Aktuale
Revista e njohur shkruan për transformimin e Tiranës

Përpjekjet dhe projektet e Kryebashkiakut të Tiranës, Erion Veliaj për transformimin e kryeqytetit shqiptar nuk po mbesin nën hije. Për këto plane dhe projekte përveç medieve vendore kanë shkruar edhe ato ndërkombëtare.
Së fundmi revista e njohur ndërkombëtare, që informon për njerëzit që krijonjë qytetet e së ardhmes,”City Lab” ka zgjedhur Erion Veliajn si protagonist, madje për të parin e Tiranës kjo revistë ka folur në superlativ.
Sipas saj kryebashkiaku i Tiranës po vë fëmijët në ballë të axhendës së tij,me projektet “ambicioze” që i ka për kryeqytetin.
Sheshi kryesor i fëmijeve qëndron në Parkun e Madh të kryeqytetit shqiptar. Më shumë se thjesht një hapësirë simpatike, sheshi i lojërave është çelës i një plani të madh për të riformuar kryeqytetin e Shqipërisë në një qytet më të përshtatshëm, më të qëndrueshëm, më pak të varur nga veturat, veçanërisht duke vendosur nevojat e qytetarëve në ballë të saj.
Parku i Madh, është më i madhi i llojit të saj në Evropën Lindore dhe deri tani jo vetëm aty por edhe në pjesë të tjera të qytetit, përveç parkut, për fëmijët janë krijuar 33 kënde për lojra, transmeton Ndërtimi.info.
Ky përqëndrim i nevojave të fëmijëve dhe i ri-marrjes së hapsirës publike është një përpjekje e Velijajt për të rifreskuar Tiranën në një qytet më të gjelbër, më të dendur dhe më me pak vetura.
Vënia e fokusit tek të rinjtë ka shumë kuptim për shkak se mosha mesatare e banorëve të Tiranës është 27-28 vjeç.
Mund të duket një tendosje e çuditshme ideja e transformimit të qytetit, duke vendosur në plan të parë fëmijët, por është në përputhje me përpjekjet e UNICEF-it për të krijuar një zhvillim urban të përshtatshëm për fëmijët, si një gurthemel i Agjendës për Zhvillim, të vitit 2030. Kapitali shqiptar është pjesë e një vale që gjithnjë e më shumë po rritet dhe që sheh mirëqenien e fëmijëve si një mënyrë për të zgjidhur një nyje të çështjeve më kryesore.
E një qasje e tillë po konsiderohet e efektshme nga iniciatori dhe bashkëautori i grupit “Arup”, për temën “Qytetet e gjalla: Projektimi për urbanizmin për fëmijët”, Sam Williams. Sipas tij zhvillimi i mirë i fëmijëve nuk i izolon të rinjtë por i integron ata në mënyrë edhe më të gjerë në komunitet.
“Për fat të keq, fëmijët janë një tregues i madh i problemeve urbane, sepse janë më të ndjshëm ndaj ndotjes së ambienit, ndaj aksidenteve me automjete… Ata nuk kanë para ose të ardhura dhe nuk mund ngasin vetura, kështu që i vërejnë më shumë këto gjëra”, ka thënë Williams.
Ai gjithashtu tha se projektimi i mirë për fëmijët është një indikator i madh për problemet urbane dhe për temat më të prekshme në shoqëri.
Kjo është një retorikë e madhe që duhet t’i bashkangjitet një plani zhvillimi për këndet e lojrave, por këto terrene të lojërave bëjnë më shumë sesa thjesht të sigurojnë më shumë hapësirë për komunitetin. Pas viteve të tëra të mosbesimit të zyrtarëve në periudhën e menjëhershme postkomuniste, komuna po përdor një qasje të projektimit urban si një mesazh politik me të vërtetë mund të besohet në qeveri.
Transformimi i Sheshit Skënderbej është emblematik e kësaj. Sheshi ishte pothuajse tërësisht pa makina nën komunizmin, sepse veturat private ishin shumë të rralla gjatë asaj periudhe.
Kur Erion Veliaj u zgjodh kryebashkiak, ringjalli planin e zgjerimit të sheshit. Duke fituar betejen me publikun. Administrata i bëri thirrje njerëzve që të përkrahnin këtë ide, duke iu paraqitur atyre edhe planet e projektit.
Edhe Kryebashkiaku Veliaj kishte përshkruar momentin e madh kur fëmijët kishin vizituar për të parën herë, duke thënë se ata ishin shumë të lumtur megjithëse prindërit në fillim nuk e pëlqenin një ndryshim të tillë.
“Fëmijët erdhën me biçikletat e tyre dhe ishin shumë të lumtur. Sidoqoftë, prindërit e tyre më urrenin. Ata thanë, ‘Ai ishte një djalë i mirë gjatë fushatës zgjedhore, dhe tani ai dëshiron të largojë makinat nga aty!’ Por me fëmijët, është shumë ndryshe. Ata nuk kanë dogmë apo ideologji. Fëmijët e donin atë dhe atë dëshirë e shprehën” kishte deklaruar Veliaj.
Ditët pa makina u bënë më të shpeshta derisa banorët filluan të mbështesin dhe të pëlqejnë një ide të tillë që ndihmoi në shtrirjen e tranzicionit të Sheshit Skënderbej në gjendjen e tij të rimodeluar, duke krijuar më shpesh ditë pa makina. Efekti i ndryshimit është delikat, por dramatik.
Reformat e reja të Tiranës gjithashtu po rimarrin parcelat e mëparshme të tokës që më parë janë përdorur për qëllime private, si garazhat dhe parkingjet.
“E jona është një kulturë krejtësisht mesdhetare ku pjesa më e madhe e jetës sociale zhvillohet në pasdite dhe në mbrëmje. Por, nëse hapësirat publike zihen nga pronarët privat, nëse trotuaret nuk janë mjaftueshëm të gjera e nëse makinat lëvizin gjatë tërë kohës, kush do të donte të ulej dhe të thithë tymin e të shoh parkingjet e dikujt?”, ka deklaruar Veliaj.
Nevoja për hapësirat e lojrave të fëmijëve gjatë dhjetëvjeçarit të fundit është përmbushur nga të njëjtat interesa private. Zgjerimi i madh i qytetit ka lënë pak hapësira, duke bërë që sektori privat të hyjë në mjediset e fëmijëve në formën e terreneve të vogla të lojrave të bashkangjitura si kafene dhe bare ku nëpërmjet blerjes së pijeve mund të përfitojë sektori privat. Edhe kjo gjë krijon një pabarazi mes fëmijëve, prindërit e të cilëve mund t’ju ofrojnë atyre shërbime të tilla dhe atyre që nuk munden.
Rivendosja e hapësirës publike për fëmijët dhe të rriturit e Tiranës, dhe riorganizimi i qytetit në një vend më të gjelbër, më të dendur dhe më pak të varur nga veturat, ka qenë një proces i ngadalshëm dhe i qëllimshëm.
Por jo të gjithë menjëherë i përqafuan ndryshimet. Projektet për Parkun e Madh në vitin 2015,kanë çuar vendin në protestë 78 ditore dhe të vazhdueshme dhe madje edhe sabotim të pajisjeve ndërtimore. Ky intensitet përfaqëson pjesërisht natyrën jashtëzakonisht të polarizuar të politikës shqiptare.
Një gazetë pro-opozitare akuzoi qytetin për përdorimin e sheshit të lojërave si një front të rremë, “një fasadë”, pas së cilës do të vazhdojë prerja e qindra pemëve dhe qëllimeve tjera personale.
Sidoqoftë, brenda këtij viti Sheshi “Skënderbej” rrëmbeu çmimin prestigjioz Evropian për Hapësirën Publike Urbane 2018, i dhënë nga Qendra e Kulturës Bashkëkohore e Barcelonës dhe gjashtë institucionet evropiane më të rëndësishme të arkitekturës dhe dizajnit në Europë./Ndërtimi.info/
