Connect with us

Aktuale

Këta janë arkitektët dhe pionierët e dizajnit që i kemi humbur në vitin 2018

Published

on

Gjatë vitit 2018 bota ka humbur disa nga arkitektët, dizajnerët dhe mendimtarët me ndikim jashtëzakonisht të fuqishëm, të cilët me punën e tyre kontribuan në transformimin e vendeve ku jetojmë, punojmë dhe luajmë.

Do Alsop, Robert Venturi, MJ Long janë vetëm disa prej tyre. Të gjithë këta arkitektë ndanë bindjen se dizajni i ndërtesave është një aktivitet i thellë njerëzor.

Nëse do të kishte parajsë, purgator, ose çfarëdo vendi tjetër ku njerëzit shkojnë pas vdekjes së tyre, atmosfera në dhomën e pritjes  për këta arkitektë do të ishte e shkëlqyeshme këtë vit, shkruan “The Guardian”, transmeton Ndërtimi.info.

2018-ta ka qenë një vit i humbjes së mendjeve më të forta, më dalluese e më argumentuese. Këto humbje na kanë treguar se sa e vobektë mund të jetë arkitektura pa ta. Nëse këta individë nuk do të kishin jetuar kurrë, hapësirat e ndërtuara do të ishin shumë më pak të rrëmujshme, më pak të rafinuara, historike, të largëta, të mprehta, të gjalla e frymëzuese.

Will Alsop, i cili ndërroi jetë këtë vit përdorte pikturat e mëdha si një mënyrë për të projektuar ndërtesa të mëdha dhe spërkatëse dhe arkitekti gjerman Florian Beigel, pjesëtar i grupit të njohur si “Whisperers”, i cili gjithashtu me vizatimet delikate e me nuanca të ndryshme krijonte ndërtesa të të njejtës cilësi. Për Beigelin, i cili emrin e tij  e bëri të njohur me një ndërtesë për teatrin “Half Moon” në lindje të Londrës, roli i një arkitekti ishte të krijonte “qilimin, por jo domosdoshmërisht edhe piknikun”. Teksa arkitektura e Alsop-it, siç është shkolla e dizajnit në Toronto, me 26 metra lartësi, ose biblioteka Peckham në jug të Londrës, ishte jo vetëm qilimi por edhe piknik, shishe vere, të gjitha mbështjellë në një.

E pa arkitektin Neave Brown nuk do të kishte qenë njëra nga shtëpitë më të mira dhe më të guximshme publike në Britaninë e pasluftës, Alexandra Road në Camden; që tërhoqi  një brez të ri gjatë fjalimit të shkurtër, për atë projekt, të cilin e mbajti në teatrin e Perandorisë Hackney, në një hapësirë prej 1 mijë e 200 ulësesh. Fjalimin e mbajti pak para vdekjes së tij. Shumica e atyre që ishin të pranishëm çuditeshim me mënyrën se si Brown e zbatoi artin e tij ndaj nevojave sociale të kohës dhe dëshironte që edhe ata të mund të bënin të njëjtën gjë.

Pa Robert Venturin, stili i njohur si post-modernizmi do të kishte humbur shumë nga inteligjenca udhëzuese. Librat që ai shkroi ose bashkë-shkroi si “Complexity and Contradiction in Architecture and Learning from Las Vegas”(Kompleksiteti dhe Kontradikta në Arkitekturë dhe mësimi nga Las Vegas), çliroi arkitekturën nga qëndrimet e modernizmit. Ai i dha një liri të qenurit paradoksal që i lejoi pastaj arkitektët si Rem Koolhaas, Frank Gehry dhe Herzog dhe de Meuron të përparojnë.

Në një botë pa Venturin do të kishte munguar edhe Sainsbury Wing i Galerisë Kombëtare në Londër, ku fasada klasike e ndërtesës origjinale vazhdon shtrirjen, por pastaj paloset, pritet dhe copëtohet me elemente në dukje të papërshtatshme. Sot, përveç faktit se galeritë janë të mrekullueshme, duken sikur një mënyrë e mençur për ta ndarë arkitekturën nga politika e rrëmujshme nga e cila rrethohet.

Vetë Venturi nuk do të kishte qenë i njëjtë pa bashkëpunimin me gruan e tij, Denise Scott Brown, e cila është akoma gjallë. Ajo dhe Venturi kurrë nuk ndaluan së kujtuari se të gjitha, veprat e tyre ishin po aq të asaj sa edhe të tij, por epoka e tyre ishte një epokë që supozonte se në një çift, burri duhet të jetë gjithmonë udhëheqës. Kjo epokë  akoma nuk është larguar. Ndër arritjet e saj ishin një seri studiosh për artistë dhe roli i saj në Bibliotekën Britanike, projektuar me bashkëshortin e saj.

Humbjet e këtij viti përfshijnë edhe  pionierin e vizualizimit dixhital të ndërtsesave, Alan Davidson, i cili udhëhiqte kompaninë e tij “Hayes Davidson”, duke transformuar mënyrën se si ato janë konceptuar, shitur edhe ndërtuar.

Signy Svalastoga, ishte kryetare e Shkollës së Arkitekturës “Sir John Cass”, ishte një edukatore frymëzuese e arkitektëve të rinj. Edhe arkitekti dhe historiani Colin Amery vdiq në këtë vit.

Gjatë këtij viti ndërroi jetë edhe redaktori i revistës arkitekturore “Architectural Review” Peter Davey.

Më e rëndësishmja është se ata të gjithë ndanë bindjen se dizajni i ndërtesave është një aktivitet i thellë njerëzor, që kërkon përpjekje dhe luftë, që efektet e saj të mund të transformojnë vendin./Ndërtimi.info/

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending