Connect with us

Aktuale

Interesim i pakët i qytetarëve në raport me komunat e tyre

Published

on

Mosinformimi i mjaftueshëm, interesimi i pakët i qytetarëve në raport me komunën, nepotizmi dhe mundësitë jo të barabarta për gratë janë vetëm disa nga sfidat që hasin qytetarët të evidentuara nga të  gjeturat e “Anketës Mbi Kënaqshmërinë e Qytetarëve” të organizatës DEMOS që mbështet të gjitha komunat e Kosovës për të sjellë ndryshime sistematike që nxisin qeverisjen e mirë dhe ofrimin më të mirë të shërbimeve që ndikojnë pozitivisht në jetën e përditshme të qytetarëve.

Një sistem i qëndrueshëm i vetëqeverisjes lokale mbetet i qëndrueshëm atëherë kur mbahet nga disa shtylla bazë që në epiqendër kanë parimin e transparencës dhe pjesëmarrjes aktive të qytetarëve në procese vendimmarrëse qeverisëse.

Për të arritur deri tek qëndrimi dhe perceptimi i qytetarëve të Kosovës lidhur me qeverisjen e tyre lokale, projekti DEMOS hulumtoi një sërë fushash që kishin të bënin me qasjen në informacione, pjesëmarrjen e qytetarëve, rolin e Kuvendit të Komunës, menaxhimin komunal, ofrimin e shërbimeve dhe kënaqshmërinë e përgjithshme me komunat.

Qytetarët shpesh drejtojnë pyetje në drejtim të komunave të tyre, dhe ata kanë plotësisht të drejtë të kërkojnë përgjigje dhe të marrin informacion nga të zgjedhurit e tyre. Pyetjet e tyre kanë karakter të ndryshëm të llojit si: “Çfarë po planifikon komuna për lagjen time? Sa buxhet ka ndarë? A është hapur ndonjë konkurs pune? A mund të jem përfitues i ndonjë subvencioni?” etj.

Ani pse sipas një ankete bërë nga  Agjencia e Statistikave të Kosovës (ASK) del që 96.1% e familjeve në Kosovë kanë qasje në internet, sërish gjysma e të anketuarve pjesë e anketës së lartëpërmendur informohen për vendimet komunale me anë të komunikimit gojor.

Zhvillimi dinamik i teknologjisë ka krijuar nevojën që komunat t’i zëvendësojnë praktikat tradicionale me mjete më efektive si platformat e ndryshme të komunikimit masiv dhe rrjetet sociale. Por, pavarësisht kësaj mundësie, në përgjithësi, duket se qytetarët besojnë se për autoritetet komunale është më e favorshme që t’i mbajnë qytetarët në terr rreth vendimeve të tyre. Sipas pjesëmarrësve të fokus grupeve, kjo ndodh për shkak se i hap rrugë informalitetit, veçanërisht në proceset e rekrutimit. “Ndodh shpesh që vendimet komunale apo shpalljet për konkurse të mos publikohen në kohën e duhur dhe si rrjedhojë paraqitet nepotizmi dhe anshmëria.” – thotë një pjesëmarrës i fokus grupit. Kjo praktikë nuk u jep të gjithëve një qasje të barabartë në informacion, duke përjashtuar kështu mundësinë për t’u përgatitur për procesin e rekrutimit.

Gjithashtu, informaliteti në procesin e rekrutimit ka marrë forma të ndryshme.

Gjetja e një vendi pune në komunë shihet të jetë e lidhur ngushtë me përkatësinë politike.

Një pjesëmarrësi të diskutimeve në fokus grup, një vend pune në administratë tatimore iu kushtëzua me 5 mijë euro, kurse një tjetër u refuzua 7 herë edhe pse sipas tij ai ishte kanidadati më i përgatitur në fushën përkatëse që kishte aplikuar.

Qytetarët me një shumicë prej 64% besojnë se përkatësia politike është faktori më i rëndësishëm që merret parasysh gjatë rekrutimit të punëtorëve në komunë, e pasuar nga lidhjet familjare (54%).

Pjesëmarrësit e këtij studimi fajet nuk ia faturuan vetëm qeveritarëve por thanë se edhe qytetarët duhet të mbahen përgjegjës për përfshirjen e vazhdueshme të këtij fenomeni.

Shqetësuese del të jetë edhe mos stabilitieti i binomit komunë-qytetar, pasi 74% e të anketuarve nuk kanë pasur ndonjë ndërveprim me komunën e tyre gjatë 12 muajve të fundit dhe vetëm 16% e tyre deklarojnë se kanë marrë pjesë në takime publike.

Ndër projektet që qytetarët besojnë se komuna duhet të prioritizojnë mbeten gjërat bazike si uji i pijshëm, hapësirat e gjelbërta, infrastruktura, e planifikimi urban, ndonëse një shumicë prej 77% nuk ia kanë idenë se si ndahet buxheti i tyre komunal.

Sa i përket aspektit gjinor, stereotipet dhe paragjykimet mbi rolin e gruas duket se vazhdojnë të jenë të rrënjosura në shoqërinë kosovare.

Prania e grave në nivelet e larta të vendimmarrjes është një mjet që rrit cilësinë e kontributit të gjysmës së shoqërisë në hartimin e politikave të dobishme dhe gjithëpërfshirëse për komunitetin.

Por përkundër kësaj, në përgjithësi duket se gratë nuk shihen si kompetente për të kryer role udhëheqëse dhe vendimmarrëse, dhe edhe ato që tashmë janë në pozita udhëheqëse nuk marrin përsipër përgjegjësinë e plotë në marrjen e vendimeve të rëndësishme të pavarura nga ndikimi i burrave.

Detyrimi nga kuota për pjesëmarrësit duket të jetë arsyeja se pse komunat rekurtojnë gra më shumë, dhe jo ekspertiza e tyre. Të paktën kështu është thënë në një fokus grup të organizuar në shërbim të anketës. Një shumicë e thjeshtë prej 54% besojnë se komuna e tyre ofron deri diku mundësi të barabarta për pozita udhëheqëse për gratë ndërsa 24% e të anketuarve besojnë se grave u ofrohen shumë pak mundësi të barabarta.

Pavarësisht sfidave dhe problemeve të vazhdueshme që u theksuan, optimizmi tek qytetarët vazhdon të mbetet i lartë.

Rreth 73% e të anketuarëve u shprehën optimist se komuna e tyre është në rrugën e duhur për të qenë një vend më i mirë pas gjysmë dekade. Kurse 27% të qytetarëve u deklaruan si pesimist për drejtimin që ka marrë komuna e tyre. Pjesëmarrësit nga diskutimi i fokus grupeve serbe përkundrazi, besonin se situata vetëm do të përkeqësohej në të ardhmen.

Qytetarët e pakënaqur theksuan se me koordinimin dhe bashkëpunimin e duhur ndërmjet nivelit lokal dhe atij qendror të qeverisjes, udhëheqësve të tyre u jepet autoriteti për të krijuar mundësi punësimi, që sipas tyre është i vetmi hap për një mënyrë jetese dinjitoze.

“Anketa Mbi Kënaqshmërinë E Qytetarëve” është përgatitur nga UBO Consulting për projektin DEMOS i cili implementohet nga HELVETAS Swiss Intercooperation. Gjetjet dhe konkluzionet e shprehura në këtë raport nuk përfaqësojnë domosdoshmërisht qëndrimin e donatorëve të projektit: Zyrës së BE-së në Kosovë, ambasadave të Zvicrës, Suedisë dhe Norvegjisë./Media Ndërtimi.

Aktuale

Deodorantë, shishe uji plastike…: Çfarë nuk duhet të lini në vetura në ditët e nxehta?

Published

on

Dielli dhe nxehtësia kanë një efekt shkatërrues në disa gjëra që përdorim dhe nuk është e mençur t’i lëmë në vetura.

Duket e arsyeshme të mbani një shishe me ujë në veturën tuaj gjatë një vale të nxehtë. Megjithatë, bisfenoli A dhe ftalat në plastikë, kimikate që veprojnë si lidhës dhe e bëjnë plastikën fleksibël, po shkaktojnë shqetësim tek ekspertët që studiojnë efektet e tyre në shëndetin e njeriut. Lënia e ujit në shishe plastike në një makinë të nxehtë mund të bëjë që këto substanca të lëshohen në ujë, shkruan The Sunday Times.

Nxehtësia e madhe në vetura mund të dëmtojë bateritë e të gjitha pajisjeve që i përdorin, që nga kompjuteri, celularët… Ka edhe shishe me krem kundër diellit, të cilat nuk duhet t’i lini në diell (një paradoks interesant, apo jo?) sepse në disa raste mund të shpërthejnë. Më pas janë të gjitha spërkatjet, nga deodoranti tek llaku i flokëve. Kur temperatura arrin rreth 48 gradë Celsius, presioni në rezervuar rritet mjaftueshëm për të shkaktuar një shpërthim, thonë ekspertët. Kornizat plastike të syzeve të diellit mund të shtrembërohen dhe zbardhen, dhe lentet mund të shtrembërohen.

Disa ilaçe, si antibiotikët, duhen mbajtur në frigorifer. Ilaçet në përgjithësi nuk e tolerojnë nxehtësinë dhe disa prej tyre do të bëhen të papërdorshme pas ekspozimit ndaj temperaturave jashtëzakonisht të larta. Nëse përdorni injeksione adrenaline, dobia e tyre zhduket në automjetet e nxehta. E cila, natyrisht, është çështje jete ose vdekjeje.

Buzëkuqi do të shkrihet në temperatura të larta.

Është dokumentuar se kanaçet e gazrave mund të shpërthejnë kur ekspozohen ndaj nxehtësisë ekstreme. Edhe lëngu i portokallit mund të shpërthejë nëse lihet në makinë për një kohë të gjatë, dhe kjo do të thotë një brendshme ngjitëse…

Lënia e çakmakut të disponueshëm në makina në ditët e nxehta nuk është një ide e zgjuar. Shpërthimi i tyre mund të shkaktojë dëme të mëdha dhe madje të thyejë xhamin e përparmë./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Themelohet Oda e Minierave të Kosovës

Published

on

Me ceremoni të mërkurën është bërë hapja e Odës së Minierave të Kosovës që u konsiderua një hap tejet i rëndësishëm për zhvillimin ekonomik, raporton Ekonomia Online.

Themeluesi, Mentor Demi, ka thënë se kjo ceremoni është një hap shumë i rëndësishëm në drejtim të zhvillimit të industrisë së minierave në Kosovë.

Alaudin Kodra, anëtar i Bordit në Odën e Minierave të Kosovës, ka thënë se gjeologjia e Kosovës, është e pasur dhe pikërisht kjo ka qenë një nga arsyet e fillimit të tij për punuar në Kosovë.

“Ligji minerar është ligj i mrekullueshëm i cilësisë së lartë për dallim nga. Pjesa perëndimore e Kosovës është një vazhdimësi e gjeologjisë së Shqipërisë. Kosovës i duhen kompani serioze, dua të iu urojë gjithë të mirat të keni suksese”, ka thënë nder tjera Kodra.

Zëvendësministri i Industrisë, Sipërmarrjes dhe Tregtisë, Mentor Arifaj, ka thënë se kontributi i madh për të ardhur deri te hapja e Odës është për tu vlerësuar.

“Do ta luajë një rol ndërmjet një katalizatori i akterëve të shumtë dhe investitorëve potencial qoftë vendor apo ndërkombëtarë. Oda do ta luajë një rol të rëndësishëm në kuptimin e avancimit duke përfshirë njësi të ndryshme në arenën ndërkombëtare në sektorin e minierave”, ka thënë ai.

Nurten Deva, Rektor i Universitetit Isa Boletini, ka thënë se zhvillimi i industrisë minerare ka një rol të rëndësishëm në zhvillimin ekonomik.

“E përgëzojë zotëri Demin për guximin që ka ndërmarrë një hap të tillë për themelimin e një odë nga privatët. Nuk e kanë pas mbështetjen e duhur për të arritur vizionin në planet e tyre strategjike”, ka thënë Deva. Andor Lips, Drejtori jo-ekzekutiv në Western Tethyan Resources, ka thënë se Osat kanë shumë të rëndësishme si një lloj urë lidhëse në mes të investitorëve të huaj dhe institucioneve shtetërore./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Gjykata e Apelit anulon vendimin për ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit në Vjosë

Published

on

Pas 10 vitesh nëpër procese gjyqsore, banorët e Mallakastrës fituan të parën betejë ligjore për çështjet mjedisore në vendin tonë. Gjykata Administrative e Apelit në Tiranë anuloi të mërkurën vendimin për ndërtimin e hidrocentralit Poçem në lumin Vjosa. Gjykata i dha të drejtë banorëve dhe organizatave mjedisore, duke konfirmuar aktvendimin e plotë të shkallës së parë dhe argumentet e tij në mbështetje të pretendimeve të paditësve.

Vendimi shënon fitoren përfundimtare të çështjes së parë mjedisore të trajtuar nga Gjykata në Shqipëri.

Beteja ligjore ka nisur në dhjetor të vitit 2016 nga EcoAlbania, EuroNatur dhe Riverwatch, së bashku me 38 banorë të fshatit Kutë në Mallakastër. Ata kundërshtuan ndërtimin e hidrocentralit të Poçemit, duke pretenduar se “procedurat e ndjekura për dhënien e kontratës koncensionare si dhe procesi i konsultimeve me publikun, ishin zhvilluar në shkelje të legjislacionit shqiptar dhe të konventave ndërkombëtare”.

Banorët dhe organizatat fituan betejën e parë në maj të 2017, kur Gjykata Administrative e Shkallës së Parë vendosi në favor të tyre.

Palët e paditura janë Ministria e Mjedisit, Agjencia Kombëtare e Mjedisit, Avokati i Shtetit (në emër të Ministrisë së Energjisë) dhe shoqëria koncesionare (Kovlu Energy), të cilat apeluan vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Pas 8 vitesh Gjykata e Apelit ka vendosur të rrëzojë padinë e tyre dhe të lërë në fuqi vendimin e Gjykatës Administrative të Shkallës së Parë.

Ndërkohë që vijonte kjo betje ligjore, banorë dhe organizata mjedisore si EcoAlbania nisën fushatën në mbrojtje të lumit Vjosa “Të shpëtojmë zemrën blu të Evropës”.

Pas një beteje të gjatë, në Mars 2023, lumi Vjosa dhe degët e tij Drino, Bënça, Shushica dhe Kardhiqi, u shpallën Park Kombëtar duke ofruar mbrojtje ligjore edhe nga 45 hidrocentralet e planifikura për t’u ndërtuar në gjithë basenin e Vjosës.

Drejtues i Eco Albania Olsi Nika në një reagim për mediat tha se “edhe pse ky vendim vjen në një tjetër realitet, pas shpalljes së Parkut Kombëtar të Vjosës, ne e konsiderojmë si një arritje për komunitetin, aktivistët dhe avokatët e angazhuar në mbrojtjen e lumit Vjosa, të cilët e kanë ndjekur këtë çështje me rigorozitet dhe vendosmëri”.

Hidrocentrali i Poçemit, ishte aktpadia e parë e një çështjeje mjedisore në Gjykatën Administrative në Shqipëri. Ajo i hapi rrugën shumë çështjeve të tjera mjedisore të ngritura nga organizatat dhe banorët për të kërkuar të drejtën për ruajtjen e pasurive natyrore të vendit.

Avokati i çështjes Vladimir Meçi tha se vendimi përfundimtar përbën një arritje në ndërtimin e praktikës gjyqësore administrative që lidhet me te drejtën mjedisore në Shqipëri.

“E gjithë ecuria e çështjes së kundërshtimit të ndërtimit të HEC-it të Poçemit në rrugë gjyqësore, është një model pioner për të gjithë ata që kanë qenë pjesë e tij, përfshirë Organizatat, komunitetin, ne avokatët por edhe vetë gjykatën”, tha Meçi./Mediqa Ndërtimi

Continue Reading

Trending