Connect with us

Aktuale

Rrëfim i minatorëve që qëndruan tetë ditë nën dhe

Published

on

Kanë kaluar 29 vite, por ende e kujtojnë si sot atë ditë. Mbi 1 mijë e 300 minatorë kishin qëndruar për tetë ditë rresht në afro 800 metra nën tokë, në horizontet e minierës së Trepçës pa ngrënë, vetëm e vetëm që të mbronin autonominë e Kosovës. Madje, kjo grevë tundi edhe themelet e Jugosllavisë.

Për disa nga pjesëmarrësit, ky do të mbetet kujtim i paharruar.

Sa herë që i afrohen derës së Trepçës i kaplon emocion i njëjtë, sikur para afro tri dekadash.

“Ai kujtim nuk m’hjeket kurrë nga mendja. Sot, pas 29 vitesh kur morëm pjesë në organizim, kur i shihsha do fytyra , se disa kanë vdek; kur i shihsha ato fytyra mu duke që tash jemi duke e organizu atë grevë, atë tetë ditëshin që e kemi mbajt brenda”, tregon me plot emocion Ruzhdi Gashi për Infokusin.

Ai është njëri nga grevistët e 89-ës, njëherit Kryetar i Shoqatës së Minatorëve, Pensionistëve e Invalidëve të Republikës së Kosovës.

Greva e minatorëve të Trepçës i kishte kthyer sytë e botës nga Kosova. Të gjithë e përkrahnin grevën e tyre. Madje, thonë se kishin përkrahës edhe nga Serbia.

“Ajo grevë jo vetëm që ka marrë përkrahje nga populli në Kosovë, por ka marrë përkrahje në gjithë botën”, thotë Gashi.

Por, Gashi thotë se në atë kohë minatorët u tradhtuan.

Sipas tij nuk janë realizuar ato çka janë thënë, por vetëm i kanë mashtruar minatorët sepse e dinin se ishin në gjendje të vdisnin.

“Unë besoj se edhe në atë kohë i kanë tradhtu minatorët. Nuk i kanë realizu ato që i kanë thanë, i kanë mashtru minatorët se janë  kanë në gjendje për me vdekë. Të gjithë minatorët që kanë hy në zgafellë kanë qenë në gjendjen për me vdekë se ka qenë grevë urie”.

Minatorët u nxorën me dhunë nga puna

Nuk kaloi shumë kohë pas grevës dhe të gjithë grevistët u larguan nga puna. Në Trepçë nuk mbeti asnjë punëtorë.

Madje, disa nuk i shpëtuan as dajakut. U ndoqën nga miniera me dhunë.

“Pas grevës 89  të gjithë me një vendim të dhunshëm të regjimit të Sllobodan Millosheviqit të Serbisë janë largu të gjithë punëtorët. Edhe na u ka pamundësu me punu. Të gjithë punëtorët janë largu. Disa me dajak“, vazhdon Gashi rrëfimin.

Por, minatorët që ishin në gjendje të vdisnin urie vetëm që të mbronin autonominë e atëhershme të Kosovës, sot janë harruar e janë lënë anash nga shteti.

Për ta, sipas Gashit nuk interesohet askush, përveç në përvjetorë.

Trajtohen si gjithë të tjerët, pavarësisht kontributit që kanë dhënë.

“Nuk mundesh me mbijetu me një pension prej 105 euro. Kjo është tmerr. Tmerr!” thotë Bedri Bunjaku, nënkryetar i Shoqatës së Minatorëve, dega në Prishtinë.

Sipas tij minatorët mbeten kategoria më e nëpërkëmbur pas luftës.

Madje, deklaron se deri tash atyre u duhej edhe që të paguanin për vizita në spital. Kjo ngase nuk u njihej libreza e minatorit.

Në Shoqatën e Minatorëve Pensionist e Invalid të Republikës së Kosovës thonë se gjendja e minatorëve është e tmerrshme, ndërsa shteti është duke bërë shumë pak në këtë drejtim dhe se minatorët vazhdojnë të mbeten në gjendjen e para 29 vjetëve.

Ata kërkojnë që për të gjithë minatorët të nxirret një status i veçantë e të mos i kualifikojnë si të gjitha kategoritë e tjera të punëtorëve.

“Shteti është tu ba shumë pak për minatorët. Minatori duhet me pas një status të veçantë. Nuk duhet me u kualifiku si gjitha kategoritë e tjera të punëtorëve, të administratës e të tjerat. Mirëpo, duhet një status me nxjerrë të veçantë minatorët. Gjithë minatorët e Kosovës”, thonë në këtë shoqatë.

Mirëpo, edhe pse kanë kaluar kaq shumë vite, minatorëve ende nuk po u njohën kualifikimet e përvoja 10 vjeçare e punës. As çështjen e pensioneve të parakohshme thonë se nuk e kanë të rregulluar si duhet.

Shpresa e vetme për ta në këtë drejtim mbetet fillimi i zbatimit të Ligjit për Trepçën. Shpresojnë që me këtë ligj do të fillojnë të realizohen disa nga kërkesat e tyre.

“Nashta ishalla edhe Ligji për Trepçën kur të zbatohet edhe të hyjë në fuqi do t’i realizojë disa kërkesa e do t ‘përmirësojë kushtet e Minierës “Trepça””, shprehen të zhgënjyer grevistët e 89’ës.

Këta tre grevistë nuk kanë lënë derë pa hapur për të kërkuar që të plotësohen kërkesat e minatorëve. Në një zyre të ngushtë që është e vetmja që u është siguruar nga shteti në ndërtesën e Fakultetit të Arteve, tre grevistët e 89’ës, ditën e kalojnë duke u marrë me hallet e minatorëve.

Ata tregojnë për Infokusin se së fundi iu kanë adresuar kërkesat e minatorëve: Presidentit Hashim Thaçi, Kryeministrit Ramush Haradinaj, Kryeparlamentarit Kadri Veseli dhe Ministrit të Punës dhe Mirëqenies Sociale, Skënder Reqicës.

Në kërkesën drejtuar krerëve institucionalë, ndër të tjera kërkohet që tu pranohet përvoja e punës për vitet 1989-1999 për të gjithë minatorët e larguar nga puna me dhunë nga regjimi i athershëm serb, të pranohen kualifikimet e larta e të mesme, si dhe pensionistët e parakohshëm të gëzojnë statusin si pensionist të rregull.

Trepça para 29 vjetësh dhe tash

“Gjendja e minierës së Trepqës tash edhe atëherë është një ndryshim shumë i madh. Atëherë ka punu shkritorja, ka punu metalurgjia, ka punu bateria e të mos flaës për minierën.

Miniera ka punu nonstop. Ka punu me tri turne . Kurse tash është një numër simbolik që punon sa me i mbrojtë e me i rujt.

Mirëpo krejt këo varen nga Ligjit për Trepqën, që është marrë vjet por ende nuk është zbatu. Nashta ishalla edhe Ligjin për Trepçën kur të zbatohet edhe të hyjë në fuqi do t’i realizojë disa kërkesa e do t ‘përmirësojë kushtet e e Minierës “Trepça”.

Nuk është vetëm miniera e Trepçës.  E kemi edhe Minierën e Kishnicës, Artanës, Miniera e Magnezitit e cila ma ajo veç u shit.

Të gjitha minierat e Kosovës nuk janë në gjendje më të mirë ,tu e përfshi edhe Trepçën”, Ruzhdi Gashi.

 

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending