Një ndër problemet më të theksuara të investimeve publike në Kosovë është dinamika e realizimit të punimeve. Kjo është vërejtje e cila ngritët në vazhdimësi nga qytetarët dhe adresohet në raportet e Zyrës Kombëtare të Auditimit.

Gjatë një viti, komunat kanë në dispozicion rreth 145 milionë euro për investime kapitale.  Por, komunat ballafaqohen me sfida të ndryshme gjatë procesit të ekzekutimit të punimeve, u tha në tryezën e diskutimit të Instituti GAP me temë “Sfidat e komunave në menaxhimin e investimeve, shpenzimeve, të hyrave dhe pronave.”

Kjo ndodh kryesisht për katër arsye: mos planifikimi i duhur i projektit investues, mos zotimi i plotë i mjeteve financiare në buxhet për projektin investues, konteste pronësore në terren dhe mungesa e kapaciteteve teknike dhe profesionale të kompanive private për kryerjen e punëve publike.

Mos planifikime të duhura të projekteve lidhen me rastet kur institucionet nisin investimin pa pasur projekt ose ekziston projekti, por është i përgjithësuar (jo projekt detaj teknik). Ndër arsyet kryesore për vonesat në këtë drejtim janë:

1. Mos llogaritja ose mos përfshirja e duhur e materialeve që do të

përdoren gjatë ekzekutimit të punimeve;

2. Mos saktësimi i infrastrukturës publike ekzistuese në një terren

investues, si shtritja e kabllove të rrymës, internetit, telefonisë, gypave

të ujit;

3. Nënvlerësimi i kostos për kryerjen e punimeve, ku kompanitë private

aplikojnë me çmime që nuk janë reale për treg dhe pastaj gjatë

fazës së investimit, kompania nuk siguron materialin e specifikuar

në kontratë, gjë e cila pastaj shkakton ndërprerjen e punimeve dhe

vonesa në ekzekutimin e punimeve.

Kontestet pronësore janë problemet më të shpeshta që hasen gjatë ekzekutimit të investimeve publike. Kjo mund të ndodh për shkak se autoriteti kontraktues nuk i ka saktësuar vijat kadastrale (publike-private) gjatë hartimit të projektit, apo për shkak se projekti ka nisur së ekzekutuari pa u përfunduar shpronësimi. Në disa raste, pronarët e tokave në afërsi të të cilëve kryhen punimet, çështjen e shpronësimeve e kanë adresuar në gjykatë, dhe pa një vendim gjykate nuk mund të vazhdohen punimet në terren.

Mungesa e kapaciteteve teknike dhe profesionale të kompanive private që marrin punë publike është arsye shtesë që shkakton vonesa në kryerjen e  punëve në terren. Autoritetet kontraktuese nuk bëjnë vlerësim të duhur sa  i përket kapaciteteve implementuese të kompanive private për kryerjen e punëve publike. Në shumë raste, kompanitë private janë të angazhuara në shumë projekte njëkohësisht.

Nga të dhënat e paraqitura në Grafikonin 1, konstatohet se projekte që janë planifikuar të zgjasin 140 ditë kanë bërë 900 ditë apo akoma nuk kanë përfunduar, ndërsa projektet e planifikuara që të zgjasin mesatarisht tre muaj janë zvarritur deri në katër vite./Media Ndërtimi.