Aktuale
Një numër mbresëlënës femrash kanë dhënë kontribut të rëndësishëm në arkitekturë
Published
10 months agoon
Në Ditën Ndërkombëtare të Gruas, njerëzit në mbarë botën festojnë arritjet sociale, ekonomike, kulturore dhe politike të grave duke rritur ndërgjegjësimin për luftën e vazhdueshme për barazi gjinore. Është një ditë për të njohur kontributin e grave në shoqëri dhe për të reflektuar mbi barrierat që gratë vazhdojnë të përballen në ndjekjen e barazisë. Është koha për të nderuar arritjet e grave, për të bërë thirrje për barazi gjinore dhe për të ndërmarrë veprime për të krijuar një botë më të barabartë për të gjitha gjinitë.
Megjithëse sektori i arkitekturës është parë tradicionalisht si i dominuar nga meshkujt, një numër mbresëlënës femrash kanë dhënë kontribut të rëndësishëm dhe kanë arritur sukses të madh në këtë fushë. Këto arkitekte femra, të cilat kanë kapërcyer sfidat me të cilat u përballën, janë kthyer në figura me ndikim në industri, duke dëshmuar se gjinia nuk duhet të jetë pengesë për suksesin në asnjë profesion. Arritjet e tyre janë një dëshmi e faktit se diversiteti dhe gjithëpërfshirja çojnë në inovacion, kreativitet dhe përparim.
Zaha Hadid
Zaha Hadid ishte një arkitekte irakiano-britanike e cila u njoh si një nga figurat ikonike të grave në arkitekturën e fundit të shekullit të 20-të dhe fillimit të shekullit të 21-të. Ajo ishte një arkitekte, biznesmene dhe mësuese vizionare që la vepra të jashtëzakonshme pas vdekjes së saj në vitin 2016. Ajo studioi matematikë në Universitetin Amerikan të Bejrutit përpara se të transferohej në Londër për të studiuar në Shkollën e Arkitekturës së Shoqatës së Arkitekturës. Ajo studioi me arkitektë ikonë të ardhshëm si ajo, si Rem Koolhaas, Elia Zenghelis dhe Bernard Tschumi. Pas diplomimit nga universiteti, Hadid hapi firmën e saj arkitekturore, Zaha Hadid Architects, në Londër në vitin 1980.
The Guardian e përshkroi atë si “Mbretëresha e kurbës”, e cila “çliroi gjeometrinë arkitekturore, duke i dhënë asaj një identitet krejtësisht të ri shprehës”. Hadid e vëren arkitekturën si një art që merret me përvojat emocionale njerëzore si kënaqësia, lumturia, etj. Frymëzimi i saj i dizajnit vjen nga vëzhgimi i natyrës, njerëzve dhe qytetit. Në një nga intervistat e saj, Hadid tha: “Njerëzit pyesin ‘pse nuk ka linja të drejta, pse nuk ka 90 gradë në punën tuaj?’ Kjo ndodh sepse jeta nuk është bërë në një rrjet.” Ajo u bë gruaja e parë individuale që iu dha Medalja Mbretërore e Artë nga Instituti Mbretëror i Arkitektëve Britanikë. Hadid ishte gruaja e parë që mori Çmimin e Arkitekturës Pritzker në 2004. Gjithashtu, ajo u bë gruaja e parë që iu dha individualisht Medalja Mbretërore e Artë nga Instituti Mbretëror i Arkitektëve Britanikë. Hadid mori çmimin pas vdekjes së Qendrës Rafik Hariri të Këshillit Atlantik për Arritjen Jetësore të Lindjes së Mesme.
Winka Dubbeldam
Arkitektja me origjinë holandeze Winka Dubbeldam është ndër gratë arkitekte më të suksesshme. Ajo themeloi Archi-tectonics, firmën e saj arkitekturore, në 1994. Firma tani operon globalisht në të gjitha llojet e ndërtesave dhe drejtohet nga Dubbeldam dhe partneri i saj i biznesit, Justin Korhammer. Për shkak të përdorimit të materialeve të qëndrueshme, metodave inovative të ndërtimit dhe teknikave dixhitale, ajo ka marrë vlerësime të shumta për projektet e saj arkitekturore.
Arkitektonika e përshkruan veten duke bërë “[…] punë inovative multidisiplinare [që] kombinon procese të avancuara të projektimit dixhital, kërkime rigoroze dhe metoda të reja fabrikimi në shkallë për të krijuar ndërtesa të zgjuara dhe forma më të shëndetshme të jetesës urbane. [Arkitektonika] krijon mjedise, ndërtesa dhe sisteme urbane të drejtuara nga konceptet që nxisin mënyra më të drejta dhe të qëndrueshme jetese.” Në përputhje me këtë, në një intervistë të vitit 2018, Winka Dubbeldam deklaroi të kuptuarit e saj se çfarë do të thotë të jesh arkitekt: “Rishkrimi dhe inovacioni i dizajnit arkitekturor dhe strukturave të tij kërkon një ndryshim revolucionar në të menduarit se si konceptohet tani arkitektura. Nga nocioni që një ndërtesë është një përbërje e elementeve të standardizuar si kolonat, dyshemetë dhe muret, ne duhet të rimendojmë një ndërtesë që përbëhet nga komponentë gjenerues të personalizuar në masë. Këta përbërës kanë natyrë organike dhe i ngjajnë trupit të njeriut në kompleksitetin dhe përshtatjen e tij natyrale. Duke i bërë komponentët më integralë dhe më inteligjentë, profesioni njerëzor përshtatet më tepër sesa lejohet, ndërveprues dhe jo pasiv.
Kazuyo Sejima
Kazuyo Sejima është një arkitekte e njohur japoneze me çmime dhe nderime të shumta për veprat e saj të veçanta. Ajo ka lindur në vitin 1956 në Ibaraki të Japonisë. Si fëmijë, ajo pa një fotografi të një shtëpie të krijuar nga arkitekti i famshëm Kazuo Shinohara dhe bukuria e saj e mahniti atë deri në atë pikë sa vendosi të studionte arkitekturë në universitet. Ajo e arriti këtë qëllim në vitin 1979 duke u diplomuar në Universitetin e Grave në Japoni. Pas diplomës së saj bachelor, ajo përfundoi Diplomën Master në arkitekturë në 1981. Në 1987, ajo themeloi Kazuyo Sejima & Associates. Punimet e saj fillestare solo pasqyrojnë një tërheqje ndaj kalueshmërisë dhe neutralitetit. Me fitimin e shpejtë të njohjes kombëtare për punën e saj, Sejimai fitoi çmimin Arkitekti i Ri i Vitit në 1992. Sejima është e njohur për linjat e saj të pastra dhe përdorimin e konsiderueshëm të materialeve të rëndësishme, duke përfshirë xhamin, mermerin dhe metalin. Duke ndjekur idealet moderniste, arkitektja organizon strukturat e saj në stilin e saj të veçantë. Sheshat dhe kubet janë format e saj të preferuara dhe mund t’i gjeni praktikisht në të gjitha veprat e saj.
Në 1995, ajo bashkëthemeloi SANAA (Sejima dhe Nishizawa and Associates) me Ryue Nishizawa dhe puna e tyre së bashku fitoi më shumë famë. Punimet e SANAA patën një ndikim të rëndësishëm në përcaktimin e arkitekturës japoneze të shekullit të 21-të. Veprat e Sejima-s si individualisht ashtu edhe brenda SANAA-s u vlerësuan me çmime të ndryshme. Sejima ishte gruaja e dytë që iu dha Çmimi Pritzker, së bashku me Nishizawa.
You may like
Aktuale
Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?
Published
5 months agoon
July 25, 2024Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.
Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.
Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.
Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.
Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.
Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…
Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi
Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.
Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.
Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.
“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.
Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.
“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.
Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.
“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi
Aktuale
Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë
Published
5 months agoon
July 24, 2024Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.
Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.
Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.
Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.
Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.
Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.
Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.
Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.
Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.
Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.
Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.
“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi