Connect with us

Aktuale

Eliza Hoxha shpërthen në lot: Jam e lumtur që prezantova Shtëpitë-Shkolla në Bienalen e Arkitekturës në Venedik

Published

on

78 emra dhe mbiemra të pronarëve të shtëpive shkolla janë vendosur në satelitët e kuratores Eliza Hoxha, e cila, në mesditën e së enjtes, punën e saj artistike që ka nisë qysh nga muaji janar e shpalosi në Pavijonin e Kosovës në Bienalen e Venedikut, të titulluar “The City is everywhere”, shkruan KultPlus.

Vizitorë të shumtë ndalonin te Pavijoni i Kosovës, i cili nga jashtë ishte me tulla të kuqe, që kosovarët dinë më së miri për shtëpitë me tulla të kuqe, për të vazhduar më pas me hyrjen brenda shtëpisë, që dallonte prej asaj nga jashtë.
78 satelitë të vendosur lartë, sikur i bënin rojë tepihut të shtruar poshtë, të cilat kishin një ndërlidhje brilante.

Satelitët në këtë Pavijon kishin emër e mbiemër, kishin emrat e pronarëve të cilët kishin rrezikuar edhe familjet e tyre për ti shndërruar shtëpitë e tyre në shkolla, vetëm që mos të linin gjenerata të pa arsimuara.

Kurse tepihu poshtë, ishte një tepih që barte hartën e Prishtinës, e cila me vijzimet e zeza tregonte rrugët, kurse pikat e kuqe tregonin shtëpitë shkolla, krejt këto përjetime të viteve të 90-ta, ku gjenerata të tëra kanë përfunduar arsimimin e tyre në këtë sistem paralel të arsimit.

Dhe pos tullave të kuqe, satelitëve dhe tepihut, ky pavijon reflektonte, reflektonte nëpërmjet pasqyrave të shumta, të cilat padyshim bënin vizitorët të mendonin më shumë për këtë ndërlidhje artistike të kuratores Eliza Hoxha, e cila për herë të parë ka zënë hapësirën si përfaqësuese e Kosovës, në edicionin e 16-të të Bienales së Venedikut.

E emocionuar deri në palcë, për këtë rrumbullakim të punës, artistja, arkitektja Eliza Hoxha, përderisa fliste për KultPlus, shpërtheu në lot.

“Ka pas momente shumë të rënda, kur e kam takuar drejtorin e shkollës së Gjimnazit të atëhershëm, ai në fillim nisi të qajë, ‘më fal tha se sa herë flas për këto vite, më vjen të qajë’. Krejt çka kanë bërë njerëzit atëherë ka qenë që ne me qenë të shkolluar, sepse ka qenë e pamundur”, ka treguar në lot Eliza Hoxha, e cila megjithatë është shprehur të jetë e lumtur që këtë rrëfim të popullit të saj po e prezanton në një hapësirë kaq të rëndësishme, sikurse është Bienalja e Venedikut.

“Pavijon i jonë nuk është dokumentues, nuk është përshkrues, është konceptual, sjellë një hapësirë të jashtme, brenda një hapësire të brendshme. Ideja jonë ka qenë me e prezantu shtëpinë, sepse shtëpia për ne ka qenë hapësirë e lirë, po flas për vitet e 90-ta, sepse nuk kemi pasë mundësi me e gëzu të drejtën e institucioneve zyrtare. Shtëpia ka qenë sinonim i qytetit, sepse në secilën shtëpi është bërë jeta brenda, kurse hapësira e jashtme është frekuentuar në të shumtën e rasteve për me protesu, demostru”, ka thënë Hoxha për KultPlus.

Ajo më pas ka shpjeguar se Pavijoni vjen si shtëpi, si shtëpi e pa kryer, me blloka, sepse, sipas saj, sinonimin e shtëpive të kuqe e dinë gjithë kosovarët.

“Ka ardhë koha me e pa historinë tonë në sy, dhe krejt akterët që kanë kontribuar në këtë periudhë, ka ardhë koha që të vlerësojmë kontributin e tyre”, ka thënë Hoxha, e cila më pas ka shpjeguar edhe punën e satelitëve. “Satelitët vijnë si strehë e jona, sepse jemi ushqyer nëpërmjet satelitit, prej tyre kemi kuptuar për botën. Jemi formësuar intelktualisht, gjuhësisht, kemi mësuar shumë gjuhë, pa dashje ndoshta. Sateliti ka pasë shumë rëndësi në jetën tonë”, ka thënë Hoxha.

Ajo me plot emocione tregon edhe për tepihun brenda shtëpisë, tepih që poashtu ndërlidhet me vitet e 90-ta, ku nxënësit kanë mësuar në shtëpitë shkolla dhe janë ulur edhe nëpër tepih.

“Tepihu është vet Prishtina, sepse secila shtëpi është përfshirë në këtë tepih. Janë tri gra në Gjonaj, ato e kanë punuar këtë tepih në vek, gëzohemi shumë që e kemi sjellë, sepse edhe ky pavijon kur të përfundojë, do të na mbetet ky tepih”, ka thënë për fund ajo.

Kurse arkitekti Përparim Rama, përfaqësuesi i parë në Bienalen e Venedikut ka treguar për KultPlus për ekspereincën e vitit 2012, dhe ka potencuar se krejt ky prezantim nuk është fare i lehtë.

“Vitet e 90-ta janë një periudhë shumë e rëndësishme, por edhe e rëndë për popullin shqiptar, por është shumë me rëndësi që po prezantohet në Bienale, sepse është shumë me rëndësi për popullin tonë. Unë vet e kam përjetuar periudhën e viteve të 90-ta dhe e mbaj në mend, që lirinë e kemi pas brenda, në hapësira publike kemi qenë të robëruar, ose nuk kemi qenë të lirë, sepse tërë kohën ka pasë mundësi me na ndodhë me keqja. Dhe mu për këto ngjarje nuk kemi kuptuar prej medieve tona, mirëpo nëpërmjet satelitëve, prej jashtë e kemi parë se çfarë po ndodhë brenda. Historia e viteve të 90-ta është shumë me rëndësi dhe po prezantohet në mënyrë të denjë në Bienalen e Venedikut”, ka thënë ai.

Në anën tjetër, Përparim Rama ka thënë se kjo periudhë ka potencial të mjaftueshëm edhe për artistët e tjerë, në mënyrë që të nxirren rrëfime, prezantime sa më të mira, duke përfshirë edhe tullat e kuqe, sepse njerëzit në vitet e 90-ta, sipas tij janë frikësuar të mbajnë paratë në banka dhe kanë investuar në tullat e kuqe.

Pavijonin e Kosovës në Bienalen e Venedikut e ka mbështetë Qeveria e Kosovës, ku të pranishëm në hapjen zyrtare ishin edhe kryetari i Kuvendit të Kosovës, Kadri Veseli, zëvendëskryeministri i Kosovës Behxhet Pacolli, ministri kulturor Kujtim Gashi, ministrja e Ministrisë së Ambientit, Albena Reshitaj, Ambasadorja e Kosovës në Itali, Alma Lama, dhe shumë artistë dhe bashkëpunëtorë të Eliza Hoxhës, e cila këtë vit është prezantuar me komisioneren Jehona Shyti.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending