Connect with us

Infrastrukturë

A është i mundur ndërtimi i megaqytetit linear NEOM në shkretëtirë?

Published

on

Imazhet vezulluese të qytetit të parashikuar saudit NEOM, të shpërndara publikisht në fund të korrikut, qarkulluan shpejt nëpër platforma të ndryshme të mediave sociale.

Shumë komentuan ngjashmërinë formale dhe vizuale që vizioni megaloman ka me një sërë precedentësh të qytetit linear në historinë e arkitekturës, nga propozimi i Michael Graves dhe Peter Eisenman për një Nju Xhersi linear në 1965; te teza famëkeqe e diplomimit të Rem Koolhaas, “Eksodi, ose të burgosurit vullnetarë të arkitekturës” nga viti 1972; ose, më e dukshme, ndaj kritikës së fundit të viteve 1960 të Superstudio në formën e Monumentit të Vazhdueshëm.

Grumbullimi i imazheve dhe videove që i japin formë arkitekturore çmendurisë më të fundit të Mohammed Bin-Salman, bëjnë më shumë se sa të ngjallin një sërë fantazish dhe propozimesh arkitekturore.

Përkundrazi, në mënyrë ironike ata tregojnë pikërisht një mospërfillje të historisë së arkitekturës dhe sjellin në mendje vëzhgimin e Karl Marksit mbi përsëritjen e ngjarjeve botërore: “Për herë të parë si tragjedi dhe përsëri si farsë”.

Në të vërtetë, spektakli i pasqyruar 170 kilometra i gjatë, 500 metra i lartë dhe 200 metra i gjerë i një qyteti, i cili në një farë mënyre supozohet të jetë i qëndrueshëm dhe nuk lëshon karbon, i jep veten pothuajse shumë lehtësisht kritikave, si dhe vëzhgimi se pjesa më e madhe e kulturës së pasluftës dhe Luftës së Ftohtë po përjeton një ringjallje të çuditshme vitet e fundit.

Për të mos u shpërfillur, këto vëzhgime tregojnë për natyrën e natyrshme – dhe kufijtë – e imagjinatës njerëzore dhe vështirësinë për të dalë përtej disa paradigmave të kulturës dhe përparimit.

E megjithatë, të shpërfillësh NEOM-in si thjesht fantazi megalomane të një sundimtari autoritar, do të përsëriste, në një farë mase, vëzhgimin e Marksit, këtë herë nga ana e kritikut.

Sido që të jetë, NEOM, pikërisht për shkak të guximit të tij, ofron një mësim të vlefshëm jo vetëm për arkitektët dhe historianët e arkitekturës, por për këdo që shqetësohet për të ardhmen e njerëzimit ndërsa përballemi me krizën klimatike.

Për të mos hequr dorë nga ekzekutimi i tij i mundshëm – ose realizimi disi tragjik se një pjesë e dizajnit i është dhënë fituesit të çmimit Pritzker, të dikurshëm shkelës të rregullave, i kthyer në tekniko-pozitivist, Thom Mayne nga Morphosis – imazhet e NEOM, kur merren seriozisht, dhe si hap i parë drejt realizimit, zbuloni jo të ardhmen e njerëzimit, por gjendjen aktuale të luftës sonë për të imagjinuar një të ardhme fare.

Edhe një herë, NEOM nuk duhet të shkarkohet ose kritikohet për atë që ofron – ose nuk ofron – por për atë që zbulon oferta.

Është paaftësia e demokracive liberale perëndimore për t’u mobilizuar përballë një krize që ato jo vetëm e kanë shkaktuar dhe përkeqësuar, por që tani kërcënon idealet e tyre, domethënë tona, përparimtare dhe liberale.

Megjithatë, kjo nuk është një thirrje për një qeveri shtypëse botërore që do ta trajtonte krizën klimatike me forcë të plotë.

Përkundrazi, është një njohje, e ofruar pa dashje nga njerëz si NEOM, se ne jetojmë në një realitet dikotomik në të cilin regjimet autoritare mund të mobilizojnë “ekspertët” perëndimorë, njohurinë dhe kapitalin në shërbim të një zgjidhjeje të supozuar madhështore dhe novatore, ndërkohë që vendet demokratike janë të zënë me debatin se çfarë duhet bërë.

Kështu, NEOM mund të shihet më së miri jo si një propozim, por më tepër si një alegori beniaminiane: një pasqyrë e madhe në të cilën shkretëtira nga e cila jemi të rrethuar shndërrohet në një imazh pa substancë; një vizion vezullues i së ardhmes përmes të cilit rrënojat e së tashmes shihen më qartë se më parë.

Eliyahu Keller është një arkitekt dhe historian i arkitekturës dhe anëtar themelues i fakultetit të Shkollës së Arkitekturës Negev në Izrael. Ai mban titullin Ph.D. në Histori, Teori dhe Kritikë të Arkitekturës nga MIT, ku ai hetoi ndikimin e kulturës apokaliptike bërthamore në përfaqësimin spekulativ arkitekturor në SHBA të Luftës së Ftohtë.

Infrastrukturë

Mospërputhjet në deklarim të pasurisë- Ku u zhdukën banesa dhe garazhi i papërfunduar i presidentes?

Published

on

Presidentja Vjosa Osmani përpara 2022-ës deklaronte në pasurinë e saj se kishte në pronësi një banesë dhe një garazh të papërfunduar. Banesa ishte prej 83 metrash katrorë, ndërsa garazhi 12 metra katrorë. Mirëpo ato s’i figurojnë në deklarimet e pasurisë për 2023-ën dhe 2024-ën. E para e vendit s’ka dhënë ndonjë shpjegim për këtë në formularet që ia ka dërguar AKP’së. Mospërputhje në deklarimet aktuale dhe ato të mëhershme janë parë edhe në luajtjen e vlerave të pasurisë së patundshme të Osmanit dhe zotëriut të parë, Prindon Sadriut.

Banesën e papërfunduar prej 83,51 metrash katrorë presidentja Osmani para 2022-ës e vlerësonte në vlerë prej 40 mijë eurosh. Ndërkaq, garazhin e papërfunduar prej 12 metrash katrorë 2,500 euro, shkruan Gazeta Insajderi.

Mirëpo, në formularët që presidentja ia ka dërguar Agjencisë për Parandalimin e Korrupsionit për vitet 2023 dhe 2024-ën nuk i deklaron këto më. Për këto, ajo s’ka dhënë edhe në ndonjë sqarim tek sektori “të dhënat e tjera”.

Shpjegim presidentja s’iu ka dhënë edhe luhatjes së vlerave të pasurive të paluajtshme përgjatë viteve, herë të presidentes e her të bashkëshortit të saj, Prindon Sadriut.

Gazeta Insajderi ka përgatitur një formular, ku përmes hijezimit me ngjyrë të kuqe shënjon rënien dhe me të kaltër ngritjen e vlerave të pasurisë së paluajtshme të së pares së vendit dhe zotëriut të parë.

Një banesë prej 67 metrash katrorë në pronësi të Prindon Sadriut deklarohet në vlerë prej 67 mijë eurosh më 2020-ën. Një vit më vonë 66 mijë, ndërkaq në 2022-ën 70 mijë euro. Më 2023-ën dhe 2024-ën banesës i bie vlera për 10 mijë euro, duke u vlerësuar 59,670 euro.

Njësoj ndodh me një garazhë në pronësi të zotëriut të parë. Për dy vite, ajo mban vlerën e pesë mijë eurove, më pas në 2023-ën dhe 2024-ën i hip vlera për një mijë euro më shumë, pra gjashtë mijë.

Kështu ndodh edhe me një shtëpi tjetër të Prindonit. Për tri vite me radhë, shtëpia prej 150 metrash katrorë për tri vite rresht vlerësohet për 180 mijë euro, ndërkaq më 2024-ën i bie vlera për 10 mijë më pak, pra 170 mijë euro.

Çuditërisht, për 20 mijë euro më shumë iu është rritur vlera edhe të ashtuquajturit “banimit në varg në Kosovë”, apo shtëpisë presidenciale në “Marigona Hill” të Osmanit dhe Sadriut. Në vitin 2023 vlerësohej 170 mijë euro, ndërkaq më 2024-ën 190 mijë sosh./Media Ndërtimi

Continue Reading

Infrastrukturë

Çmimet e apartamenteve në Tiranë si dhe në zonat bregdetare vijojnë të shtrenjtohen

Published

on

Gjatë muajve të parë të 2024, në zonat periferike të Tiranës, është shënuar rritja më e fortë e çmimeve të shitjes së apartamenteve. Tendencë në rritje ka pasur edhe te pronat në zonat qendrore.

Por ky çmim a është në raport të kërkesës për këtë treg? Për SCAN ndërtuesi Artur Roshi ka thënë se kosto për 1 metër katror ndërtim varion nga 700-850 euro, prandaj nuk duhet të abuzohet me çmimet.

“Kosto varion nga 700-850 euro/m2, duke përfshirë pronarë, taksa e çdo gjë. Ti nuk mund ta marrësh dhe ta shesësh 2-fish, sepse ndërtimi nuk është thjesht tregti, aq më tepër kur flasim për njësi të sipërfaqes, që do të thotë se milionat aty janë të shumta.

Është mekanizmi i ekonomisë së tregut që duhet të funksionojë në bazë të kërkesë-ofertës”- thotë ndërtuesi dhe inxhinieri Artur Roshi.

Ndërsa Armand Shkembi, administrator i një agjencie imobiliare thotë se çmimet janë rritur fiktivisht, por pritshmëritë sipas tij janë për ulje të çmimeve në vitet 2025-2026

“Fundi i Bulevardit-Paskuqan është në çmimet 900-1000 euro/metër, ndërsa të tjerat madje dhe zona e Astirit që ka qënë 1000, ka shkuar 1200-1300/metër. Pra sa më afër qendrës, “qielli’’ është limiti.

Nga Durrësi e Shëngjini është 1300-1500 m2,  Dhërmiu fillon nga 2500- 4500 euro metri katror”- thotë Shkembi. Sa i takon sigurisë, Roshi dhe Shkembi kanë thënë se me përmirësimin e legjislacionit cilësia është rritur./Media Ndërtimi

Continue Reading

Infrastrukturë

Kontraktori kinez i tuneleve pretendon rekord të ri në drejtimin e tunelit të autostradës së Gjeorgjisë

Published

on

China Railway Tunnel Group ka pohuar po punon për shpimin rekord të një tuneli të ri gjatë ndërtimit të autostradës së re në Gjeorgji.

Kompania tha se kishte arritur një përparim maksimal mujor prej 426 metrash në tunelin Gudauri në autostradën KK Veri-Jug të Gjeorgjisë.

Ky ishte një rekord në ndërtimin e tunelit TBM me diametër të madh, duke tejkaluar maksimumin e njohur më parë të industrisë prej 320 metrash në muaj, pohoi ai.

Për projektin ka përdorur TBM Kaukazi, i cili është 182 metra i gjatë dhe peshon 3900 ton. Ka një shtytje maksimale prej 22.600 ton dhe fuqi totale prej 9.900 kilovat. Kompania pretendoi se me një diametër gërmimi prej 15.08 metrash, është një nga më të mëdhenjtë e këtij lloji.

Autostrada me dy kate, me dy karrexhata KK Highway është 22.7 km e gjatë dhe seksioni 1 i lotit 10 km, i cili përfshin tunelin Gudauri 8,860 m të gjatë, po ndërtohet nga China Railway Tunnel Group.

China Railway Tunnel Group tha se e kishte përfunduar tunelin përpara afatit. Pasi të përfundojë, autostrada e re pritet të shkurtojë kohën e udhëtimit përgjatë shtrirjes nga një orë në 20 minuta./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending