Trafikimi i objekteve të luajtshme, është fenomen që vazhdon të ndodhë që nga periudha e pas luftës deri sot, shkruan në raportin “Gjendja e trashëgimisë kulturore në Kosovë” të realizuar nga organizata e përkushtuar për shpëtimin dhe ruajtjen e trashëgimisë kulturore CHWB.

Si pasojë e moskompletimit të bazës ligjore nga Ministria e Kulturës për liçencimin e personave fizik dhe juridik që merren me shitjen e objekteve të trashëgimisë se luajtshme, keqpërdorime/abuzime të tilla janë ende të mundshme të ndodhin, është ky një nga konstatimet e këtij raporti.

Para tetë vjetësh, autoritetet gjermane i kthyen Kosovës shtatë artefakte të gjetura në tregun e zi në Gjermani.

Sipas të intervistuarit z.Isuf Koci përfaqësues i KKTK-së, artefaktet janë hasur edhe në uebfaqe online si faqja e njohur `merrjep`, duke u vënë në shitje nga persona fizik të paautorizuar.

Trashëgimia kulturore e luajtshme është përgjegjësi e Institutit Arkeologjik të Kosovës dhe Qendrave Rajonale për Trashëgimi Kulturore, por deri më sot nuk duket të ketë ndonjë strategji nga asnjëra prej këtyre institucioneve bartëse në parandalimin e një dukurie të tillë në vend.

Gjendja e Trashëgimisë Kulturore në Kosovë | 2021

Edhe pse sipas Ligjit nr.02/L- 88 për Trashëgimi Kulturore, ku institucionet ose personat fizik apo juridik mund të lejohen të bëjnë gërmime arkeologjike vetëm me licencë sipas kritereve të stan[1]dardeve profesionale dhe mbikëqyrjes që përcaktohet në aktin nënligjor të bazuar në këtë ligj, në Kosovë ende nuk është bërë një gjë e tillë. Mungesa e licencimit të personave juridik dhe fizik për të bërë gërmime arkeologjike, paraqet jo vetem shkelje të ligjit në fjalë por edhe pasoja për trashëgiminë kulturore arke[1]ologjike të vendit.

Në anën tjetër, eksponatet arkeologjike të cilat zbulohen gjatë gërmimeve arkeologjike duhet të prezentohen në Muzeun e Kosovës dhe institucione të tjera. Por, për shkak të hapësirës mjaftë të limituar të muzeut, eksponatet zakonisht përfundo[1]jnë në hapesira jo të qasshme për publikun dhe jo adekuate për mbrojtjen e duhur të tyre. Rasti i fundit i punës bashkëpunuese të IAK dhe ChwB, në restaurimin, konservimin dhe rekonstruk[1]timin e mbi 2000 fragmenteve të afreskave të gjetura në lokalte[1]tin arkeologjik të periudhës romake në Dresnik, edhe pas arritjes së finalizimit të punës, në paraqitjen e plotë të afreskave, ajo nuk ka arritur të gjej vend në muze.

Si rezultat, një punë e tillë mbetet në bodrum të Qendrës Rajonale për Trashëgimi Kulturore në Pr[1]ishtinë. Rregullorja Nr 02/2011 për punë provuese, neni 4, pika 1 përcakton që kandidati i cili kalon me sukses procedurat e rekrutimit, pranohet si nëpunës civil dhe i nënshtrohet punës provuese si në vijim, pika 1.1 nëpunësi civilë të karrierës, i nënshtrohet punës provuese në kohëzgjatje prej 12 muajsh.

Ne kemi vërejtur që KKTK, zyrtarin e personelit i cili ishte në periudhën provuese të punës, pas tre muajve e kishte caktuar ushtrues detyre (UD) në një pozitë më të lartë nga koeficienti 7 në koeficientin 9, edhe pse ishte në periudhë provuese.

Kjo kishte ndodhur për shkak se, ne njësinë ku ishte caktuar UD ishte vetëm zyrtari i caktuar dhe nuk kishte staf tjetër.

Ndikimi Caktimi i nëpunësit civil në pozita më të larta gjatë periudhës provuese duke rritur koeficientet e pagës ndikon në pagesa të cilat janë në kundërshtim me aktet ligjore.

Kryetari i Bordit të KKTK duhet të siguroj që caktimi i nëpunësve civil në pozita më të larta apo koeficient më të lartë bëhet vetëm pasi të ketë kaluar periudha provuese në pajtim me procedurat e avancimit./Media Ndërtimi.