Connect with us

Aktuale

Shkatërruesit e trashëgimisë kulturore në Prizren s’i ndëshkon askush

Published

on

“Kushdo që dëmton ose shkatërron monumentin ose objektin e mbrojtur kulturor, historik, fetar, shkencor apo natyror, dënohet me gjobë ose me burgim deri në dy vjet”, thuhet në paragrafin e parë të nenit 363 të Kodit Penal të Kosovës, i cili hyri në fuqi janarin e vitit 2013.

Prokuroria Themelore në Prizren ka ngritur gjithsej 18 aktakuza për 31 persona, për periudhën kohore janar 2013 deri në shtator 2018, për dëmtimin e monumenteve të trashëgimisë kulturore në Qendrën Historike të Prizrenit. ​

Dhe vetëm nga janari i vitit 2017 deri në shtator të vitit 2018, janë ngritur 9 aktakuza për 14 persona për dëmtimin e monumenteve të trashëgimisë kulturore. ​

Ndërsa në Gjykatën Themelore të Prizrenit gjatë vitit 2013 dhe 2014 nuk është trajtuar asnjë lëndë sa i përket dëmtimit të objekteve të trashëgimisë kulturore.

Ndërsa në vitin 2015, në punë kanë qenë dy lëndë, kurse në vitin 2016 janë bartur dy lëndë, është regjistruar një lëndë e re, asnjë lëndë nuk është zgjidhur dhe tri lëndë kanë mbetur për vitin e pasues 2017-të, të gjitha këto në lidhje me nenin 363 të Kodit Penal.

Një vit më vonë, më 2017, janë bartur tri lëndë, prej tyre dy janë zgjidhur me gjobë dhe një lëndë ka mbetur  e pa kryer. Ndërsa sipas të dhënave të Gjykatës Themelore të Prizrenit, në vitin 2018, një lëndë është bartur nga viti paraprak, tri të tjera janë regjistruar, një është zgjidhur me kusht dhe kanë mbetur tri të tjera të cilat janë në proces.

Organizata Joqeveritare ‘EC Ma Ndryshe’ që nga themelimi më 2006, ka qenë aktivisht e përfshirë në përforcimin e qytetarisë aktive për të ndikuar në politikat publike në nivel lokal, me fokus të veçantë në politikat kulturore.

Ec Ma Ndryshe’ deri më tani shumë herë ka reaguar në lidhje me shkatërrimin e monumenteve të trashëgimisë kulturore në Prizren dhe degradimin e Qendrës Historike të qytetit dhe konsideron se organet shtetërore (ekzekutive, legjislative dhe gjyqësore) duhet të rrisin efikasitetin në zbatimin e plotë të legjislacionit në raport me këtë zonë të mbrojtur.

“Republika e Kosovës ka kornizë legjislative dhe institucionale të favorshme për mbrojtjen e trashëgimisë  kulturore. Realizimi i obligimeve që dalin nga legjislacioni në fuqi është përgjegjësi e një numri të madh institucionesh qendrore dhe lokale, përfshi ministritë e linjës, komunën dhe organet ligj zbatuese”, thuhet në përgjigjen e ‘Ec Ma Ndryshe’ për Kallxo.com.

Komuna e Prizrenit gjatë vitit 2018 ka bërë 28 inspektime në lidhje me dëmtimin e objekteve të trashëgimisë kulturore, ka shqiptuar dy gjoba administrative nga 500 euro dhe ka ngritur pesë kallëzime penale.

“Asnjë ndërtim pa leje nuk është nisur në zonën historike të Prizrenit. Gjatë ndërtimeve të reja që kanë qenë në kufi me objektet e trashëgimisë kulturore, ka ardhur deri te dëmtimet e objekteve të trashëgimisë kulturore (tyrbja në sheshin e Shatërvanit – te qendra zejtare e cila është revitalizuar dhe objekti i Kryqit të Kuq)”, thuhet në përgjigjen e Komunës së Prizrenit.

Sipas Komunës së Prizrenit kanë qenë vetëm dy raste ku ndërtimet e reja të cilat e kanë tejkaluar lejen ndërtimore.

“Në njërin rast me urdhrin e inspektorit vet pronari e ka bërë rrënimin e tejkalimit, ndërsa në rastin tjetër është hapur konflikti administrativ”, thuhet në përgjigjen e Komunës së Prizrenit.

Në Prizren janë rrënuar gjashtë objekte të trashëgimisë kulturore, shtëpia dhe Hani i familjes Mullafazliu, shtëpia e  familjes Sokoli, shtëpia e familjes Myftiu, shtëpia e familjes Hisari si dhe shtëpia që është pjesë e kompleksit të Kishës Katolike. Është rrënuar një pjesë e murit rrethues të oborrit të familjes Grazhda nga pakujdesia e fqinjit, në të cilën ka pasur ndërhyrje emergjente nga QRTK në revitalizimin dhe renovimin e murit rrethues dhe të objektit ndihmës.

Sipas ‘Ec Ma Ndryshe’, mbrojtja dhe zhvillimi i Qendrës Historike të Prizrenit është përgjegjësi e ndarë e dy niveleve të qeverisjes dhe e një numri të madh institucionesh.

“Koordinimi  mes institucioneve të shtetit për të vendosur rend urbanistik në këtë zonë ka qenë i pamjaftueshëm, ani pse është i domosdoshëm”, theksohet në përgjigjen e tyre.

Sipas kësaj organizate, tregues për këtë është edhe fakti se Task Forca për Qendrën Historike të Prizrenit, e themeluar nga Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor (MMPH) në vitin 2014, nuk është mbledhur që nga muaji maj i vitit 2016.

“Prandaj degradimi i Qendrës Historike të Prizrenit është tregues i dështimit institucional për ta mbrojtur këtë zonë”, vazhdon ‘Ec Ma Ndryshe’.

Komuna e Prizrenit nuk ka marrë në përkujdesje asnjë objekt të trashëgimisë kulturore e që ka qenë në pronësi private, përveç objektit në të cilin ka qenë Ministria e Financave e Lidhjes së Prizrenit.

“Ministria e Kulturës në bashkëpunim me QRTK kohë pas kohe kanë intervenuar me ndërhyrje emergjente në mbrojtjen e këtyre objekteve dhe në revitalizimin e këtyre objekteve nëpërmjet marrjes së masave të përkohshme për ndalimin e dëmtimit të mëtutjeshëm të objekteve të trashëgimisë kulturore, renovimit, rikonstruktimit e kështu me radhë”, vazhdon përgjigja e Komunës së Prizrenit.

‘Ec Ma Ndryshe’ ka rikujtuar se në raportin e vitit 2018 të Komisionit Evropian për Kosovën theksohet se ‘incidentet e rrënimit të trashëgimisë kulturore kanë vazhduar  ilegalisht,  ndërsa  sanksionet  ndaj  kryesve  nuk  janë  shqiptuar’.

Në këtë raport gjithashtu është theksuar se nevojiten më shumë përpjekje për të siguruar mbrojtjen dhe menaxhimin adekuat  të trashëgimisë kulturore në Kosovë.

“Institucionet e shtetit në të shumtën e rasteve kanë dështuar në zbatimin  e ligjeve në raport me këtë zonë, e mbi të gjitha në zbatimin e dispozitave sanksionuese. Ky mosveprim i institucioneve ka krijuar dhe zhvilluar kulturën e mosndëshkimit”, potencohet në përgjigjen e ‘Ec Ma Ndryshe’.

Komuna e Prizreni ka deklaruar se së bashku me OJQ-të dhe me QRTK  janë duke e përpiluar Planin për Menaxhimin e Qendrës Historike të Prizrenit. Paraprakisht, nga kryetari i Komunës së Prizrenit është formuar komisioni i përbërë nga ekspertët e lëmive të ndryshme për marrjen e masave të sigurisë dhe eliminimit të rrezikshmërisë për jetën e qytetarëve.

“Në partneritet me investitorë të jashtëm dhe të brendshëm (në këtë rast Komuna e Prizrenit) është hartuar projekti i revitalizimit te kompleksit arkitekturor në rrugën ‘Marin Barleti’. Së shpejti pritet të fillojë implementimi i këtij projekti”, thuhet në përgjigjen e Komunës së Prizrenit.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending