Uncategorized
Si funksionon graviteti ndaj ndërtesave
Të gjithë fëmijët duan të ndërtojnë gjëra! Që nga fëmijëria ne luajmë me blloqe, ndërtojmë shtëpi nga letra, ose kështjella në plazh pra ne të gjithë jemi arkitektë dhe ndërtues në zemër.
Nëse ju kujtohet hera e fundit kur keni bërë një gjë të tillë sigurisht problemi juaja më i madh ishte që ndërtesa juaj rrëzohej sapo të arrinte lartësinë e caktuar ? Kjo është gjithashtu e vërtetë në botën reale, ku problemi numër një me të cilin përballet ndërtuesi është mbajtja e strukturës së tyre drejt.
Problemi ka të bëjë me gravitetin: forcën magnetike të tërheqjes midis dy objekteve në universin tonë. Në Tokë, ne e shohim gravitetin si një tendencë që gjërat të qëndrojnë në drejtim të dyshemesë, por graviteti gjithmonë punon në dy mënyra. Nëse lëshoni një stilolaps (kimik), ajo me të vërtetë bie në drejtim të dyshemesë – por dyshemeja gjithashtu merr pjesë me një sasi mikroskopike që stilolapsi ta përmbushur atë rrugë! Forca që tërheq stilolapsin poshtë drejt Tokës është pikërisht e njëjta madhësi si forca që tërheq tokën drejt stilolapsit tuaj.
Tani graviteti zakonisht tërheq gjërat drejt në rënie, por mund të veprojë edhe në mënyra të tjera. Supozoni se keni ndërtuar një mur të vërtetë me tulla të gjata. Mund të mendojmë se graviteti vepron në dy mënyra të ndryshme.
Ne mund ta shohim se si gravitetit tërheq një grup të tullave të veçanta të ndara, secilin veç e veç. Ose mund ta mendojmë atë si një mur të ngurtë që graviteti e tërheq të gjithë gjënë, ashtu që sikur gjithë masa e saj të jetë e përqendruara në një pikë të vetme në qendër të saj.
Pra, çfarë e bën një mur të bjerë? Nëse qendra e gravitetit kalon në njërën anë (nëse nuk e kemi ndërtuar murin drejt ose nëse e kemi ndërtuar në tokë të pjerrët), forca e gravitetit që vepron poshtë do të prodhojë një efekt kthimi të quajtur moment. Nëse momenti është i vogël, llaçi ndërmjet tullave mund t’i rezistojë dhe të mbajë murin në këmbë, por nëse momenti është shumë i madh, llaçi do të shpërbëhet dhe tullat do të përmbysen e muri do të shembet.
Tani më kjo nuk zbatohet vetëm për një muri të vetëm por vlen për të gjitha ndërtesat. Nëse një rrokaqiell është 200 metra i gjatë dhe frynë një stuhi e fortë e bën të vështirë atë të qëndrojë në krye, ekziston një forcë e madhe e kthimit që tenton ta vendosë tërë ndërtesën në anën tjetër. Kjo është arsyeja pse ndërtesat e gjata kanë nevojë për themele të thella ku një pjesë e rëndësishme e ndërtesës është ndërtuar nëntokë për të mbështetur pjesën që është mbi tokë.
Nëse diçka përpiqet të shtyjë pjesën e sipërme të ndërtesës në një anë, themelet në mënyrë efektive rezistojnë dhe e shtyjnë atë në drejtimin e kundërt! Me fjalë të tjera, ato ndihmojnë për të kundërshtuar momentin që do të bënte që një ndërtesë të rrëzohej në njërën anë.
You must be logged in to post a comment Login