Investimet kapitale mundësojnë rritje ekonomike dhe plotësim të nevojave të qytetarëve. Për këtë arsye, komunat vazhdimisht përballen me kërkesa të qytetarëve për projekte kapitale. Mirëpo për shkak të mundësive të kufizuara buxhetore, një numër i vogël i tyre arrijnë të realizohen.
Si dobësi e përgjithshme vërehet mungesa e njohurive të zyrtarëve përgjegjës për procedurat e prokurimit përfshirë Ligjin për prokurimin publik si dhe rregullat e UOPP, shkruan në raportin “Qëndrueshmëria e investimeve kapitale të komunave” të institutit GAP.
Një tjetër dobësi, gjatë planifikimit të investimeve kapitale, është arsyeshmëria e investimit dhe mosplotësimi i nevojave të komunitetit. Komunat, gjithashtu, nuk janë të obliguara me ligj të bëjnë studime të fizibilitetit për projekte kapitale.
Madje, sipas Strategjisë për Reformën e Menaxhimit të Financave Publike (SRMFP), komunat përkundër avancimeve ende nuk arrijnë të ofrojnë informata të qarta dhe të plota në sistemin e Programit për Investime Publike (PIP).
Ekzistojnë edhe mungesa në analizimin e kostove dhe përfitimeve për projekte me shuma të mëdha.
Probleme të tjera kanë të bëjnë me planifikimin e buxhetit ku projektet fillohen pa fonde të mjaftueshme dhe si rezultat vonohet përfundimi i punëve. Në ndërkohë, menaxherët e kontratave të cilët janë përgjegjës për mbikëqyrjen e respektimit të kontratave nuk janë të përgatitur mirë të parandalojnë devijimet e kontratave nga operatorët ekonomik. Në gjithë procesin e zbatimit të projekteve kapitale, përfshirja qytetare është e kufizuar.
Respektimi i ligjeve dhe rregullave gjatë zbatimit të projekteve kapitale janë të domosdoshme për të mundësuar projekte kapitale të qëndrueshme, mirëpo jo të mjaftueshme. Përfshirja e qytetarëve dhe grupeve të interesit që nga hartimi i ideve të projekteve kapitale e deri te faza e tenderimit dhe monitorimit, mbeten esenciale për qëndrueshmërinë e investimeve kapitale.
Prandaj, për të mundësuar sukses dhe qëndrueshmëri më të lartë të investimeve kapitale, vende të ndryshme të zhvilluara dhe në disa pilot projekte në Kosovë rekomandojnë që të ndjekin disa hapa gjatë zbatimit të projekteve kapitale.
Në këtë raport janë përmbledhur gjashtë faza të zhvillimit të projektit në të cilat roli i qytetarëve dhe i shoqërisë civile lokale është thelbësor.
Të gjitha palët duhet të jenë monitorues dhe kontribuues krahas zyrtarëve komunal gjatë fazës së identifikimit të projektit, hartimit dhe buxhetimit, tenderimit, implementimit, monitorimit, dhe vlerësimit të suksesit të projektit pas përfundimit./Media Ndërtimi.