkanit.

Gjergj Simon Sina, i biri,  lindi në Nicë më 1783 në familjen e dëgjuar voskopojare të Sinave, me prejardhje të hershme vithkuqare. (Në disa burime të tjera thuhet se ato ishin arumunë). Po kjo nuk është dhe aq e rëndësishme. Ata quheshin voskopojarë gjatë gjithë jetës së tyre dhe këtë e kishin krenari.

Në moshën 8 vjeçare i ati e futi në shkollë në Vjenë për të mësuar aq sa e lejonin kushtet  për të marrë mësimet e para ekonomike në mënyrë që ta ndihmonte për fushën e tregtisë që ai zhvillonte. Duke ndjekur rrugët e të atit, Gjergji u mor me profesionin e tij në mënyrë të tillë sa habiti gjithë botën tregtare me gjallërinë dhe inteligjencën që e karakterizonte me anën e të cilave ndikoi shumë në zhvillimin e tregtisë midis Austrisë dhe Perandorisë Otomane. Nuk kishte asnjë instucion tregtar në Vjenë që të mos kishte për themelues Sinën. Dhe nuk shkëlqeu vetëm në fushën e tregtisë por dhe të investimeve madhore që u bënë në atdheun ku ai jetoi dhe më gjerë.  Ndërtimi i urës së varur në Budapest, për të cilën u investuan 500 mijë stërlina angleze, me iniciativën e tij u bë. Por dhe shumë investime të tjera madhore duke hyrë në histori përgjithmonë, shkruan Konica.al.

Nga shërbimet e shumta që i bëri shtetit austriak u ngrit më shpejt se i ati dhe mori titullin fisnik baron. Duke zbatuar programin tregtar të të atit, e zgjeroi kaq shumë rrethin e marrëdhënieve tregtare dhe bankare sa çdo vit paguante 1.000.000 fiorinta si taksë për importin dhe eksportin. Themelues i fabrikës së penjve dhe stofrave të pambukta, Sinat kontribuan për zhvillimin ekonomik të shtetit, në themelimin e Bankës Kombëtare, drejtor i së cilës u bë Gjergj Sina, në themelin e shumë arkave të kursimit, shumë shoqërive të sigurimit nga zjarri dhe së fundi të Politeknikumit të Vjenës, për funksionimin e të cilës ndihmonin me dhurata të majme. Më 1834 Gjergji emërohet konsull i përgjithshëm i qeverisë greke për gjithë Austrinë. Më 1872 i bëri dhurata të shumta Stacionit për Studime Astronautike të Athinës.

Tituj dhe dekorata iu dhanë Gjergjit edhe nga qeveria ruse, turke, greke dhe nga disa qytete hungareze ku u shpall qytetar nderi. Ishte nënpresident i Bankës Austriake, president i shoqërisë së privilegjuar të hekurudhave austriake dhe urës së varur të Budapestit, pronar tokash në Austri, Bohemi, Moravi, Serbi, Rumani, etj. Vdiq në kulmin e aktivitetit të tij më 18 maj 1856.

Simon (i biri)i i ndriçoi më shumë gjurmët e paraardhësve të shquar. Duke trashëguar pasuri të mëdha  ai u shtoi dhe të tjera, ku mund të përmendim dhe vepra të mëdha bamirësie. Ai akordoi shumë bursa universitare për bij shqiptarësh dhe veçanërisht ndihmoi familjet e voskopojarëve. Hodhi themelet e Akademisë së Athinës më 2 gusht 1852 dhe prej kësaj familjeje mori emrin Sinaia.

Më 15 prill 1876 vdiq dhe trashëgimtari i fundit djalë i familjes Sina, që çuditi botën me zgjuarsinë dhe veprimtarinë e saj dhe asnjëherë nuk i ndërpreu lidhjet më vendlindjen, nga e cila ata u detyruan të shpërngulen për t’i shpëtuar regjimit prapanik Osman, i cili pengonte zhvillimin e lirë të jetës ekonomike dhe prodhuese të vendit. Ky la vetëm dy vajza.

Click to comment

You must be logged in to post a comment Login

Leave a Reply

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending