Draft Ligji nuk është draftuar nga Shoqata e Arkitektëve të Shqipërisë, por nga një grup pune i ngritur, me Urdhrin e Ministrit të MIE, nr.261; të 9.1.2019, grup i cili ka bashkërenduar konsultimet dhe procesin e hartimit, me përfaqësues të Shoqatës së Arkitektëve të Shqipërisë si dhe të Shoqatave të Inxhinierëve me përfaqësimet e tyre. Ky komision, ka bashkërenduar punën me një tjetër grup të ngritur nga Ministri përgjegjës për Arsimin, me urdhrin nr.115, të 13.3.2018; “PËR NDRYSHIMIN E LIGJIT PËR PROFESIONET E RREGULLUARA NË REPUBLIKËN E SHQIPËRISË”, me qëllim përafrimin e plotë me Direktivën 36/2005/CE.
Shoqata e Arkitektëve të Shqipërisë – pjesë e International Union of Architects UIA (organizmi i vetëm i njohur që bashkon arkitektët në të gjithë botën dhe organizata e vetme që vepron në nivel ndërkombëtar e njohur nga Unesco) – është funksionale prej një periudhe 31-vjecare, kohë e mjaftueshme për të qenë një strukturë e mirëpërfaqësuar dhe e konsoliduar. Shoqata e Arkitektëve të Shqipërisë, për më tepër se 10 vite, ka qenë e interesuar që ky proces të formalizohet, e hapur që ky proces të jetë gjithëpërfshirës dhe transparent, e interesuar që ky proces të përfaqësoj interesat e të gjithë arkitektëve me një platformë demokratike dhe jo degraduese, e interesuar që ky instrument që ofrohet, të përcaktoj kriteret për mirëfunksionimin dhe organizmin e profesionit të arkitektit, duke respektuar autonominë profesionale dhe parimin e shqyrtimit të pavaruar, garantimin e standarteve dhe ushtrimin e formalizuar të profesionit në një mjedis profesional ende të identifikuar tranzitor.
Nuk ka një projektligj surprizë, sepse ka vite që punohet për këtë projektligj, përtej paragjykimeve shpesh populiste dhe te adresuara gabim.
Kjo eksperiencë nuk është e izoluar vetem në mjedisin shqiptar, në të njëjtin format profesioni i arkitektit është i rregulluar në shtete si Franca, Mbretëria e Bashkuar, Italia, Suedia, Spanja, Belgjika, Bullgaria…Amerika dhe Kanada etj. Jemi përpjekur të ndjekim modelet më të mira, jo vetëm si referenca, por edhe si praktika funksionale në terma afatgjatë-duke mundësuar harmonizimin ligjor dhe dispozita të përbashëkta.
Duhet theksuar se ky është një angazhim shumë serioz i Organeve Ligjvënëse dhe Ekzekutive të Republikës së Shqipërisë. Puna e bërë deri më sot prej tyre, është raportuar dhe në kuadër të raportimeve të Shqipërisë në lidhje me përafrimin e Acquis për Kapitullin 3, që drejtohet nga MFE, dhe është prezantuar edhe në Komitetin për Tregun e Brendshëm, të mbajtur në prill 2020.
Procesi në tërësi dhe hartimi i draft ligjit kuadër, që harmonizon kuadrin bazë të funksionimit të UP, është përshëndetur nga Komisioni Evropian i cili ka dhënë suportin për të asistuar Republikën e Shqipërisë nëse do të kishte cështje për të cilat do të lindte nevoja për konsultim dhe u konsiderua si progres i dukshëm në kuadër të punës për përafrimin me direktivën 36/2005/EC./Media Ndërtimi.
Shkrim nga Matilda Pando, kryetare e Shoqatës së Arkitektëve Shqiptarë.