Aktuale
Pesë arsye pse ndërtesat rrëzohen
Ndërtesat, si të gjitha strukturat, janë të dizajnuara për mbajtjen e ngarkesave të caktuara pa deformimet të tepërta. Ngarkesa janë pesha e njerëzve objekteve lëvizëse, pesha e shiut dhe borës, presioni i erës që llogariten si ngarkesa të përkohshme, ndërsa pesha e vetë ndërtesës llogaritet si ngarkesë e përhershme. Tek ndërtesat e larta sigurimi i kulmit është çështje e vogël por mbështetja e vetë ndërtesës është rëndësia kryesore. Ashtu si te urat, ndërtesat e larta i nënshtrohen kolapsit katastrofik.
Kolpaset katastrofike mund të ndodhin gjithkund nëse gjatë procesit të ndërtimit nuk u kushtohet rëndësi proceseve bazike të ndërtimit këto kolapse janë më shumë të njohur në Afrikë, ku si pasojë e një shiu te rëndë, rezidenca gjashtë-katëshe në kryeqytetin e Kenias, Nairobi, u rrëzua duke vrarë të paktën 80 njerëz.
Ndërkohë që hetimet vazhdojnë ende në kauzën e këtij kolapsi, do të shikojmë disa nga problemet kryesore që mund të qojnë një ndërtesë në kolaps.
Më poshtë keni pesë arsyet që ndërtesat kollabojnë (rrëzohen), sipas një raportimi të BBC-së.
Themelet janë shumë të dobëta
Fondimi adekuat mund të jetë i kushtueshëm. Fondimi mund të kushtojë deri në gjysmën e çmimit të një ndërtese, thotë profesori i ndërtimtarisë Anthony Ede në Universitetin e Covenant në Ota, Nigeri. Ai thotë se dy gjëra duhet të merren parasysh kur ndërtojmë themelet-ngurtësinë e tokës dhe peshën e ndërtesës e përmbajtjen e saj. Lago është një qyteti komercial i Nigerisë që ka shumë toka moçalore. Toka moçalore hyjnë në grupin e tokave të dobëta të cilat nuk mund të mbajnë ngarkesa të mëdha. Tokat moçalore kërkojnë bazë të fortë, shumë më të fortë se terreni i fortë. Por investitorët ose personi që financon ndërtimin nuk shpenzon para shtesë në fondim duke ndërtuar në tokën e moçalit dhe për këtë shumë ndërtesa në Lagos janë shkatërruar. Ndërsa edhe në tokë të ngurtë, themelet duhet të jenë mjaft të forta për të përballuar ngarkesën. Baza e papërshtatshme e një ndërtese katër katëshe ishte një nga arsyet e dhëna nga hetuesit për rrëzimin e një ndërtese në Ruanden veriore në vitin 2013 ku mbetën të vrarë gjashtë persona.
Materialet e ndërtimit nuk janë mjaft të forta
Materialet që nuk janë të forta për të përballuar ngarkesën përdoren, madje ekziston një treg i materialeve të falsifikuara që janë shumë të dëmshme sa që ndonjëherë në vend të çelikut përdoren copëza metali, thotë Hermogene Nsengimana nga Organizata Afrikane për Standardizim. Ai thotë se ka raste kur falsifikatorët falsifikojnë certifikatat e autentifikimit. Kur një ndërtese gjashtë-katëshe u rrëzua në Kampala të Ugandës nga raporti doli të ishte që shkak kryesor ishin materialet e falsifikuara. Nsengimana shton se kontraktorët po synojnë që me sasinë e njëjtë të betonit që është e nevojshme për një ndërtesë njëkatëshe të ndërtojnë një ndërtesë katërkatëshe dhe kjo bëhet me vetëdije të plotë për ulur shpenzimet.
Punëtorët bëjnë gabime
Edhe kur punëtorëve u jepet materiali i duhur për të bërë beton, ata i përziejnë ato gabimisht, thotë Ede. Kjo rezulton në beton i cili nuk është i fuqisë së mjaftueshme për të mbajtur ngarkesën. Ai akuzon kompanitë ndërtimore për uljen e kostove duke punësuar punëtorë të pakualifikuar që janë më të lirë se ndërtuesit e trajnuar. Kjo është një nga arsyet e paraqitura nga inxhinierët e ndërtimtarisë Henry Mëanaki Alinaitwe dhe Stephen Ekolu pse një ndërtesë rrëzua në vitin 2004 në Ugand. Hulumtimi i tyre tregon se punëtorët keqkuptuan raportet e përzierjes së betonit. Hoteli i ri pesëkatëshe BBJ u shemb gjatë ndërtimit dhe 11 vetë vdiqën. “Ju gjeni muratorë dhe madje edhe teknikë që e quajnë veten inxhinierë”, paralajmëron presidenti i Institutit Nigerian të Inxhinierëve Strukturorë Oreoluwa Fadayomi në sajtin e lajmeve të The Punch në Nigeri. Për ata profesionist që duan të kursejnë para, ai këshilloi “nuk duhet të jeni të mençur në kursimin e qindarkave dhe funtave të marra”.
Ngarkesa është më e rëndë se sa pritej
Ede thotë se një ndërtesë bie kur ngarkesa është përtej fuqisë së ndërtesës. Ai jep shembullin e kërkesës që një fëmije të mbajt një kuti të rëndë: “Fëmija nuk do të jetë në gjendje ta mbajë pezull”.
Edhe në qoftë se themelet dhe materialet janë mjaft të forta, për destinimin e parë dhe ky qëllim mund të ndryshojë duke e bërë të papërshtatshëm si p.sh. : nëse një ndërtesë është projektuar për të qenë një shtëpi dhe pastaj është shndërruar në një bibliotekë ku grumbullohen kutitë dhe shumë libra, ndërtesa mund të tendoset nën peshën. Një arsye tjetër pse ngarkesa është shpesh më e rëndë se konstruksioni fillestar është për shkak të mbindërtimit pra shtohen kate ekstra. Në mars, një blloku apartamentesh, që kishte më shumë kate se sa ishte planifikuar, u rrëzua në Lagos, duke vrarë 34 vetë raportuara nga Guardian.
Forca nuk është testuar
Në të gjitha pikat e ndërtimit fuqia e ndërtesës duhet të testohet. “Duhet të jeni të rreptë”, thotë Ede për inspektoratin e ndërtimit. “Ligji thotë se duhet të provosh. Është zbatimi i ligjit i cili është problemi”. Problemi kyç është se në çdo fazë të ndërtimit dikush ka një motivim të fortë për të kursyer para ose për të marrë para. Ka shumë arsye fizike pse një ndërtesë mund të bjerë por ka vetëm një shtyrje dhe motivim për këto ngjarje dhe ajo është paraja, dhe kjo është arsyeja e vërtetë që ndërtesat rrëzohen – korrupsioni.
You must be logged in to post a comment Login