Aktuale
Të injoruara, të mashtruara e të shuara: Skandali i grave të padukshme të arkitekturës

Ato janë ndër arkitektet më të talentuara të kohës sonë. Megjithatë, meritat, lavdërimet e çmimet kanë kaluar tek njerëz të tjerë.
“The Guardian” ka publikuar një artikull rreth grave të suksesshme, që kanë qenë inspirim për shumë breza, por që kanë mbetur “të padukshme” për nga meritat. Njihuni me gratë që janë lodhur nga të qenurit jashtë historisë.
Denise Scott Brown ishte profesoreshë e asociuar kur u martua me Robert Venturin në vitin 1967. Ajo kishte kryer studimet në universitetet e Pensilvanisë e të Berkeleyt dhe inicioi programin e parë në shkollën e re të arkitekturës në Universitetin e Kalifornisë. Ajo kishte një rekord të konsiderueshëm të botimeve, studentë entuziast dhe respektin e kolegëve të saj, transmeton Ndërtimi.info.
Shenja e parë që martesa ia kishte ndryshuar gjërat erdhi kur një arkitekt, rishikoi punën e saj dhe i tha: “Ne në zyrë mendojmë se Bob po shkruan, duke përdorur emrin tënd.”
Ky ishte vetëm një tregues i asaj me të cilën do të ballafaqohej përgjatë gjithë karrierës. Scott Brown për shumë persona njihej vetëm si gruaja e arkitektit të famshëm postmodern Bob Venturi, i cili vdiq muaj më parë, e me të cilin e kishe ndarë gjysmën e jetës, një arkitetkt dhe intelektual i njohur që me veprat e tij ndryshoi botën.
Kur Scott tregoi në esenë e saj të vitit 1989, Seksizmit dhe Sistemit “Yll” në Arkitekturë, se u la jashtë shumë darkave e intervistave të punës “sepse nuk po i ftojmë gratë”, e ndjekur nga fjali të tilla si “Edhe ju jeni arkitekte”, kulmi i ngjarjes ishte kur juria i dha shpërblimin “Pritzker” vetëm për Venturin, në vitin 1991.
Në vitin 2013, dy studentë në Shkollën e Harvardit në fushën e Dizajnit filluan një peticion online për të kërkuar që kontributi i saj të njihej. Tani peticioni ka më shumë se 20.000 nënshkrime.
“Ata nuk më kanë borxh mua një çmim Pritzker, por një ceremoni të përfshirjes në Pritzker,” tha Scott Brown.
Ky muaj shënon një rregullim të vogël të gabimeve të së kaluarës, pasi Denise Scott Brown, tani 87 vjeç, do të fitojë medaljen e Soane 2018. Ky çmim ndahet për arkitektët e mëdhenj që kanë kontribuar shumë në këtë fushë.
Scott Brown nuk është e vetmja. Një maskë e padukshmërisë thellë e institucionalizuar i ka fshehur gratë gjatë partneriteteve të suksesshme arkitektonike.
Patty Hopkins, bashkë-themeluesja e “Architects of Hopkins”, u fsheh mjaft mirë nga historia kur ajo u fotografua nga një grup arkitektësh të teknologjisë hi-tech për të promovuar serinë e BBC 2014, “The Brits Who Built the Modern World”.
Gjithashtu edhe suksesi global i Daniel Libeskind, i detyrohet në masë të madhe gruas së tij, Nina, një negociatore politike që ka trajtuar çdo aspekt të menaxhimit të kompanisë.
Edhe artistja holandez Madelon Vriesendorp ka qenë shumë e mësuar me mungesën e meritave për gratë e arkitektëve të famshëm.
Në fillim të viteve ’70, kur ajo u shpërngul në Nju Jork me burrin e saj, Rem Koolhaas, filloi të pikturoi një sërë imazhesh të frymëzuara nga arkitektura e Manhatanit. Pamjet e ëmbla të imazheve si Statuja e Lirisë e shumë projekte tjera, do të merrnin një mitologji të vetën.
Punimet e Vriesendrp u përdorën në kopertina të librave të tjerë pa leje dhe u kapën në retrospektivë si “të porositura nga Zyra për Arkitekturën Metropolitane”.
“Unë nuk dua të bëj një bujë, Por ka pasur shumë gabime historike, të cilat vazhdojnë të përsëriten” ka thënë ajo.
Vriesendrp theksoi se e shpeshtë dhe tinëzake është mënyra se si gratë shpërfillen, nuk përmenden në shkrime dhe janë të padukshme në sy të të tjerëve.
Këto gra ishin ato që më shtynë të iniciojë një lëvizje për fuqizimin tonë dhe për njohjen e punës sonë.
Megjithëkëtë duhet ndjekur akoma një rrugë të gjatë përpara se arkitektura të arrijë tek diçka si barazia./Ndërtimi.info/
