Infrastrukturë

‘Reduktimi i përdorimit të pesticideve rrisin sigurinë kombëtare të ushqimi’

Published

2 years ago

April 13, 2022

Deri në vitin 2050, popullsisë së Tokës pritet të i shtohen edhe dy miliardë njerëz. Teksa kërkesa për ushqim do të rritet për më shumë se 60%, praktikat e sotme bujqësore nuk munden të i përgjigjen nevojës për rritjen e prodhimit të ushqimit për ta ushqyer të gjithë popullsinë. Kapacitetet e prodhimit ushqimor duhet të përmirësohen kudo, por jo në dëmtim të mjedisit.

Bujqësia është nxitëse e rëndësishme e rritjes ekonomike të Kosovës, mirëpo shumica e tokave bujqësore janë të vogla (më pak se 5 hektarë) dhe bujqësia përmbush kryesisht qëllime mbijetese. Përveç kufizimit të përmasave të vogla të fermave, produktiviteti bujqësor në Kosovë ballafaqohet me sfida të shumta të tjera, siç janë teknologjia e vjetëruar, mungesa e shërbimeve këshillimore, dhe pamundësia për të eksportuar produkte të caktuara bujqësore (p.sh. ushqime me origjinë shtazore).

Qëllimi kryesor i shumicës së fermerëve të vegjël është përmirësimi i rendimenteve dhe rritja e të hyrave bujqësore. Fatkeqësisht, shumë nga fermerët në Kosovë përballen me prodhim joefikas të kulturave dhe blegtorisë, çka i kufizon të hyrat e tyre. Këto vështirësi shkaktohen kryesisht nga mungesa e qasjes në material gjenetik modern (fara të bimëve dhe raca të përmirësuara të bagëtive) dhe informacion teknik modern që do të ju ndihmonte fermerëve të kultivojnë me metoda bujqësore më të qëndrueshme dhe miqësore me mjedisin, çka do të i përmirësonte rendimentet duke e ruajtur (nëse mos duke e përmirësuar) produktivitetin e burimit të tyre natyror më të rëndësishëm – tokës.

Për shkak të përmasave të vogla të fermave në Kosovë, është shumë e rëndësishme që të adoptohen metoda të bujqësisë së qëndrueshme (p.sh. çarkullimi bimor, kulturat mbulesë, shiritat mbrojtës, menaxhimi i integruar i dëmtuesve) që inkurajojnë përmirësimin e kualitetit të tokës dhe mbrojtjen e burimeve natyrore. Kjo do të zvogëlojë nevojat e fermerëve për inpute dhe rrjedhimisht kostot e prodhimit për fermerët. Ujitja pikë-pikë, për shembull, përdoret rrallë në Kosovë, megjithatë është një teknikë shumë efikase për ruajtjen e ujit dhe që duhet të praktikohet më shumë. Çarkullimi bimor (mbjellja e llojeve të ndryshme të kulturave në të njëjtën parcelë toke me kalimin e kohës për ta ushqyer tokën) është një praktikë tjetër që duhet të adoptohet më gjerësisht. Fermerët duhet ta kuptojnë se varfërimi i lëndëve ushqyese të tokës bujqësore do të i dëmtojë ata ekonomikisht për shkak të dëmit që i bëhet tokës.

Ka procedura/teknika të ndryshme që bien nën përkufizimin e metodave të “bujqësisë së qëndrueshme”. Është e rëndësishme të theksohet se bujqësia e qëndrueshme nënkupton një sistem dinamik që integron nivele të ndryshme prodhimi, kështu që reduktimi i përdorimit të pesticideve, për shembull, nuk do të thotë se një fermer po prodhon në mënyrë të qëndrueshme. Kosova duhet të miratojë politika dhe mënyra te cilat nxisin fermerët të praktikojnë metoda të qëndrueshme dhe që në këtë proces i ruajnë burimet tona natyrore, përmirësojnë të hyrat rurale, si dhe rrisin sigurinë kombëtare të ushqimit. Duke promovuar zhvillimin ekonomik rural, nxjerrim shumë familje nga varfëria, si dhe promovojmë barazinë etnike dhe gjinore dhe qëndrueshmërinë ekonomike afatgjatë të vendit tonë.

Home

Shkruan: Albulena Basha, MS në Ekonomi dhe Bujqësi të Qëndrueshme Universiteti Shtetëror i Iowa-s./Media Ndërtimi.

Infrastrukturë

Këto janë dhjetë qytetet më të mira për këmbësorët

Published

14 hours ago

May 2, 2024

Ndertimi Media

Me 1,475 miliardë automjete në botë dhe rreth 8,1 miliardë njerëz, ka afërsisht 182 makina për çdo 1000 njerëz.

Kjo do të thotë, se ka një pjesë të konsiderueshme të njerëzve në botë, që nuk mund të ngasin ose nuk kanë makinë.

Nëse jeni një nga ata njerëz, ose thjesht preferoni të lëvizni në një qytet në këmbë, në vend që të qëndroni pas timonit, atëherë lexoni më tej.

Sigurisht, shumë qytete në mbarë botën, mburren me sisteme shumë eficiente të transportit publik, por nëse jeni në gjendje, mënyra më e mirë për të vizituar një vend, është duke ecur.

Europa mbizotëron të gjithë kontinentet e tjera në këtë listë. Tokio është i vetmja qytet jo-europiane, në vendin e gjashtë. Por, duke qenë se kryeqyteti japonez, ka 264 rrugë për të ecur, sigurisht që ka fituar vendin e tij.

Mynih
2. Milano
3. Varshavë
4. Helsinki
5. Parisi
6. Tokio
7. Madrid
8. Oslo
9. Kopenhagen
10. Amsterdam janë qytetet më të mira për këmbësorët./Media Ndërtimi

Infrastrukturë

Vihet gurthemeli i Klinikave të Hemato-onkologjisë dhe Nefrologjisë

Published

14 hours ago

May 2, 2024

Ndertimi Media

Gurthemeli për ndërtimin e objektit për Klinikën e Hemato-onkologjisë dhe Klinikën e Nefrologjisë u vendos sot (02.05.2024) nga Ministri i Shëndetësisë, Arben Vitia dhe Drejtori i SHSKUK-së, Elvir Azizi.

Ky objekt mbi 3 mijë e 700 metra katrorë do të kushtojë rreth 4.3 milionë euro dhe sipas ministrit do të plotësojë standardet moderne e do të mundësojë ofrimin e shërbimeve të reja.

“Do të plotësojë shumë standarde moderne, të cilat tani për shkaqe të infrastrukturës së vjetër dhe të dëmtuar, klinikat përkundër angazhimit dhe përkushtimit maksimal nuk kanë mundur të jepen një pjesë e shërbimeve” – tha ai.

Vitia tha se faza e implementimit të këtij projekti është 3 vjet.

1 mijë e 100 metra të kësaj hapësire, sipas Vitisë do të jenë për pjesën diagnostike të klinikave.

Mbi 3 mijë e 700 metra katrorë, ku rreth 1 mijë e 100 metra katrorë do të jenë për pjesën diagnostike.

“1 mijë e 100 metra katrorë, dyfishim të kapaciteteve për Nefrologji dhe diku rreth 1 mijë e 600 metra katrorë për hemato-onkologjinë” – shtoi ai.

Objekti i ri, siç tha minsitri përveç se do të ofrojë shërbime të jashtëzakonshme do të krijojë edhe kushte shumë më të mira pune për profesionistët shëndetësorë.

Hemato-onkologjia merret me kanceret e gjakut dhe të indeve gjakformuese, përfshirë leukeminë. Ndërsa, Nefrologjia është degë e mjekësisë e cila diagnostikon dhe trajton sëmundjet e lidhura me veshkat.

I pyetur nga KALLXO.com për vazhdimin e ndërtimit të objektit për Klinikën Emergjente, i cili mbeti në gjysmë, Vitia tha se Organi Shqyrtues i Prokurimit ka dhënë dritën e gjelbër dhe se sivjet do të vazhdojë puna për këtë objekt.

“Më në fund është zgjidhur nyja që ka zgjatur nga viti 2015-2016 në mos gaboj. Tani ka ardhë nga OSHP vlerësimi se krejt mund të vazhdojmë dhe po pritet nënshkrimi i kontratës për të filluar punën” – tha Vitia.

Pas ndërtimit të Emergjencës së re, udhëheqësi i shëndetësisë tha se Kosova do të ketë një nga qendrat emergjente më moderne në rajon.

Për këtë projekt ishin nisur hetime edhe nga Prokuroria./Media Ndërtimi

Infrastrukturë

Shtëpia-muze që ruan dhimbjet e viktimave të masakrës së Poklekut

Published

15 hours ago

May 2, 2024

Ndertimi Media

Këpucë, pantallona, xhemperë, xhaketa, libra, fletore e sende të tjera qëndrojnë si dëshmi të krimeve të luftës në shtëpinë-muze në fshatin Poklek të Drenasit.

Ato u takojnë disa prej 53 civilëve shqiptarë, kryesisht fëmijë, gra dhe të moshuar që u vranë dhe më pas u dogjën nga forcat policore serbe më 17 prill të vitit 1999.

Shtëpia u shndërrua në muze të kujtesës së krimeve ndaj popullatës civile nëpërmjet një intervenimi të Ministrisë së Kulturës, Rinisë dhe Sportit.

Por, dyert e këtij objekti shumicën e kohës mbesin të mbyllura në mungesë të një ciceroni që vizitorëve do t’ua rrëfente këtë ngjarje tragjike.

Në këtë shtëpi, më 17 prill të vitit 1999 u vranë 24 fëmijë të moshës nga 6-muajsh e deri në 14 vjeç.

Atë ditë u vranë bashkëshortja dhe katër fëmijët e Fadil Muqollit.

Vajza, Shehidja, ishte 14 vjeçe, ndërsa djemtë: Naseri 12 vjeç, Ylberi 10 vjeç dhe Egzoni 4 vjeç.

“Është shumë e vështirë për t’u futur aty. Për ne, familjarët, është shumë e rëndë ta vizitojmë atë vend e lëre më ta mirëmbajmë”, shprehet Muqolli.

Si për shumë vrasje e masakra të tjera në mbarë Kosovën, as për Poklekun nuk pati dënime.

Disa familjarë, përfshirë Fadilin, shpresojnë se ndonjëherë do të ketë drejtësi dhe të dënohen personat që kryen vrasjet, por shumë të tjerë e kanë humbur shpresën.

Sipas të dhënave të publikuara nga Fondi për të Drejtën Humanitare, gjatë luftës në Kosovë, më 1998-1999, janë vrarë mbi 13.500 persona – 76 për qind e të cilëve besohet se kanë qenë civilë.

Për më shumë se 1.600 persona të zhdukur në luftë vazhdon kërkimi./Media Ndërtimi