Connect with us

Aktuale

“Duhet të prezentohemi me identitet origjinal arkitektonik, e jo me kopjime si Katedralja dhe Xhamia”

Published

on

Shpeshherë identifikues të një vendi janë ndërtimet dhe arkitektura e veçantë e atyre objekteve, qoftë individuale apo publike e të cilat të bëjnë të mburresh me to.

Vëmendjen edhe më të madhe e marrin nga turistët e në të shumtën e rasteve zënë vend në përshkrimet e gazetarëve që nisin shkrimet e tyre detaj të një arkitekture.

Por Kosova në aspektin e ndërtimeve me arkitekturë të mirë sipas arkitektit të Prishtinës, Arianit Bytyçi po prezantohet vetëm me Pallatin e Rinisë, Biblotekën Kombëtare, ndërtesën e Minstrisë së Arsimit dhe Akademisë së Shkencave, e së fundmi edhe me obeliskun e New Born-it.

Kurse arkitektura e Katedrales “Nënë Tereza” në Prishtinë nuk paraqet risi për praktikën ndërkombëtare, meqë siç tha Bytyçi, arkitektura e saj është e kopjuar.

“Kur sheh mediet ndërkomëbtare që prezantojnë përveç Pallatit të Rinisë, përveç Biblotekës Kombëtare, New Born-in, eventualisht mund ta prezantojnë edhe ndërtesat e Ministrisë së Arsimit dhe Akademisë së Shkencave, nuk prezantojnë ndonjë objekt tjetër. Mund ta prezantojnë edhe Katedralen, por ajo nuk është një risi për praktikën ndërkombëtare, sepse është një kopje”, tha Bytyçi.

Me këtë koncept të ndërtimit të katedrales në Kosovë që është kopje e një katedrale në Itali, nuk po pajtohet arkitekti Bytyçi. Ai në një intervistë për Ndërtimi.info tha se katedralja në Prishtinë nuk po paraqet identitet origjinal arkitektonik.

Ai ka shtuar se mënyra se si ndërtohet, është edhe një tregues se sa është zhvilluar apo stagnuar një vend.

“Mënyra e ndërtimit që është bërë, e paraqet se në Kosova a është duke u zhvilluar apo duke stagnuar. Dhe, kur ta paraqesin katedralen që ende nuk është ende e përfunduar si projekt dhe po ashtu është një improvizim i projektit. Ashtu siç është bërë ndërtuar, unë nuk pajtohem me atë koncept, sepse është kopjuar dhe nuk paraqet identitet origjinal arkitektonik. Se është një kopje e një katedraleje në Itali dhe nuk është shfrytëzuar në atë rast mundësia që të krijohet një objekt me vlera të mirëfillta origjinale bashëkohore të shekullit 21” është shprehur Bytyçi.

I gjithë ky stagnim në aspektin e arkitekturës, sipas Bytyçit po vie meqë shteti nuk i ka paraprirë zhvillimit, qoftë me licensim, rregullore të tarifave dhe të standardeve të projektimit të çfarëdo lloj objekti, qoftë me rregullimin ligjor të hartimit të detyrave projektuese për shpalljen e konkurseve të projektimit.

“Dhe mendoj që kemi stagnuar përshkak të atyre rrethanave që shteti nuk i ka paraprirë zhvillimit, qoftë me licensim, qoftë me rrregullore të tarifave, qoftë me përcaktimin edhe të standardeve të projektimit të çfarëdo lloj objekti, qoftë me rregullimin ligjor të hartimit të detyrave projektuese për shpalljen e konkurseve të arkitekturës. Për arsye se ne nuk kemi aprovuar asnjë standard në arkitekturë. Të rralla janë disa standarde, si ato që i ka miratuar Ministria e Arsimit që janë të njëjëta me standardet e objekteve shkollore në Shqipëri, por nuk kemi ende të gjitha standarde e projektimit për të gjitha llojet e objekteve. Ndërsa në fushën e planifikimit hapësinor, nuk kemi norma tjera me përjashtim të normave teknike të planifikimit hapësinor që janë aprovuar së fundmi, por edhe aty lë hapsirë që të shikohen, plotësohen dhe të detajezohen që të pamundësojnë keqpërdorimin nga investitorët gjatë procesit të ndërtimit kryesisht të banimit, ku nuk parashihen hapësirat publike të mjaftueshme”, tregon Bytyçi.

Droja e Bytyçit ishte që gabimet e bëra te Katedralja në Prishtinë, do të ndodhnin edhe te përzgjedhja e Xhamisë Qendrore.

“Çka ndodhi me projejkin e xhamisë. U shpall një konkurs ndërkombëtar, unë konkurrova me disa kolegë nga Tirana, i haruam dy projekte dhe konkurruam me dy projekte, dyjat bashkëkohore, normalisht bahskë i hartuam ato projekte por konkurruam njëri me kompaninë time, tjetri me komaninë e tyre dhe deshëm ta rrisimin probalitetin e zgjidhjeve arkitektonike të atij konkursi. Mas pari as lokacioni i përzgjedhur nuk është diskutuar me komunitetin e profesionistëve, është zgjedhur një lokacion që nuk i përmbushë kriteret urbanistike në kuptimin e hapësirës jashtë republike. Kriteret e konkursit nuk kanë shumë objektiva të qarta. Shpallet konkursi dhe marrin pjesë rreth 80 studio ose më shumë ndërkombëtare”, tregon Bytyçi. Ai më tej tregon edhe situatën e përzgjedhjes së një xhamie kopje për Edirne të Turqisë.

“Oraganizatori i zgjedh tri projekte, jo vetëm njërin dhe atyre projekteve, dy prej tyre me sa di unë iu thotë punoni edhe një muaj, që ëhstë në dispropocion të asaj ose shkelje e të drejtave të konkuruesëve të tjerë, të cilët po të punoni edhe ata edhe një muaj ndoshta do të bënin një projekt më të mirë. Iu thotë punoni edhe një muaj dhe pas një muaji njëri prej tyre, që ata kanë dashtë e kanë zgjedh një kopje të xhaminë Edirne të Truqisë. Arsyetimi mes rreshtash i organizatorit është se ky është investim që do të na mbështesë Bashkësia Islame e Turqisë dhe ata në një formë na kanë imponuar që të zgjedhim këtë projekt. Edhe në Gjermani është ndërtuar një xhami, por është moderne, edhe në Amerikë, në Rijekë të Kroacisë është ndërtuar një xhami, por është moderne. Nuk mundet ty me ta përcaktu Turqia e as Italia në një shtet normal demokratik, të pavarur, sovran, çfarëdo investitori me ta përcaktu arkitekturën e objektit publik”, u shpreh më tej Arianit Bytyçi. Arkitekti Bytyçi ka thënë se në këtë pjesë është dashur të jenë të involvuar edhe ministritë dhe institucionet që kanë përgjegjësi. “Në këtë konkurs është dashtë që të jetë më aktive që nga fillimi Komuna e Prishtinës, Ministria e Kulturës sepse është obkjekt kulturor e Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor. Ky objekt ëhstë trajtuar sikus një investitor privat dëshiron ta ndërtojë një banesë. Është objekt i rëndësisë së veçantë, i cili nesër mund të identifikojë qytetin siç e identifikon Biblioteka Kombëtare, Pallati i Rinisë apo Instituti Albanologjik”, tha Bytyçi.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending