Connect with us

Ambienti

Ajri i ndotur gjatë dimrit detyron qytetarët e Prishtinës të kalojnë këtë stinë në fshat, për të mos përfunduar në spital

Published

on

Teksa stina e dimrit afrohet, qytetarët e Prishtinës edhe këtë vit do të ballafaqohen me ndotje të lartë të ajrit. Kryeqyteti kosovar shpesh gjatë viteve të kaluara është renditur në listën e vendeve me ajrin më të ndotur në botë.

Ndotësi më i madh është Korporata Energjetike e Kosovës që furnizon gjithë shtetin me energji elektrike, e cila prodhohet nga thëngjilli dhe gjendet pak kilometra larg Prishtinës.

Gjendja edhe më shumë keqësohet në situatën kur kriza energjetike është kthyer në një ndër problemet më të mëdha. Me çmimet e larta, qytetarët detyrohen që ngrohjen ta sigurojnë duke djegur thëngjill, dru e lëndë të tjera, të cilat kontribuojnë në uljen e cilësisë së ajrit.

Emin Islami, 58-vjeçar i cili jeton në Prishtinë, thotë se gjatë stinës së dimrit është i obliguar të zhvendoset në fshat, në të kundërtën ai thotë se përfundon në spital si pasojë edhe e një sëmundjeje kronike nga e cila vuan.

“Ajri është shumë i papastër në Prishtinë, sidomos në stinën e dimrit. E kemi Obiliqin afër, veturat, thëngjilli. Unë jam vetë i sëmurë kronik. Unë, personalisht, dimrit shkoj në fshatin Dyz, prej nga e kam prejardhjen. Vetëm kur jam i detyruar për shkak të punës, përndryshe largohem shkaku i ajrit, sepse është i papërballueshëm dhe përfundoj në spital”, thotë ai për Radion Evropa e Lirë.

Islami bën thirrje tek institucionet të gjejnë zgjidhje që kjo situatë të mos përsëritet secilin vit.

Besfort Kosova, nga iniciativa rajonale Balkan Green Foundation thotë se cilësia e ajrit është shumë e ulët për shkak të shumë faktorëve, si ngrohja me lëndë të ngurta.

Ai sqaron se si grimcat mikroskopike të liruara nga djegia e lëndëve që përdoren për ngrohje në Kosovë ndikojnë në shëndetin e qytetarëve.

“Këto (lëndë), që digjen nëpër stufa, të cilat i kanë qytetarët për ngrohje, lirojnë ndotës në atmosferë, sidomos PM 2.5, PM 10. Këta janë partikuj të imët, të cilët futen në sistemin e brendshëm të organizmit të njeriut dhe shkaktojnë probleme të ndryshme dhe nga të cilat është jashtëzakonisht e vështirë të mbrohet”, thotë Kosova.

Pulmologu Flamur Marku duke folur për komplikimet shëndetësore të shkaktuara nga ajri i ndotur, jep edhe këshilla për masat individuale që mund të merren në mënyrë që të zvogëlohet dëmi i shkaktuar nga ndotja.

“Ato grimca, ndotja që lirohet, krijojnë pengesa të mëdha sidomos në rrugët e frymëmarrjes, ku shfaqet keqësim i sëmundjeve ekzistuese si bronkiti, sëmundjeve kronike obstruktive, sëmundjeve të mushkërive apo edhe astmës bronkiale”, thotë Marku.

Ai shton se në raste të shpeshta ndodh që këta pacientë të kenë nevojë edhe për hospitalizim për marrjen e oksigjenit shtesë.

“Këtu duhet të shtohet se jo vetëm rastet ekzistuese keqësohen, por kemi shtim edhe të rasteve të reja, edhe pacientë në moshë të re shfaqin probleme sidomos respiratore”, thotë ai.

Numri më i madh i pacientëve me komplikime të shkaktuara nga ajri i ndotur është në periudhën nga fillimi i muajit nëntor deri në muajin mars, kohë kur lëndët djegëse përdoren më së shumti për ngrohje.

Në raportin vjetor për gjendjen e mjedisit në Kosovë për vitin 2021 rekomandohet zbatimi i masave specifike sipas sektorëve përkatës duke përfshirë ndër të tjera edhe rritjen e përdorimit të burimeve të ripërtërishme të energjisë dhe reduktimin e përdorimit të thëngjillit për prodhim të energjisë, largimin e veturave të vjetra nga qarkullimi dhe zbatimi i standardeve të kontrollit të automjeteve dhe promovimi i transportit të qëndrueshëm me më pak trafik motorik, e të tjera.

Sidoqoftë, planet afatgjate duken larg realizimit, ndërkohë që qytetarët kalojnë secilin dimër me frikën e komplikimeve shëndetësore që kjo ndotje u shkakton./Media Ndërtimi

Ambienti

Nga prilli deri në dhjetor 2023, temperatura mesatare e sipërfaqes së detit ishte shumë mbi mesatare

Published

on

Nga prilli deri në dhjetor 2023, temperatura mesatare e sipërfaqes së detit ishte shumë mbi mesataren, duke arritur kulmin në gusht me një rekord të lartë të të gjitha kohërave.

Këto temperatura kanë shkaktuar valë të nxehta detare në mbarë botën, të cilat mund të kenë efekte të tmerrshme në biodiversitetin detar.

Edhe pse pjesërisht për shkak të fenomenit ‘El Niño’, ai aktual është më i dobët se në vitet 2015-2016 dhe 1997-1998, megjithatë temperaturat e detit i tejkalojnë ato periudha deri më tani.

SST-të e larta jashtë Paqësorit tropikal gjithashtu luajtën një rol të rëndësishëm në SST-të globale që thyen rekord. Kjo është veçanërisht e vërtetë për Atlantikun e Veriut, ku SST-të mbetën në nivele rekord për kohën e vitit nga qershori deri në dhjetor. Nga qershori deri në gusht pati një sërë valësh të nxehta detare nëpër sektorë të mëdhenj të Atlantikut të Veriut.

SST-të ishin gjithashtu shumë më të ngrohta se mesatarja në Atlantikun tropikal. Këto kontribuan në aktivitetin e stuhive më të larta se mesatarja gjatë sezonit të uraganeve, duke u renditur në vendin e katërt për numrin e stuhive të përmendura në një vit në një rekord që shkon prapa në vitin 1950. Ishte gjithashtu numri më i lartë i stuhive të emërtuara nga çdo stuhi e ndikuar nga El Niño vit.

Valët e të nxehtit detar u vunë re në pjesë të Oqeanit Paqësor të Veriut dhe Oqeanit Indian, rreth Zelandës së Re, në Gjirin e Meksikës dhe Detin e Karaibeve dhe në Detin Mesdhe. Këto mund të kenë ndikime të rëndësishme dhe ndonjëherë shkatërruese në ekosistemet e oqeanit dhe biodiversitetin, dhe të çojnë në ndikime socio-ekonomike për shkak të efekteve të tyre në peshkim, akuakulturë, turizëm dhe industri të tjera./Media Ndërtimi

Continue Reading

Ambienti

Në mbrojtje të Parkut Kombëtar të Sharrit nga efektet e hidrocentraleve!

Published

on

Organizatë joqeveritare ‘EcoZ’ fton të bashkohenu në kampanjën për mbrojtjen e Parkut Kombëtar të Sharrit nga efektet e hidrocentraleve.

Hidrocentralet në Parkun Kombëtar të Sharrit kanë ndikuar në mirëqenien e banorëve dhe kanë ndryshuar tashmë në mënyrë kritike habitatet ujore.

“Bashkohuni me ne më 07 Maj në orën 10:00 për të shfaqur solidaritetin tuaj dhe për të kërkuar masat e nevojshme për të ruajtur pasuritë natyrore që këto hidrocentrale po i rrezikojnë.

Kjo kampanjë implementohet në bashkëpunim me Riverwatch dhe Save the Blue Heart of Europe.|, shkruan në njoftimin e EkoZ./Media Ndërtimi

Continue Reading

Ambienti

Markat e njohura të modës “Zara” dhe “H&M” akuzohen për shpyllëzimin dhe grabitjen e tokava në Brazil

Published

on

Markat e njohura të industrisë së modës si “Zara” dhe “H&M” shesin veshje të prodhuara nga pambuku i punishteve të Brazilit. Ky prodhim lidhet me shpyllëzimin dhe grabitjen e tokave, sipas një hulumtimi të ri.

Përpara se të mbërrijnë në vitrinat e gjigantëve të modës si Zara dhe H&M, pantallonat e pambukta, këmishat dhe çorapet lënë pas në Brazil gjurmë shpyllëzimi, grabitje tokash dhe shkelje të të drejtave të njeriut.

Edhe pse shumë prej tyre mbajnë etiketën e një produkti të qëndrueshëm, një hetim njëvjeçar i shoqatës “Earthsight” në Mbretërinë e Bashkuar, ka hulumtuar në mënyrë të detajuar lidhjen ndërmjet të korrave në Brazil, prodhuesi i katërt më i madh në botë i pambukut, dhe markave europiane. “Earthsight” analizoi pamje satelitore, bilance transporti, arkiva publike dhe vizitoi rajonit e prodhimit, në mënyrë që të vërtetojë “zgrapjen” e 816 mijë tonëve pambuk.

Sipas raportit, lënda e parë prodhohej specifikisht për tetë kompani aziatike të cilat, në periudhën 2014-2023, prodhuan rreth 250 milionë artikuj pakice. Sipas hetimit, shumica e tyre furnizoi kryesisht kompanitë e veshjeve “Zara” dhe “H&M”.

“Është tronditëse të shohësh lidhjen mes këtyre markave të njohura botërore, që dukshëm nuk përpiqen të kontrollojnë zinxhirët furnizues, në mënyrë që të dinë se nga vjen ky pambuk dhe çfarë ndikimi shkakton” – thotë për DW drejtuesi i kërkimeve mbi shpyllëzimin në “Earthsight”, Rubens Carvalho.

Problemi qëndron që tek burimi: pambuku për eksport kultivohet kryesisht në pjesën perëndimore të shtetit Bahia, rajon i shtrirë në savanën tropikale dhe me një biodiversitet të jashtëzakonshëm, të quajtur Cerrado.

Bimësia në Cerrado shpesh shkatërrohet në mënyrë të paligjshme, për të krijuar hapësirë për të korrat dhe kultivimin. Sipas Institutit Kombëtar për Kërkime Hapësinore në Brazil, shpyllëzimi atje është dyfishuar në pesë vitet e fundit,

Shpyllëzim dhe grabitje tokash

Mes rasteve të hetuara në raport është dhe raporti mbi grupin “SLC Agricola”, i cili pretendohet të jetë përgjegjës për 11% të pambukut të eksportuar të Brazilit. “Earthsight” ka arritur në përfundimin se në 12 vitet e fundit, toka e Cerrados, sipërfaqja e së cilës është e barazvlefshme me 40 mijë fusha futbolli, është shkatërruar nga fabrikat e “SLC”.

Sipas qendrës kërkimore “Chain Reaction Research”, në vitin 2020, “SLC” e cila kultivon edhe sojë, u shpall shpyllëzuesi më i madh i këtij habitati.

Në vitin 2021, “SLC” u angazhua për të pasur një politikë kundër shpyllëzimit. Një vit më vonë, raporti i publikuar nga shoqata konsulente “Aidenvironment” zbuloi se 1365 hektarë të Cerrados ishin rrafshuar brenda tokave ku kultivohej pambuk. Dhe thuajse gjysma e kësaj sipërfaqeje ndodhej brenda një zone të ligjshme.

Të pyetur rreth këtyre pretendimeve, kompania i tha DW se “të gjitha konvertimet e bimësisë vendase të bëra nga SLC ishin kryer brenda kufijve ligjorë”.

H&M i tha DW-së se “gjetjet e raportit janë tepër shqetësuese”, duke shtuar se po e trajtojnë çështjen me shumë seriozitet. “Ne jemi në dialog të vazhdueshëm me Better Cotton për të ndjekur rezultatet e hetimit dhe hapat e tjerë që do të ndërmerren për të forcuar dhe rishikuar standardet” – tha kompania përmes një emaili.

Zara i tha DW se dhe ajo “i merr shumë seriozisht akuzat ndaj Better Cotton” dhe kërkon që certifikuesi të ndajë me kompaninë rezultatin e hetimit sa më parë që të jetë e mundur.

Continue Reading

Trending