Connect with us

Aktuale

Autostrada Shkup-Bllacë ende askund,mosndërtimi i rrugës Tetovë – Prizren e ul nivelin ekonomik

Published

on

Që nga viti 2009 përflitet rregullimi i rrugës rajonale Tetovë – Prizren ndërkaq që nga atëherë e deri më sot ende nuk është bërë analizë fizibiliteti nëpërmjet së cilës do të vlerësohej gjeografikisht, ekonomikisht dhe moralisht dobia e kësaj rruge rajonale, ku për shkak të 70 kilometrave qytetarët e rajonit të Pollogut nuk mund t’i afrohen Detit Adriatik, shkruan Portalb.mk.

“Për rrugën Tetovë – Prizren ende nuk ka analizë fizibiliteti për rëndësinë ekonomike të saj, prandaj edhe nuk mund të flasim se a do të ndërtohet apo jo. Tash për tash nuk parashihet një gjë e tillë”, thanë për Portalb.mk nga Ministria e Transportit dhe Lidhjeve të Maqedonisë.

Nevoja për rrugë rajonale Tetovë – Prizren u aktualizua pasi që Qeveria e Kosovës më parë u deklarua se me përfundimin e autostradës Prishtinë – Kosovë do të nisin punimet në rrugën rajonale Prizren – Tetovë. Nga atje njoftuan se autostrada Kosovë-Maqedoni do të jetë gati deri në fund të vitit 2018.

“Kosova dhe institucionet e saj kanë vullnet dhe gatishmëri që të ndërtohet rruga Prizren – Tetovë. Kjo rrugë sipas pjesës kosovare, është prioritet pas përfundimit të autostradës Prishtinë-Shkup”, thanë përfaqësues të shoqatës së biznesmenëve të Prizrenit gjatë qëndrimit në Tetovë më 16 nëntor të 2014-s.

Ndërsa në mesin e qershorit të 2013-s, ish-zëdhënësi i Qeverisë së Maqedonisë, Muhamed Hoxha tha se “Projekti studimor ende nuk është përfunduar. Pasi i njëjti të përfundojë atëherë do të shohim se si do të veprojmë për të gjetur mënyra që ai të fillojë dhe të realizohet në praktikë. Por presim se si do të jenë rezultatet nga ky studim”.

Analizë fizibiliteti: si dhe pse bëhet?

Mosparashikimi i rrugës rajonale Tetovë – Prizren me ciklin e investimeve arsyetohet me “mungesë të analizës së fizibilitetit”, megjithatë sipas profesorit të ekonomisë, Abdulmenaf Bexheti një analizë fizibiliteti do të bëhej shumë shpejtë, por vetëm nëse do të kishte “vullnet institucional-politik”.

“Mungon vullneti institucional-politik që të bëhet një fizibilitet ekonomik, sepse nëse ka vullnet politik, fizibiliteti kërkohet dhe bëhet analiza. Udhëheqësit institucional kanë promovuar ndërtim të kësaj rruge pa bërë asnjë analizë paraprake për arsyeshmërinë e tyre ekonomike. Fizibiliteti ekonomik do të impaktonte në mënyrë të konsiderueshme zhvillimin ekonomik të rajonit të Pollogut”, tha Bexheti.

Sipas profesorit Abdulmenaf Bexheti, analiza e fizibilitetit do të ndihmonte të kuptohet se sa ka leverdi nga ndërtimi i rrugës Tetovë – Prizren dhe se si do të duhej të bëheshte ajo.

“Kjo analizë do të ndihmonte të kuptohen se sa do të ndikonte në shkëmbimin tregtar dhe matjen e kostove duke u analizuar edhe përfitimet direkte edhe ata indirekte. Analizohen edhe kostot direkte edhe kostot jodirekte. Nga njëra anë llogariten përfitimet kurse nga ana tjetër llogariten edhe kostot. Te llogaritja e përfitimeve ka faza të cilat përfshijnë përfitimet direkte dhe janë përfitimet indirekte. Kemi edhe përfitime materiale edhe jo materiale. Ka përfitime edhe të komponentëve morale e shpirtërore, por që ato nuk mund të llogariten dhe maten. Të gjitha këto parashohin edhe atë se cilat do të ishin kostot e cilat janë trasat e ndërtimi, e përpunimit të tokës”, sqaroi më tej Bexheti.

 

Se sa korsi do të duhej të ishte kjo rrugë rajonale, Bexheti u shpreh: “Mjafton të jetë me dy korsi pasi që tereni gjeografik nuk lejon më shumë sepse edhe frekuenca nuk mund të dihet pa u vënë në funksion rruga”, tha Bexheti.

Mosndërtimi i rrugës Tetovë – Prizren uli nivelin ekonomik

Sipas profesorit Abdulmenaf Bexhetit: “Ndërtimi i rrugës do të shkurtonte relacionet dhe do ta bënte transportin shumë më efikas duke sjellë edhe kosto më të ulëta për ndërmarrësit”, gjë e cila do të pengonte uljen e nivelit të zhvillimit ekonomik në Rajonin e Pollogut.

Nga Oda Ekonomike e Maqedonisë Veri-Perëndimore në vazhdimësi kanë alarmuar për humbjen tregtare të Maqedonisë nga Kosova, e cila krahas mosndërtimit të autostradës Shkup- Bllacë është ndikuar edhe nga mosndërtimi i rrugës rajonale Tetovë- Prizren.

“Mosparashikimi i autostradës Tetovë – Prizren ndikon në rënien e shkëmbimit tregtar me Kosovën që është e dukshme në katër vitet e fundit dhe rritjen e shpenzimeve të transportit. Nëse do të krahasonim shkëmbimin tregtar midis Maqedonisë dhe Kosovës, mund të konstatojmë se Maqedonia ndër vite po e humb tregun e Kosovës, nga gati 420 milionë euro në vitin 2011, në vitin e kaluar ka pasur shkëmbim prej 212 milionë euro. Këto barriera infrastrukturore dukshëm e pengojnë qarkullimin drejt vendit fqinj. Nëse ne nuk ndikojmë që ti shfrytëzojmë tregjet fqinje, ato evropiane apo globale shumë më vështirë do ta kemi, prandaj kërkojmë që projekti i premtuar shumë herë dhe aq i përfolur të realizohet në periudhën sa më të shpejtë”, tha për Portalb.mk, drejtori i OEMVP-së, Drilon Iseni.

Në bazë të përllogaritjeve që janë bërë më herët vlerësohet se ky projekt kushton rreth 40 milionë euro, duke përfshirë edhe ndërtimin e dy tuneleve.

Përndryshe, nga Tetova deri në Prizren udhëtojmë 162 kilometra, ndërsa nga Tetova deri në Tiranë duhet të kalojmë 380 kilometra, ndërsa këtë mund ta bëjmë për 190 kilometra nëse do të ndërtohej kjo rrugë.

Përndryshe, që nga viti 2012, ish pjesëtari i OEMVP-së, Shefki Aliti tha se “Autostrada drejt Shqipërisë ka qenë e paraparë në buxhet, si për fillim me 500.000 euro për studim për arsyetimin ekonomik, por me rebalancin këto para ishin shkurtuar”.

Sa i takon rrugës Tetovë – Prizren, për këtë në “Bombën 38” të publikuar në mesin e qeshorit të 2015-s, ish-zëvendësi i ministrit të Transportit dhe Lidhjeve të Maqedonisë Tahir Hani nga radhët e Bashkimit Demokratik për Integrim u dëgjua duke kërkuar nga lideri i BDI-së, Ali Ahmeti që të intervenojë te ish-ministri i Transportit dhe Lidhjeve, Mile Janakievski nga radhët e VMRO-DPMNE-së i cili nuk kishte dashur të dëgjojë për përgatitjen e fizibilit studimit, premtim parazgjedhor i vetë Ahmetit.

Për dy vjet, për sa pritet të përfundojë cikli i investimeve nga Ministria e Transportit dhe Lidhjeve (MTL), në Maqedoni pritet të shpenzohen 86 milionë euro për rregullimin e 26 rrugëve që në total paraqet 420 kilometra, mirëpo në këtë cikël investimeve parashihet rekonstruimi i rrugës Shkup- Bllacë, por jo ndërtimi i rrugës Tetovë- Prizren.

 

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending