Connect with us

Aktuale

Premtimet e dështuara të privatizimit, fabrikat u shndërruan në supermarkete

Published

on

Në kohën midis fundit të viteve të ‘60-ta dhe fillimit të viteve të ‘80-ta, nëpër qytetet e qytezat e Kosovës u ngritën fabrika. Këto fabrika, monolite të fuqisë industriale, punësonin dhjetëra mijëra njerëz dhe eksportonin mallrat e tyre në të gjithë Jugosllavinë, në Evropë e më gjerë, duke përçuar kështu premtime për përparim modern në rajonin që asokohe ishte më i varfëri në Jugosllavi. Përpos të qenit shtylla ekonomike nëpër komunitete, përmes zhvillimit të kapacitetit industrial të Kosovës, këto fabrika ushqyen ëndrrën për një republikë të pavarur në imagjinatën kolektive të shumë shqiptarëve të Kosovës.

Për burrat që punuan në industrinë e rëndë të Kosovës — kryesisht ishin burra — fabrikat ishin burim i krenarisë dhe i punës së dinjitetshme.

Sot, pak prej këtyre fabrikave kanë mbetur funksionale. Shumë prej tyre janë braktisur, zbrazur, rrënuar, janë shndërruar në peizazhe rrënojash industriale, apo në disa raste, në supermarkete, depo apo hapësira për shfrytëzime të tjera. Përkundër dëmeve të konsiderueshme të shkaktuara, këto fabrika i bënë ballë një dekade të politikës shtypëse dhe deindustrializuese të Beogradit në Kosovë, që kulmoi me luftën e viteve 1998-1999. Megjithatë, ato nuk i mbijetuan dot privatizimit të pasluftës, shkruan kosovotwopointzero.com.

Në vitin 2002, kur filloi privatizimi në Kosovë, ai u prezantua si një domosdoshmëri e pashmangshme në procesin ndërkombëtar të shtetndërtimit. Aktorët ndërkombëtarë, kryesisht Misioni i Administratës së OKB-së në Kosovë (UNMIK) dhe Banka Botërore, e promovuan atë si çelësin që do ta mundësonte rritjen ekonomike dhe do ta hapte udhën për në panteonin e  tregut të lirë të demokracive liberale perëndimore.

Që atëherë, vlerësohet se mbi 75,000 persona humbën vendet e tyre të punës si rezultat i drejtpërdrejtë i privatizimit. Prej kohësh, kritikët kanë argumentuar se qytetarët janë përjashtuar nga procesi dhe se nuk ka pasur ndonjëherë diskutim përmbajtësor për strategjitë alternative ndaj privatizimit që do të mund të ofronin mundësi për ringjallje të ekonomisë industriale. Për më tepër, procesi është mjegulluar nga akuzat për korrupsion; shumë prej rreth 600 ndërmarrjeve shoqërore të Kosovës iu shitën një grupi të vogël biznesmenësh me çmime tejet të ulëta.

Ndër më të prekurit nga privatizimi qenë ish-punëtorët e fabrikave, të cilët papritmas u përballën me luftën për ta gjetur udhën e tyre në ekonominë e re post-socialiste. Nostalgjia që shumë prej këtyre punëtorëve e ndiejnë për kohën e punës industriale socialiste mund të tingëllojë si përrallë për një të kaluar të humbur, të romantizuar e mitike, por ndjesitë e sigurisë dhe pavarësisë që ata kishin gjersa punonin për ndërmarrjet shoqërore me politika të fuqishme të mirëqenies sociale ishin larg nga të qenit një mit. Kjo nostalgji mbase është rritur edhe nga papunësia masive dhe shpronësimi social që erdhën më pas.

Qeveria e tanishme e Kosovës ka njoftuar që synon të shkëputet prej trashëgimisë dy-dekadëshe të privatizimit përmes themelimit të një fondi sovran për t’i menaxhuar asetet shtetërore. Në këtë moment të ndryshimit politik, disa nga ish-punëtorët e industrisë së Kosovës reflektojnë për atë që u humb gjatë periudhës së privatizimit./Media Ndërtimi.

Aktuale

Eurostat: Shqiptarët më punëtorët në Evropë, por me paga me të ulëta

Published

on

Shqiptarët punojnë me orë më të gjata pune krahasuar me vendet e Bashkimit Evropian, megjithëse paguhen më pak.

Sipas të dhënave nga Eurostat, një javë e zakonshme pune për personat e moshës 20-64 vjeç në BE është mesatarisht 37.5 orë, ndërsa për shqiptarët rreth 43.7 orë në javë.

Konkretisht, shqiptarët punojnë një ditë më shumë se vendet e BE-së ose 6 orë më tepër në javë.

Pavarësisht këtij fakti, orët e zgjatura të punës në Shqipëri nuk përkthehen me paga më të larta, pasi aktualisht vendi ynë ka nivelin më të ulët të pagës mesatare në rajon dhe Europë, gati dyfish më pak se Serbia e Mali i Zi dhe ndjeshëm më pak se Bashkimi Europian.

Kjo tregon një mospërputhje të qartë midis orëve, pagës apo edhe produktivitetit të punëtorëve.

Direkt pas vendit tonë renditet Serbia, ndërsa sa i takon vendeve të BE-së, Greqia ka përqindjen më të lartë të punëtorëve me orar të zgjatur, rreth 11.6%, e ndjekur nga Qiproja 10.4% dhe Franca 10.1%.

Orët e zgjatura të punës në Greqi lidhen edhe me normën më të lartë të papunësisë, e si rrjedhojë orët shtesë të punonjësve aktivë i referohen zëvendësimit të mungesës së fuqisë punëtore në vend.

Holanda ka javën më të shkurtër të punës me rreth 33.2 orë, e ndjekur nga Gjermania me 35.3 dhe Danimarka me 35.4 orë.

Duke qenë se Shqipëria ka rekordin më të lartë të të vetëpunësuarve në rajon me një normë prej 36%, orët e gjata të punës lidhen kryesisht me nivelin e lartë të vetëpunësimit dhe punën e fundjavës.

E njëjta gjë vlen edhe për shumicën e shteteve të Bashkimit Evropian, ku 29.3% e të vetëpunësuarve punonin me orë të gjata krahasuar me të punësuarit, të cilët përbënin 3.6% e totalit.

Në Shqipëri administrata publike është ajo që punon më pak, me rreth 38.8 orë në javë, ndërsa punëtorët e sektorëve të prodhimit dhe ndërtimit punojnë më tepër.

Ndërsa në BE, orët e gjata të punës ishin më të zakonshme në mesin e punonjësve të kualifikuar të bujqësisë, pylltarisë dhe peshkimit me 27.5% dhe menaxherëve me 21.9%./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

BE do të jap 1 miliard euro ndihmë financiare për mbrojtjen sociale në Liban

Published

on

Gjatë vizitës së saj në Bejrut, Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen, e shoqëruar nga Presidenti i Republikës së Qipros, Nikos Christodoulides, diskutuan sfidat e rëndësishme të brendshme dhe rajonale me të cilat përballet Libani dhe se si BE-ja mund ta mbështesë më mirë vendin dhe njerëzit.

Ajo njoftoi se BE-ja do të ofrojë një paketë ndihme financiare për Libanin me vlerë 1 miliard euro për 2024-2027.

Kjo mbështetje e vazhdueshme e BE-së do të forcojë shërbimet bazë si arsimi, mbrojtja sociale dhe shëndeti për njerëzit në Liban. Ajo do të shoqërojë reformat urgjente ekonomike, financiare dhe bankare. Për më tepër, Forcat e Armatosura libaneze dhe forcat e tjera të sigurisë do t’i ofrohet mbështetje me pajisje dhe trajnime për menaxhimin e kufirit dhe për të luftuar kundër kontrabandës.

Vizita e Presidentes von der Leyen në Liban vjen pas takimit të posaçëm të Këshillit Evropian më 17-18 prill, ku Këshilli konfirmoi vendosmërinë e BE-së për të mbështetur njerëzit më të cenueshëm në Liban, duke përfshirë refugjatët, personat e zhvendosur brenda vendit dhe komunitetet pritëse, si si dhe forcimin e mbështetjes për Forcat e Armatosura libaneze, luftën kundër trafikimit të qenieve njerëzore dhe kontrabandës. Këshilli Evropian ripohoi gjithashtu nevojën për të arritur kushte për kthime të sigurta, vullnetare dhe dinjitoze të refugjatëve sirianë, siç përcaktohet nga UNHCR./Media Ndërtimi

Continue Reading

Aktuale

Zyra e Kryeministrit Kurti furnizohet me mobile luksoze në vlerë prej 54 mijë euro

Published

on

Karrige lëkure, tepisona, vitrina e mobile të ndryshme luksoze. Të gjitha këto janë porositur nga Zyra e Kryeministrit të Kosovës. Orenditë e reja po kapin shifrën e 54 mijë eurove.

Zyra e Kryeministrit të Albin Kurti, ka hapur disa tenderë për blerjen e disa orendive të reja.

Zyra e kryeministrit dhe disa ministri tjera janë në pritje të furnizimit me karrige të lëkurës, me tepsiona, me pajisje të reja për byfe, e vitrina, të cilat i kanë kushtuar hiç më pak se 53 mijë e 977 euro, shkruan Insajderi.

Me datën 30 të muajit të kaluar, Zyra e Kryeministrit kishte hapur tender për “furnizim me karrige lëkure”, 50 copë.

Vlera e parashikuar është 9,999.00 euro.

Poashtu në muajin e kaluar nga ZKM’ja është hapur tenderi për “Furnizim me lloje të ndryshme vitrinash”, ku ceken mobile druri për zyre. Vlera e parashikuar e kontratës për këtë tender është 40.000 euro.

Me 1 maj, Zyra e Kryeministrit ka hap tender për “Furnizim me pajisje byfeje”. Ku theksohet për “frigoriferë dhe ngrirësit”.

Vlera e parashikuar për këtë kontratë është 990 euro.

Bëhet fjalë për tri karrige statike nga materiali krom, të veshura me lëkurë artificiale, kualitet i lartë i ngjyrës së zezë.

Po ashtu edhe për një karrige rrotative nga rrjeta me mekanizëm lëvizës. Ku vetëm këto kanë kushtuar hiç më pak se 999 euro./Media Ndërtimi

Continue Reading

Trending