Infrastrukturë
Cilat janë disa nga tunelet dhe urat që lidhin Evropën me Azinë?
Published
2 years agoon
Se Bosfori është simboli i Stambollit kjo tashmë dihet shumë mirë.
Kjo ngushticë prej 30 kilometrash shkon nga Deti i Zi në veri deri në Detin Marmara në jug.
Por Bosfori nuk është e vetmja rrugë që lidh Evropën me Azinë.
Ditë e natë, cisterna dhe anije me kontejnerë vazhdojnë rrugëtimin e tyre për të kaluar nga njëri kontinent në tjetrin.
Në mënyrë të ngjashme, banorët e Stambollit lëvizin gjithashtu, me makina, autobusë, trena dhe tragete.
Madje shumë prej tyre jetojnë në njërën anë të qytetit dhe punojnë në anën tjetër, që do të thotë se në çdo kohë, një pjesë e madhe e popullsisë është në lëvizje.
Lëvizjet e tilla mund të jenë kaotike në çdo kohë të ditës dhe ndonjëherë duket sikur është çudi që dikush arrin kudo, por ata e bëjnë – duke përdorur rrugën, hekurudhën, anijen, urën dhe tunelin për të kaluar nga një kontinent në një tjetër.
Në këtë drejtim ua sjellim tunelet dhe urat gjigante që lidhin Evropën me Azinë.
E njohur fillimisht si Boğaziçi Köprüsü – ose Ura e Bosforit – kjo strukturë elegante u riemërua “Ura e Martirëve të 15 Korrikut” pas një grusht shteti të dështuar të vitit 2016, por vendasit ende i referohen si Boğaziçi Köprüsü, ose Ura e Parë. Para se të hapej më 29 tetor 1973, në 50-vjetorin e Republikës Turke, e vetmja rrugë për të kaluar nga Evropa në Azi ishte me traget. Ura e re e varur prej çeliku prej 1,560 metrash i lejoi drejtuesit të kalonin mbi ujërat e rrjedhshëm të Bosforit dhe të shijonin pamjet gjithëpërfshirëse drejt Pallatit Topkapi dhe Detit Marmara në distancë.
Ura e dytë që lidh të dy kontinentet u hap më 3 korrik 1988 dhe u emërua sipas Fatih Sulltan Mehmetin. E quajtur ndonjëherë FSM Köprüsü, është një tjetër urë prej çeliku. Ajo përfshin pikën më të ngushtë të ngushticës së Bosforit. Ura ofron pamje spektakolare mbi Bosforin, por nuk lejohet qasje për këmbësorët, kështu që vetëm shoferët mund t’i “vlerësojnë” ato.
Në vitin 2016, një urë e tretë u hap përtej Bosforit, pranë Detit të Zi. Ajo është emëruar sipas Yavuz Sulltan Selim, nipi i Mehmet Pushtuesit dhe një zgjedhje e duhur duke pasur parasysh interesin e tij për transportin. Me përfundimin e saj, ura theu rekorde të shumta. Me një “pllakë” të vetme 58.8 metra të gjerë, ajo është ura e varur më e gjerë në botë, e aftë të mbajë tetë korsi trafiku dhe një linjë hekurudhore me dy binarë. Ajo është gjithashtu ura e pestë më e lartë në botë.
Rruga më e re për të lidhur dy kontinentet është Çannakale mbresëlënëse e 1915 Köprüsü. Me një gjatësi prej 3.7 kilometrash, ajo tani pretendon rekordin botëror për hapësirën më të gjatë të urës së varur. E projektuar për shpejtësi dhe jo për pamje, është më pak e popullarizuar nga vendasit për shkak të një pagese prej afro 11 dollarë amerikanë për makinë. Ura u hap më 18 mars 2022.
Seksioni nënujor prej 5.3 kilometrash i tunelit të Euroazisë (Avrasya Tüneli në turqisht) është mënyra më e shpejtë për të kaluar nga njëra anë e Stambollit në tjetrën. Është më shumë funksional sesa i bukur, me një kufi shpejtësie prej 70 kilometrash në orë. Me përfundimin në dhjetor të vitit 2016, ajo reduktoi kohën e udhëtimit nga 100 minuta në vetëm 15. Tuneli, i cili ka një tarifë prej rreth 2,85 dollarë për makinë, u bë gjithashtu lidhja më praktike midis dy aeroporteve të qytetit, Atatürk dhe Sabiha Gökçen.
Ky shërbim nëntokësor, ndërkontinental i trenave pritej të bëhej realitet për një kohë të gjatë. Në 1860, Sulltan Abdülmecid I erdhi me idenë për një kalim nënujor në ngushticë, por vdiq para se të mund të bënte diçka për këtë. Një tjetër sulltan, Abdul Hamid II, ishte i interesuar kur inxhinierët francezë ia propozuan atë në 1892, por nuk pati asnjë përparim. Më shumë se njëqind vjet më vonë interesi u rishfaq dhe ndërtimi i tunelit 13.6 kilometra filloi në vitin 2004. Pavarësisht nga qëllimet më të mira, shërbimi hekurudhor nuk u hap deri më 29 tetor 2013. Afatet u shtynë kur pothuajse çdo metër i gërmuar zbuloi gjetje arkeologjike, me disa që datojnë 8000 vjet më parë. Kaluan gjashtë vite të tjera para se të gjitha stacionet përgjatë linjës të ishin gati për përdorim. Tuneli lidh Kazlıçeşme në anën evropiane me Ayrılık Çeşmesi në anën aziatike, duke zbritur deri në 200 metra nën nivelin e detit në pikën e tij më të ulët, duke e bërë atë tunelin më të thellë të zhytur në botë.
Ata nuk janë mënyra më e shpejtë për të udhëtuar midis kontinenteve, por ka pak përvoja udhëtimi më të mira sesa të jesh në një traget që kalon mbi Bosfor. Şehir Hatlar Vapuları (Tragetet e Linjave të qytetit) u krijuan në 1844 gjatë Perandorisë Osmane./Media Ndërtimi
You may like
Infrastrukturë
“Kulla s’asht cool”-qytetarët e Shkodrës po protestojnë kundër ndërtimit të objektit 35 katesh
Published
4 months agoon
July 25, 2024Ndërtimi i kullës 35 katëshe ‘Hotel Rozafa Tower’ në Shkodër mblodhi në protestë dhjetra qytetarë dhe aktivistë.
Kulla është një investim privat që do të ndërtohet përbri pallatit ekzistues Rozafa, nga “Uldedaj Group”, i zbatuar nga një studio spanjolle.
“Të vendosur përpara një fakti të kryer në një kohë kur për projekte kaq të mëdha duhen dëgjesa publike; të shqetësuar për dëmin urban dhe arkitekturor që kjo kullë paralajmëron ti kanosë Shkodrës; të indinjuar nga mosrespektimi nga ana e institucioneve i të drejtës sonë për qytetin dhe hapësirës që jetojmë vendosëm të marshojmë sot bashkë me ju kundër betonizimit të qytetit për të thënë: Jo kullave!“ – u shpreh aktivisti Amel Pervizi.
Sipas qytetarëve, zhvillimi i qytetit nuk vjen përmes kullave, ndërsa ky investim bie në kundërshtim me planin e përgjithshëm vendor të qytetit.
„Projekti i ri ka jo më pak se 43 mijë metër ndërtim të ri. Intensiteti I ndërtimit nga 4 që është i lejuar në planin e përgjithshëm vendor, shkon në 8.2, pra dyfishohet. Numri I lejuar i kateve nga 7 kate të lejuara shkon në 35, pra pesëfishohet. Lartësia në metra nga 29.8 metra e lejuar shkon deri në 100 metra lartësi. Parametër i cili trefishohet. Sa I përket distancave, kjo godinë me këtë lartësi duhet të mbajë jo më pak se 36 metër distancë nga kufiri i saj i pronës. Gjë që nuk mund ta realizojë dot”,-u shpreh urbanisti Imeldi Sokoli.
Ata theksuan se Shkodra ka nevojë për hapësira dhe investime publike dhe jo shëmbëlltyrë e “kryeqytetit rilindas”.
“Sot ne jemi të thirrur për ti dalë zot qytetit tonë, bukurisë së qytetit tonë, kulturës së qytetit tonë, historisë dhe trashëgimisë kulturore. Në 11 vite, kjo qeveri nuk solli asnjë investim për Shkodrën. Shkodra ka nevoja të mëdha, Shkodra ka objekte, monumente kulture që po bien brenda. Shkodra nuk ka nevojë për kulla, Shkodra ka nevojë për zhvillim dhe nëse flitet për inovacion, inovacioni nuk është një kullë e ndërtuar dhe e sjellë këtu jashtë të gjitha kritereve dhe jashtë të gjitha ligjeve. Ne nuk duam dhe nuk pranojmë betonizimin e Shkodrës“, -u shpreh Eliona Shkreli, anëtare e këshillit bashkiak Shkodër.
Mes thirrjeve „Stop betonizimit“ dhe “Kullat janë pastrim parash” qytetarët marshuan nga busti i Luigj Gurakuqit drejt godinës së bashkisë Shkodër, ku kërkuan realizimin e dëgjesave publike dhe konsultimeve me grupet e interesit.
“Një nga kompanitë, pjesë e Rozafa Group që do të investojë për kullë, sinjalizohet me shkresë për mos shlyerje të detyrimeve tatimore me vlerën 970 mijë euro. Nëse mbledhim fitime te deklaruara të këtij grupimi nuk arrijnë të shlyejnë as taksën e ndërtimit prej 8% ndaj bashkisë Shkodër, nëse ky investim prej 30 milionë eurosh realizohet. Si thoni ju a është me të vërtetë kjo kompani pas këtij ndërtimi? Zhvillimi duhet bërë duke ndjekur planin urbanistik të qytetit, duke bërë transparencë dhe duke u konsultuar”, – u shpreh Amel Pervizi./Media Ndërtimi
Infrastrukturë
Si Vladimir Putin krijoi një ‘flluskë’ të pasurive të paluajtshme
Published
4 months agoon
July 25, 2024Çmimet janë rritur me 172% në qytetet më të mëdha të Rusisë gjatë tre viteve të fundit.
Hipotekat dikur ishin të papranueshme në Rusi. Dekada të propagandës sovjetike, e cila e denoncoi kredinë si një barrë të padurueshme, patën efekt.
Edhe pas përfundimit të komunizmit, rusët ende i referoheshin hipotekave si “skllavëri borxhi”, duke preferuar të kursenin derisa të mund të blinin shtëpitë e tyre. Vladimir Putin, presidenti i vendit, ka kaluar dy dekada duke u përpjekur të bindë qytetarët e tij, që të kenë një tjetër pikëpamje.
Në vitin 2003, gjatë mandatit të tij të parë, ai shpjegoi se hipotekat mund të ndihmojnë në zgjidhjen e “problemit akut të strehimit”, me të cilin përballen rusët. Lutja e tij ra në vesh të shurdhër.
Ai tani duket se ka më shumë sukses. Gjatë viteve të fundit, numri i rusëve që marrin hipoteka është rritur, për shkak të një programi bujar të subvencioneve shtetërore për blerësit e apartamenteve të reja. Por, shpërndarja e subvencioneve të shtetit ka nxitur një treg shumë ‘të nxehtë’ të pronave, duke i rritur çmimet e banesave.
Në vitin 2020, kur Rusia u mbërthye nga Covid-19, zyrtarët rritën ndihmat për ata, që blinin prona të sapondërtuara në një përpjekje për të forcuar ekonominë. Në fillim, bankat u ofruan aplikantëve për hipotekë një normë preferenciale prej rreth 6%, afërsisht dy pikë përqindje nën normën e tregut, dhe shteti paguante diferencën.
Zbritje të ngjashme, të cilat më parë ishin në dispozicion vetëm për familjet, iu ofruan më pas punëtorëve dhe njerëzve, që zhvendoseshin në vende duke përfshirë Arktikun, Siberinë dhe Ukrainën e pushtuar.
Megjithatë, vëllimet e hipotekave nuk filluan të rriteshin vërtet, derisa ekonomia e Rusisë shkoi në gjendje lufte. Bankat lëshuan kredi hipotekore me vlerë 7.7 trilion rubla (88 miliardë dollarë, ose 4% e PBB-së) vitin e kaluar, nga një total prej 4.3 trilionësh në vitin 2020. Shumica u mbështetën nga subvencione.
Kjo pasqyron faktin se rusët nuk kanë mundësi investimi: sanksionet rëndojnë mbi bursën dhe kontrollet e monedhës e bëjnë të vështirë lëvizjen e parave jashtë vendit. Inflacioni, i cili u ngrit përsëri në mesin e vitit 2023, ka luajtur gjithashtu një rol.
Kur Banka Qendrore e Rusisë (CBR) filloi të rriste normat e interesit, interesi për skemën u rrit. Ndërsa CBR ngriti normën e saj bazë në 16%, qeveria e mbajti normën e saj preferenciale të ulët, duke e rritur atë në vetëm 8%. Në qershor kishte një hendek prej më shumë se dhjetë pikë përqindjeje midis normës së qeverisë dhe normës së tregut për një hipotekë.
Në fillim të këtij muaji ajo i dha fund skemës së saj më të njohur, e cila ishte për blerësit e ndërtesave të reja. Numri i hipotekave të reja mund të bjerë me rreth 50% në gjysmën e dytë të vitit.
Industria e ndërtimit të Rusisë do të vuajë si rezultat. Kështu do të bëjnë bankat, të cilat kanë gëzuar fitime rekord të nxitura nga rritja e shpejtë e portofolit të hipotekave. Për momentin, megjithatë, tregu i banesave duket se do të arrijë të shmangë një kolaps.
Vasily Astrov i Institutit të Vjenës për Studime Ekonomike Ndërkombëtare, thotë se “ngadalësimi dhe ndoshta stanjacioni” ka më shumë gjasa sesa një rënie e madhe e çmimeve.
Ekonomia e luftës e Rusisë, e cila ka parë rritje të shpejtë të pagave këtë vit, mund të jetë ende në gjendje të mbajë një treg të fortë pronash, edhe kundrejt normave më të larta dhe mbështetjes së pakësuar të shtetit./Media Ndërtimi
Infrastrukturë
Kinezët dhe turqit “gëzojnë” koncesionin e bakrit në Shqipëri
Published
4 months agoon
July 25, 2024Fabrika e përpunimit të bakrit në Fushë Arrëz iu dha me koncesion për 30 vite një kompanie turke. Ishte viti 2001 kur shteti shqiptar firmosi marrëveshjen koncesionare. Shumë shpejt në lojë hynë edhe partnerët kinezë. Periudha e artë e marrëdhënieve të Shqipërisë me Kinën u ndërpre rreth viteve 80-të, për t’u rivendosur sërish me ardhjen e demokracisë.
Përmes një operacioni financiar të zhvilluar në Turqi, ata morën nën zotërim pjesën më të madhe të rezervave shqiptare të bakrit, të cilat kaluan në pronësi të gjigantit botëror të minierave, kompanisë kineze “Jiangxi Koper”, shkruan citizens.al.
Ata blenë 48% të aksioneve të kompanisë “BerAlb” e cila zotëronte për 30 vite koncesionin e bakrit në vendin tonë, duke përfituar të drejtën për të administruar dhe shfrytëzuar minierën e bakrit Munellë, minierën e bakrit Lak-Rosh, minierën e bakrit Karmë, fabrikën e pasurimit të bakrit Fushë-Arrëz dhe të Mjedës si dhe impiantin e fraksionimit të skorieve të bakrit në Shëngjin.
Me një kapital fillestar prej vetëm 30 mijë USD ose 47 Milionë lekë, kjo kompani e ka zgjeruar kapitalin e saj çdo vit, ndërsa aktualisht deklaron një kapital prej 7.7 miliardë lekësh.
Pavarësisht rritjes së kapitalit, kompania deklaron se del vazhdimisht me humbje.
Megjithëse deklaron bilance negative, në vitin 2017 kompania nënshkroi një tjetër marrëveshje me shtetin shqiptar duke e shtyrë koncesionin edhe me 10 vite . Pra koncesioni i bakrit dhënë Turqisë dhe Kinës do të jetë në fuqi deri në vitin 2043. Ekspertët sugjerojnë se zgjatja e afatit duhet të ishte ballafaquar me performancën ekonomike, rritjen e niveli të mirëqënies së zonës si dhe ruajtjen e mjedisit./Meda Ndërtimi