Connect with us

Aktuale

Qeveria dhe komunat planifikojnë buxhet më shumë sesa që mund të shpenzojnë

Published

on

Shpenzimet kapitale, të cilat planifikohen në buxhetin vjetor nga Qeveria e Kosovës, por edhe nga komunat, kanë rëndësi të madhe për përmirësimin e kushteve për qytetarët e Republikës së Kosovës. Por, në vazhdimësi realizimi i këtyre shpenzimeve është përcjell me vonesa, pavarësisht planifikimeve paraprake.

Kategoria e shpenzimeve kapitale, sipas statistikave nga Raportit Vjetor Financiar të Ministrisë së Financave, vetëm 85 për qind e buxhetit të ndarë nga Qeveria e Kosovës për investime kapitale është realizuar në periudhën 2016- 2018.

Duke e parë realizimin e shpenzimeve kapitale në tre vitet paraprake mund të vlerësohet se kanë mbetur disa projekte pa u realizuar nga të dy nivelet qeverisëse në vend.

Se shpenzimet kapitale nuk realizohen sipas planeve të parapara tregon edhe rruga magjistrale e cila lidhë Komunën e Mitrovicës dhe të Vushtrrisë me Prishtinën, që ka nisur më 2009 ende nuk është përfunduar, përkundër që ka qen pjesë e projeksioneve buxhetore.

Lulzim Rafuna, këshilltar i ministrit të Financave, Bedri Hamza ka thënë për Telegrafin se si Qeveri i kanë kushtuar rëndësi realizimit të shpenzimeve kapitale. Sipas tij, Kosova ka nivel të lartë në ekzekutimin e shpenzimeve kapitale.

“Në total, në të dy nivelet, lokal dhe qendror, me ligjin e buxhetit të vitit 2016 kanë qenë të planifikuara 527,741,676 euro për investime kapitale, 2016 janë ekzekutuar 449,147,000 milionë euro. Më 2017 janë planifikuar 524,609,089 euro, janë ekzekutuar 471,098,000 milionë euro, në vitin 2018 kanë qenë të planifikuara 673,546,963 euro, janë ekzekutuar 533,064,000 milionë euro. Ndërsa në vitin 2019 janë të planifikuara mbi 788,800,000 euro, çka do të thotë se ende jemi duke i mbajtur shpenzimet kapitale në nivelin më të lartë në rajon brenda buxhetit’ tha për Telegrafin këshilltari në Ministrinë e Financave, Lulzim Rafuna.

Kategoria e shpenzimeve kapitale, sipas tij, përveç të hyrave të rregullta buxhetore, do të financohet edhe nga të hyrat e dedikuara, të hyrat vetanake, të hyrat e njëhershme, si dhe financimi nga huamarrja.

Mos plotësimi i planeve për shpenzimet kapitale, sipas Rafunës bie mbi organizatat buxhetore, pasi që ato kanë përgjegjësi edhe për ekzekutimin e projekteve.

“Ekzekutimi i projekteve është nen përgjegjësinë e organizatave buxhetore, te cilat marrin ndarje buxhetore përmes ligjit të buxhetit të aprovuar në Kuvend. Ministria e Financave përgatit buxhetin, e dërgon në Qeveri dhe Kuvend në momentin që aprovohet e tërë përgjegjësia për shpenzim bie mbi organizatat buxhetore”, tha ai.

Në Ministrinë e Infrastrukturës kanë thënë për Telegrafin se më nuk do të ketë vonesa për realizmin e investimeve kapitale siç është zgjerimi i Rrugës Prishtinë-Vushtrri-Mitrovicë. Deri më tani kjo rrugë ka përfunduar nga Prishtina deri në Stanovc të Vushtrrisë.

Vonesa në vitet paraprake ka pasur edhe në rrugën që e lidhë Pejën me Prishtinën, por tash punimet në rrugën Kijevë – Zahaq, pritet në përfundojnë brenda tri viteve dhe do t’i kushtojnë buxhetit rreth 155 milionë euro.

“Segmenti i parë ‘Gojbule – Smrekovnicë’ është kontraktuar në vitin 2018 dhe punimet kanë filluar në qershor të viti 2018 afati për realizimin e punimeve sipas kontratës është 24 muaj. Segmenti i dytë ‘Lum Madh –Gojbule’ është kontaktuar në dhjetor të viti 2018 dhe punimet kanë filluar në janar të viti 2019 afati për realizimin e punimeve sipas kontratës është 24 muaj. Segmenti i tretë ‘Smrekovnicë – Mitrovicë’ është punuar projekti detal dhe pritet të fillojnë procedurat e tenderimit”, ka treguar Fillojetë Konjuhi, zyrtare e Lartë për Media në Kabinetin e ministrit Pal Lekaj.

Sipas saj, kostoja e të dyjave segmenteve do të jetë mbi 38 milionë eurove.

Konjuhi ka thënë se buxheti për këto projekte nuk shpenzohet në linja të tjera buxhetore edhe nëse ka vonesa në realizimin e punimeve. “Të gjitha projektet që i kanë fondet nga huamarrjet janë të ratifikuara në kuvend dhe buxheti i tyre ruhet vetëm për realizim të tyre”, tha Fillojetë Konjuhi, zyrtare e Lartë për Media në Ministrinë e Infrastrukturës.

Por, organizatat që merren me hulumtimin e realizimit të projekteve nëpër komuna tregojnë se edhe të shpenzimet kapitale ato kanë ngecje.

Se komunat kanë ngecje në realizimin e shpenzimeve kapitale, tregojnë edhe statistikat e pasqyrave vjetore financiare të vitit 2018, ku sipas këtyre statistikave më se keqi qëndron Komuna e Zveçanit dhe ajo e Prishtinës. Zveçani i ka realizuar vetëm 39 për qind shpenzimet kapitale në vitin 2018, kurse Komuna e Prishtinës, ka realizuar shpenzimet kapitale në masën prej 43 për qind.

Analisti i Politikave në Institutin GAP, Berat Thaqi tha për Telegrafin se gjatë vitit 2017 komunat kanë realizuar vetëm 75 për qind të shpenzimeve kapitale të planifikuara.

“Përveç mungesës së kapaciteteve profesionale, vonesa në shtyrjen e investime kapitale shkakton edhe mungesa e realizimit të planit për të hyra vetanake. Për shembull, nga tatimi në pronë, si një nga burimet kryesore të të hyrave vetanake komunale, komunat e kanë mbledhur vetëm 43 për qind të të hyrave të faturuara”, ka thënë Berat Thaqi.

Kurse, Drejtori ekzekutiv i Odës Ekonomike Amerikane në Kosovë (OEAK), Arian Zeka ka thënë për Telegrafin se mos realizimi i shpenzimeve, mund të jetë përveç mos planifikimit të duhur edhe për shkak të procedurave të prokurimit.

“Sigurisht nuk mund të konkludojmë me saktësi arsyet prapa mos realizimit të shpenzimeve të planifikuara buxhetore, meqë një arsye mund të lidhet me mosplanifikim të duhur. Por arsye tjetër, mund të jenë edhe procedurat e prokurimit publik, më konkretisht me ankesat e operatorëve të pakënaqur ekonomikë, të cilat vonojnë vendimmarrjen në dhënien përfundimtare të ndonjë kontratë për punë publike apo për shërbime. Në rast se bëhet fjalë për planifikim jo të duhur dhe menaxhim jo të mirëfilltë, atëherë organizatat buxhetore duhet të angazhohen që të korrigjojnë praktikat e tilla”, tha Zeka.

Ndërkaq, Qeveria e Kosovës, për kategorinë e shpenzimeve kapitale në buxhetin e vitit 2019, ka paraparë rreth 790 milionë euro. /Telegrafi/

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending