Gjatë udhëtimit të tij rrugor prej 2,500 kilometrash në korrik 2008 nga Londra perëndimore për në familjen e tij në malet e Shqipërisë veriore, Festim Trota, atëherë 30 vjeç, kaloi me shpejtësi nëpër Evropë me gruan dhe vajzën e tij të vogël, duke bërë vetëm një ndalesë brenda natës diku në Austri.

Në mesditën e ditës së dytë, ai hyri në Zagreb me VË Golf-in e tij të ri dhe mori rrugën Maksimirska për në pjesën lindore të qytetit. Duke ngadalësuar shpejtësinë për të marrë numrat siç duhet, ai ndaloi dhe parkoi jashtë numrit 34, një ndërtesë gri trekatëshe me dy ose tre dyqane në përdhe. Një nga vitrinat ishte një pastiçeri e papërshkrueshme, tabela e artë e së cilës shkruhej “Orijent”.

Këtu ishte ai.

Hyri brenda dhe pyeti dy të reja në banak për Zulfi Tahirin. Zoti Tahiri, thanë ata, kishte vdekur disa vite më parë. “Po pronari?” Pyeti Festimi. Një grua e moshës së mesme me flokë të shkurtër e bjond iu afrua. “A je vajza e xhaxha Zulfit?” e pyeti ai.

“Po…”

“Unë jam djali i Hasan Trotës”, tha ai, “nipi i Hajrijes”.

Gruaja ndaloi për një moment. Motra e saj, e cila kishte bërë pasta në bodrumin poshtë, doli lart. Të tre u ulën në një tavolinë. “Ata qanë, unë qava,” kujton ai, “unë qava dhe ata qanë.”

Ata kaluan dy ditët e ardhshme së bashku. Ai u ka treguar fotot e babait të tij Hasanit, i cili i ngjante shumë Zulfit. Ata vizituan varrin e xhaxha Zulfit në Mirogoj, varrezat monumentale të qytetit. Kur i moshuari vdiq në vitin 2002, varrimi, i bërë sipas ritit mysliman, i thanë atij, ishte i pranishëm me qindra. Ata i dhanë Festimit dhe gruas së tij pasta (“As që kam ngrënë kurrë më parë apo më pas nuk është shkrirë në gojë si ato”) dhe e çuan atë dhe familjen e tij për një darkë luksoze.

Festimi dhe gruaja e tij takuan të gjithë tahirët. E veja e dobët e xhaxha Zulfit, e cila jetonte në një apartament aty pranë, i dha atij një byzylyk floriri për vajzën e tij të vogël dhe motrat i sollën ushqim për fëmijë. Familja e bashkuar e kaloi natën së bashku. Ai ishte anëtari i parë i ngushtë i familjes shqiptare të babait të tyre që kishin takuar ndonjëherë.

Në një moment gjatë qëndrimit, ai thirri vëllain e tij të madh në Shqipëri për të raportuar. “Unë i takova ata. Xha Zulfi ka vdekur, takova vajzat dhe gruan e tij”, tha ai. Por një gjë e befasoi. “Gruaja e tij nuk quhej Mejreme. Ishte diçka tjetër.”

Si një pastiçeri e vogël në një lagje mjaft të papërshkrueshme – vendi është vetëm 12 metra me pesë dhe jashtë qendrës së qytetit – Slastičarnica Orijent mund të mos i lërë përshtypje një të huaji.

Megjithatë, është pastiçeri më i vjetër që funksionon në Zagreb. Me një klientelë të përkushtuar (një “pasues kulti” sipas njerëzve të brezave të ndryshëm me të cilët fola) në mishërimet e ndryshme të saj, është në çdo udhërrëfyes dhe i njohur në të gjithë vendin dhe i është bërë homazh në filmat kulti jugosllav. Vetëm muajin e kaluar, Index, portali kroat me trafik të lartë, botoi një artikull me recetat e Orijent. Slasticarnica Orient është një institucion.

Rruga për në Maksimir

Maksimirska është rruga që lidh bërthamën më të vjetër të Habsburgëve të Zagrebit me Parkun Maksimir, hapësirën me peizazhe të shekullit të 19-të, e cila në kohën kur u krijua ishte shumë jashtë qytetit. Sot Maksimir i referohet stadiumit më të madh të futbollit në Kroaci, i cili ndodhet pikërisht përballë parkut.

Përgjatë rrugës midis Parkut Maksimir dhe qendrës së qytetit, artizanët u ftuan të ndërtonin shtëpi dhe dyqane, zhvilluesit ndërtuan blloqe apartamentesh dhe nga fillimi i shekullit të 20-të zona ishte mbushur.

Kishte një shumëllojshmëri danubiane këpucarësh, hekuri, endësit, marangozët. dhe kasapët. Kishte sllovakë nga Samobori, gjermanë nga Vojvodina, çekë, hungarezë dhe sllovenë, së bashku me çuditshmërinë osmane, tha Martina Petrinjak, gjyshi i së cilës, një këpucar i quajtur Juraj Majdak, kishte qenë një nga kolonët e hershëm atje në vitet 1880.

Diku nga fundi i viteve 1920, një adoleshent shqiptar që prezantohej si Ahmet doli në rrugë duke kërkuar një punë në një dyqan akulloresh të drejtuar nga një musliman. Ai shiti kone nga një karrocë rruge dhe flinte në një dhomë në papafingo në shtëpinë e Majdakut përballë rrugës. Pagën e parë e shpenzoi për një lugë alumini.

(Udhëpërshkrim nga Altin Raxhimi i cili është një shkrimtar i pavarur me qendër në Montreal, Kanada. Ky shkrim është publikuar në Kosovotëopointzero.com./Media Ndërtimi.