Connect with us

Aktuale

Ndërtimi i objektet të reja rrezikon që Butrinti të largohet nga mbrojtja e UNESCO-s

Published

on

Objektet e reja për qëllime biznesore, të cilat po ndërtohen në qytetin e Butrintit rrezikojnë që këtë qytet ta paralizojnë më largim lista e trashëgimive kulturore që janë në mbrojtje të UNESCO.

Qëllimi i UNESCO-s është të kontribuojë për paqen dhe sigurinë duke nxitur bashkëpunimin ndërkombëtar përmes reformave arsimore, shkencore dhe kulturore me qëllim të rritjes së respektit universal të drejtësisë, sundimit të ligjit dhe të drejtave të njeriut së bashku me lirinë themelore të shpallur në Kartën e Kombeve të Bashkuara. Është pasardhësi i Komitetit Ndërkombëtar të Lidhjes së Kombeve për Bashkëpunimin Intelektual.

Ndër qindra qëllime dhe objektiva që UNESCO ka, doja të veçoja posaçërisht njërin: “Marrëveshjet e bashkëpunimit Ndërkombëtar për të siguruar trashëgiminë kulturore dhe natyrore botërore” duke iu referuar pikërisht skandalit të ndërtimit në Butrnit, ku u përfshinë shumë faktorë. Së pari, Butrinti, Gjirokastra dhe Berati, janë vetëm  tre nga 1073 trashëgimit kulturore që mbrohen nga UNESCO.

Sipas kushteve, kritereve dhe rregullave të organizatës, një bord i kryesuar nga Ministri i Kulturës dhe stafi profesional, janë përgjegjës për menaxhimin e pronës së Trashëgimisë Botërore. Instituti Kombëtar i Monumenteve të Kulturës dhe Instituti i Arkeologjisë janë përgjegjës për të gjitha hulumtimet, gërmimet dhe konsolidimin e mbetjeve arkitekturore dhe arkeologjike, shkruan konica.al.

“Parku Kombëtar i Butrintit u fut në Listën e Trashëgimisë Kombëtare të Monumenteve të Mbrojtura në vitin 1948. Aktualisht,  mbrojtja dhe ruajtja e monumenteve arkeologjike mbulohet nga Ligji për Trashëgiminë Kulturore. Vlerat natyrore të Ligatinave të Butrintit u njohën nga Konventa Ramsar në vitin 2002.  Në vitin 2005, bazuar në Ligjin për Zonat e Mbrojtura, Butrinti u shpall Park Kombëtar dhe shtrihet në një sipërfaqe prej 86 km².”

Pas lajmit se në Butrint po ndërtohej një biznes privat që u pretendua se ishte konfrom ligjit dhe e miratuar nga Ministria, reagimi i parë ishte ai i ministres Kumbaro ku deklaroi:

“Nuk ka beton dhe hekur në atë kuptim që e thoni ju. Është një projekt i miratuar 100% brenda kritereve dhe rregullave”. Por menjëherë pas kësaj, skandali u thellua kur ishte vetë drejtoresha e UNESCO-s, Mechtild Rossler, e cila në një intervistë për mediat shqiptare, deklaroi sot, duke nxjerrë zbuluar ministren Kumbaro se organizata që mbron trashëgiminë kulturore, nuk ishte në dijeni të këtij ndërtimi. Duke qënë se sipas marrëveshjes, nuk lejohet asnjë ndërtim që të ndikojë në ndryshime, dëmtime, ndotje apo rreziqe të tjera, pa marrë më parë miratimin nga UNESCO, kjo solli një frikë në publik për shkak se vendi ynë rrezikon mjaft nga kjo papërgjegjësi.

Së dyti, sipas UNESCO-s :“Shtetet që janë pjesë e Konventës duhet të informojnë Komitetin, nëpërmjet Qendrës së Trashëgimisë Botërore, për qëllimin e tyre për të ndërmarrë ose për të autorizuar në një zonë të mbrojtur sipas Konventës, restaurime të mëdha ose ndërtime të reja të cilat mund të ndikojnë në vlerën universale të pronës. Njoftimi duhet të jepet sa më shpejt që të jetë e mundur (për shembull, para hartimit të dokumenteve bazë për projekte të veçanta) dhe para marrjes së vendimeve që do të jenë të vështira për t’u kthyer, në mënyrë që Komiteti të ndihmojë në kërkimin e zgjidhjeve të përshtatshme për të siguruar që prona të ruhet plotësisht e padëmtuar.”

Së treti, UNESCO ka një liste të posatshme ku rreshton disa nga faktorët që ndikojnë negativisht dhe nuk lejohen në asnjë mënyrë të bëhën pa autorizimin e tyre në një trashëgimi e mbrojtur nga ata. Ndër të tjera në listë specifikohet se NUK lejohet ndërtimi i   Bizneseve Individuale

Zona industriale / parqe

Ndërhyrje / ndryshime në horizont etj

Strehimi i vizitorëve dhe infrastruktura përkatëse

Strehim të madh dhe infrastrukturë (hotele, restorante, fusha golfi, ski

vendpushime, etj)

Objektet turistike të mëdha / të përhershme me kosto të lartë (pontonet, skelat, observatorët, makinat kabllore, zona kampingu etj).

Siç u tha më lart, Qendra e Trashëgimisë Botërore dhe Organet Këshillëdhënëse gjithashtu marrin informacion nga burime të tjera si (OJQ, individë, artikuj të shtypit, etj.) nëse ka ndonjë shkelje në dëm të trashëgimisë së mbrojtur.  Në raste të tilla, në përputhje me Paragrafin 174 të Udhëzimeve Operacionale, informacioni i marrë i komunikohet Shtetit Palë për të verifikuar burimin dhe përmbajtjen e informacionit dhe për të marrë sqarime mbi çështjen e raportuar. Përgjigja e palës shtetërore më pas shqyrtohet nga Organet Këshilluese përkatëse dhe integrohet në raportin e SOC nëse kërcënimi është i vërtetë.

Thënë këto, Ministrja Kumbaro e cila ra ndesh me deklaratën e saj se gjithçka ishte e ligjshme, është absolutisht e gabuar duke qënë se vetë UNESCO e ndalon kategorikisht ndërtimin e bizneseve private dhe mbi të gjitha pa u njoftuar. Pasojat mund të jetë mjaft të rënda. UNESCO parashikon që nëse marrëveshja është shkelur, sipas konventës, mund të kërkojnë madje dhe fshirjen dhe përjashtimin e një vendi, nga lista e trashëgimisë së vendeve të mbrojtura.

Burimi: UNESCO/konica.al

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending