Connect with us

Aktuale

ALARMI që po na troket: Huamarrja për blerje të pronave

Published

on

Shumë qytetarë për të blerë një shtëpi apo banesë, rrugëzgjidhje të vetme e shohin marrjen e kredisë, paçka se për një veprim të tillë  duhen vite të tëra për t’u paguar. Por, ky opsion shumë i përhapur është shndërruar në preokupim për Fondin Monetar Ndërkombëtarë të Kosovës (FMN).

Shkruan: Arta Desku

Ditë më parë Shefi i Fondi Monetar Ndërkombëtar në Kosovë, Ruud Vermeulen në intervistë për Evropën e Lirë, rritjen e huamarrjes në banka e ngriti si shqetësim.

Se vlera e kredive është më e madhe se në vitet e kaluara e thonë edhe nga Banka Qendrore e Kosovës(BQK). Vetëm brenda 9 muajve (Janar-Shator) vlera e kredive hipotekare në Kosovë ka arritur në 369 mijë e 968 euro, kështu ka bërë të ditur për Ndërtimi.info, zëdhënësi i BQK-së, Kushtrim Ahmeti.

Ai ka shpjeguar se në të njëjtën periudhë kohore vitin e kaluar (2017) vlera e kredive hipotekare ishte 324 mijë e 967 euro.

“Nga shtatori i vitit 2017 e deri në shtator të 2018-tës shuma e kredive hipotekare nga 324 mijë euro është ngritur në 369 mijë, derisa numri i kredive nga rreth 4 mijë është rritur në 5 mijë. Kreditë hipotekare komerciale nga 162 mijë euro janë ngritur në 183 mijë euro, teksa ato rezidenciale nga 162 mijë euro në 186 mijë euro”, është shprehur ai.

Ahmeti ka deklaruar se huamarrja(kredi-dhënia) vazhdon të jetë në nivel dyfishor për dy-tre vite dhe se treguesit e caktuar financiar sugjerojnë që bankat kanë hapësirë për rritje të kreditimit dhe mbajtje të trendit të njëjtë.

“Huamarrja vazhdon të jetë në nivel dyshifror përgjatë një periudhe të caktuar kohore (dy-tri vite). Treguesit e caktuar financiar sugjerojnë që bankat kanë hapësirë për rritje të kreditimit dhe mbajtje të trendit të njëjtë. Matur përmes treguesit të kredive ndaj depozitave tregon që ky indikator është në nivelin rreth 80%, nën mesataren e vendeve të rajonit”, është shprehur Ahmeti.

Rritja e marrjes së kredive sipas ekspertit të ekonomisë, Muhamet Mustafa, duhet të ketë një analizë të gjithanshme e që më pas do të rezultonte me masa adekuate.

Mustafa për Ndërtimi.info tha se rritja e kredive për prona është bërë meqë po rritet edhe çmimi i patundshmërisë në lokacione të caktuara. Megjithatë, ai thotë se ky rrezik deri më tani është menaxhuar nga përfitimet që kanë pas marrësit e kredive.

Është e vërtetë se një risk nga rritja incidentale e kredive për prona të paluajtshme ekziston, por ky trend është rezultat i rritjes së çmimeve të patundshmërive, sidomos tokave në lokacione të caktuara. Ky rrezik deri tani është menaxhuar nga përfitimet që kanë pasur marrësit e kredive, kështu që edhe niveli i kredive të këqija është i ultë tani për tani. Por mund të thuhet se ‘nxehje’ e kredive për banesa po i mbanë deri diku çmimet e banesave të larta edhe përkundër ofertës së madhe. Prandaj këtu ndoshta mund të pritet problem, nëse marrësit e kredive nuk mund t’i kthejnë kreditë, ose nëse ndërtuesit e banesave nuk mund t’i shesin ato për shkak të ndonjë restrikcioni në këtë lloj kredisë. Pra nevojitet një analizë më e gjithanshme , e pas kësaj edhe masa adekuate”, është shprehur Mustafa.

Këtë rritje të huamarrjes shqetësuese e sheh edhe njohësi i ekonomisë, Lulzim Beqiri.

Sipas tij, me rritjen aktuale ekonomike dhe me këtë numër të të punësuarve nuk ka mundësi që qytetarët e bizneset të marrin shuma kaq të mëdha parash në vlerë të kredisë.

“Rritja e huamarrjes për blerje të pronave është shqetësuese edhe për Republikën e Kosovës mendoj se me të vërtet është për t’u shqetësuar. Me rritjen aktuale ekonomike dhe numrin e të punësuarve nuk ka mundësi që qytetarët edhe bizneset të marrin kredi në kaq vlera të mëdha, pra sipas mendimit tim këtu janë dy gjëra kryesore, ekonomia informale dhe shpëlarja e parave faktori kyç” ka potencuar Beqiri.

Raporti i kredive joperformuese ndaj gjithsej kredive të sektorit bankar në vend, vitin e kaluar është zvogëluar në 3.1 për qind nga 8.4 për qind sa ishte në vitin 2015, thuhet në raportin e fundit të Bankës Qendrore të Republikës së Kosovës (BQK). Vetëm vitin e kaluar, vlera e kredive të shlyera ka qenë 27.4 milionë euro.

Ndryshe,nga Fondi Monetar Ndërkombëtar (FMN) është tërhequr vërejtja se rritja e shpejtë e huamarrjes nga konsumatorët e pasiguruar që përdoret për të financuar blerjen e pronave, mund të jetë shqetësuese.

Shefi i Fondi Monetar Ndërkombëtar në Kosovë, Ruud Vermeulen, në një intervistë dhënë kohë më parë ngriti si shqetësim rritjen e shpejtë të kredive në disa segmente.

“Për shembull, rritja e shpejtë në huamarrjen nga konsumatorët e pasiguruar që përdoret për të financuar blerjen e pronave mund të jetë shqetësuese nëse kalon në furnizim të tepërt. Andaj, mbetet e rëndësishme për mbikëqyrësit që të monitorojnë kësi lloj dobësish”, ka thënë Vermulen.

Ndonëse metoda më efektive për të arritur tek qëllimi, mos-shlyerja e borxhit të kredisë brenda afatit të paraparë kohorë penalizohet me gjobë./Ndërtimi.info/

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending